جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
علی پاکیزه؛ مریم بهزادفر
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 7-20
چکیده
مقدمه: شیوع چاقی در سطح جهانی در حال افزایش است. از میان عوامل مختلف تاثیر گذار، حساسیت به پاداش به عنوان یک ویژگی شخصیتی روان- بیولوژیکی که ریشه در مسیرهای دوپامینی دارد، میتواند عامل مهمی در زمینه عادات غذایی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطهی حساسیت به پاداش با اضافه وزن و چاقی و بررسی نقش واسطهگری غذاخوردن هیجانی در این میان ...
بیشتر
مقدمه: شیوع چاقی در سطح جهانی در حال افزایش است. از میان عوامل مختلف تاثیر گذار، حساسیت به پاداش به عنوان یک ویژگی شخصیتی روان- بیولوژیکی که ریشه در مسیرهای دوپامینی دارد، میتواند عامل مهمی در زمینه عادات غذایی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطهی حساسیت به پاداش با اضافه وزن و چاقی و بررسی نقش واسطهگری غذاخوردن هیجانی در این میان میباشد. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیهی دبیرستانهای غیر انتفاعی شهر رشت بودند. اعضای نمونه شامل 650 دانش آموز دختر و پسر ( 400 نفر دختر و 250 نفر پسر) بوده که به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. ابزار به کار گرفته شده در این پژوهش، ترازوی اندازهگیری وزن، مقیاس حساسیت به پاداش و مقیاس غذاخوردن هیجانی میباشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون استفاده گردید. یافتهها: یافتهها نشان داد حساسیت بالا به پاداش با اضافه وزن رابطهی مثبت و معنادار دارد و غذا خوردن هیجانی نقش میانجیگری در رابطهی آن دو دارد. همچنین حساسیت پایین به پاداش رابطهی مثبت و معناداری با چاقی داشت. نتیجه گیری: پژوهش تایید کنندهی نقش نظام پاداش مغز در میزان وزن میباشد.
جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
هیوا محمودی
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 21-34
چکیده
مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس بر روی وضعیت جسمانی و روانی بسیاری از بیماران تاثیر بسزایی دارد. هدف از مطالعه حاضر مقایسه حمایت اجتماعی ادراک شده و خود- دلسوزی بین بیماران مبتلا به اسکلروز چندگانه و افراد عادی بود. روش: طرح تحقیق مطالعه حاضر از نوع علیمقایسهای بوده است. در این پژوهش تعداد 200 نفر از فرد مبتلا به اسکلروز چندگانه و 200 ...
بیشتر
مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس بر روی وضعیت جسمانی و روانی بسیاری از بیماران تاثیر بسزایی دارد. هدف از مطالعه حاضر مقایسه حمایت اجتماعی ادراک شده و خود- دلسوزی بین بیماران مبتلا به اسکلروز چندگانه و افراد عادی بود. روش: طرح تحقیق مطالعه حاضر از نوع علیمقایسهای بوده است. در این پژوهش تعداد 200 نفر از فرد مبتلا به اسکلروز چندگانه و 200 نفر فرد سالم به شیوه نمونهگیری دردسترس به عنوان نمونههای این پژوهش در سال 96-97 انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس چند وجهی حمایت اجتماعی ادراک شده و مقیاس خود- دلسوزی بود. داده ها با تحلیل واریانس چند متغیره تحلیل شد یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروه بیماران مبتلا به اسکلروز چندگانه و افراد سالم از لحاظ حمایت اجتماعی ادراک شده و خود- دلسوزی تفاوت معنادار وجود دارد، نتیجه گیری: افراد مبتلا به بیماری اسکلروز چندگانه به از حمایت اجتماعی ادراک شده و خود- دلسوزی برای سازگاری بیشتر با بیماری استفاده می کنند.
1. فرایندهای روانشناختی و اجتماعی مرتبط با علائم بیماری ها
علی مصطفائی؛ حسین زارع؛ احمد علی پور؛ ولی اله فرزاد
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 35-55
چکیده
مقدمه: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی مداخله شناختی مبتنی بر مدل فرانظری و فراشناخت درمانی بر میزان درد و درآمیختگی افکار در بیماران مبتلا به درد مزمن بود که به مراکز درمانی شهر بوکان مراجعه کردند و تشخیص درد مزمن در مورد آنان داده شد. روش: در این پژوهش روش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون- پس آزمون با گروه کنترل به کار گرفته شد. 105 بیمار ...
بیشتر
مقدمه: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی مداخله شناختی مبتنی بر مدل فرانظری و فراشناخت درمانی بر میزان درد و درآمیختگی افکار در بیماران مبتلا به درد مزمن بود که به مراکز درمانی شهر بوکان مراجعه کردند و تشخیص درد مزمن در مورد آنان داده شد. روش: در این پژوهش روش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون- پس آزمون با گروه کنترل به کار گرفته شد. 105 بیمار واجد ملاکهای ورود با روش نمونهگیری در دسترس از بین بیماران زن مبتلا انتخاب و به طور تصادفی در گروههای آزمایش (مداخله فرانظری و فراشناخت درمانی) و گروه کنترل جایگزین شدند. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون آماری مانکوا استفاده شد. یافته ها: نتایج به روشنی بیانگر اثربخشی هر دو مدل درمانی بر کاهش درد و درآمیختگی افکار مبتلایان به درد مزمن است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که فراشناخت درمانی با تمرکز و چالش بر باورهای فراشناختی و مدل فرانظری با تمرکز بر چگونگی درمان منطبق با مراحل تغییر میتواند برای ایجاد تغییر مثبت و مناسب در مبتلایان به درد مزمن، مورد استفاده قرار گیرد.
4. عوامل روانشناختی مرتبط با انواع اعتیاد
ماندانا نیکنام؛ محمد ابراهیم مداحی؛ عبداله شفیع آبادی
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 56-73
چکیده
مقدمه:پژوهش حاضر اثربخشی معنادرمانی را بر کاهش ولع و پیشگیری از بازگشت زنان وابسته به مواد، بررسی می کند. روش:در یک پژوهش نیمه آزمایشی 25 زن مصرف کننده مواد با تشخیص اختلال وابستگی به مواد مخدر که دوره سم زدایی را با موفقیت در مرکز درمان اجتماع مدار بانوان (TC) تهران به پایان رسانده بودند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در دو ...
بیشتر
مقدمه:پژوهش حاضر اثربخشی معنادرمانی را بر کاهش ولع و پیشگیری از بازگشت زنان وابسته به مواد، بررسی می کند. روش:در یک پژوهش نیمه آزمایشی 25 زن مصرف کننده مواد با تشخیص اختلال وابستگی به مواد مخدر که دوره سم زدایی را با موفقیت در مرکز درمان اجتماع مدار بانوان (TC) تهران به پایان رسانده بودند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (12نفر) و گواه (13نفر) تقسیم شدند.گروه آزمایشی به مدت 8 هفته و هر هفته یک جلسه گروهی تحت آموزش قرار گرفتند و گروه گواه در طول این مدت هیچ درمانی دریافت نکردند. آزمودنیها توسط مقیاس پیشگیری از بازگشت گورسکی (1989) و مقیاس کاهش ولع فرانکن و همکاران (2002) و نیز آزمایش ادرار پیش از شروع درمان، تصادفی در طی درمان، پس از درمان و پس از اتمام مرحله پیگیری سه ماهه ، مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون های آماری نشان داد که در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری بین دو گروه در ولع مصرف و بازگشت به مواد وجود دارد ولی این تفاوت در مرحله پیگیری ثبات نداشت. نتیجه گیری:نتایج نشان داد که معنا درمانی در کاهش ولع مصرف و پیشگیری از بازگشت به اعتیاد موثر است.
جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
بهنام شیرینی پارگامی؛ جواد خلعتبری؛ مرضیه توکل؛ مرتضی ترخان
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 74-94
چکیده
مقدمه: هدف این پژوهش پیش بینی علائم هشدار دهنده نقص سیستم ایمنی از طریق سبکهای دلبستگی، شوخ طبعی، سبک تبیین واسترس ادراک شده با میانجیگری منبع کنترل وتیپ شخصیتی در پرستاران انجام شده است. روش: این پژوهش از نوع همبستگی و پیشبینی است که در بین 281 نفر از پرستاران انجام شده است. آزمودنیها از طریق نمونهگیری تصادفی انتخاب و به پرسشنامههای ...
بیشتر
مقدمه: هدف این پژوهش پیش بینی علائم هشدار دهنده نقص سیستم ایمنی از طریق سبکهای دلبستگی، شوخ طبعی، سبک تبیین واسترس ادراک شده با میانجیگری منبع کنترل وتیپ شخصیتی در پرستاران انجام شده است. روش: این پژوهش از نوع همبستگی و پیشبینی است که در بین 281 نفر از پرستاران انجام شده است. آزمودنیها از طریق نمونهگیری تصادفی انتخاب و به پرسشنامههای سبکهای دلبستگی کولینز و رید، شوخطبعی اسوباک، سبک تبیین شییر و کارور ، منبع کنترل راتر ، استرس ادراک شدهی کوهن ، تیپ شخصیتی فریدمن و رزنمن و علائم هشدار دهندهی سیستم ایمنی جفری مادل پاسخ دادند. دادهها با نرمافزار Amos به روش تحلیل مسیر، تحلیل شدند. یافتهها: نتایج نشان داد مدل پیشنهادی برای شاخصهای نام برده از برازندگی خوبی برخوردار است. سبک دلبستگی ایمن با علائم هشدار دهنده دارای همبستگی منفی (p≤0/01) و سبک دلبستگی دوسوگرا دارای همبستگی مثبت است (p≤0/01) .منبع کنترل با علائم هشداردهنده دارای همبستگی مثبت (p≤0/01) ، شوخطبعی با علائم هشدار دهنده دارای همبستگی منفی (p≤0/01) و تیپ شخصیتی با علائم هشداردهنده دارای همبستگی مثبت (p≤0/01) است. نتیجهگیری : فعالیت سیستم ایمنی بدن به صورت مستقیم یا واسطه ای از طریق ویژگی های روانشناختی و شخصیتی قابل پیش بینی است.
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
عشرت کریمی افشار؛ گلناز شعبانیان؛ لیلا سعید تالشی؛ وحید منظری توکلی
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 95-105
چکیده
مقدمه: سرطان پستان یکی از علل شایع مرگ و میر زنان در کشور ما بوده و درمانهای روانشناختی میتواند آثار روانی منفی در این بیماران را کاهش دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخله تنظیم هیجان بر تابآوری و اضطراب مرگ زنان مبتلا به سرطان پستان انجام شد. روش: طرح پژوهش از نوع پژوهشهای آزمایشی پیش آزمون، پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل ...
بیشتر
مقدمه: سرطان پستان یکی از علل شایع مرگ و میر زنان در کشور ما بوده و درمانهای روانشناختی میتواند آثار روانی منفی در این بیماران را کاهش دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخله تنظیم هیجان بر تابآوری و اضطراب مرگ زنان مبتلا به سرطان پستان انجام شد. روش: طرح پژوهش از نوع پژوهشهای آزمایشی پیش آزمون، پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل است. جامعه آماری مطالعه را زنان مبتلا به سرطان پستان تشکیل میدهند که در بهار سال 1396 به بیمارستان شهید افضلی کرمان مراجعه کردند. گروه نمونه 30 نفر از بیماران مراجعهکننده فوق بودند که بهطور تصادفی به دو گروه 15 نفره کنترل و آزمایش تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت هشت جلسه تحت مداخله تنظیم هیجان قرار گرفتند و گروه کنترل در این مدت مداخلهای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از مقیاس تابآوری کانور و اضطراب مرگ. دادهها با استفاده از روشهای آماری میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل کواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد جلسات مداخله تنظیم هیجان به افزایش تابآوری و کاهش اضطراب مرگ زنان مبتلا به سرطان پستان تاثیر معناداری داشته است (01/0 (pنتیجه گیری: هیجانات از نظر اجتماعی مفید هستند و میتوانند در انتقال احساسات به دیگران و تعامل اجتماعی سازنده باشند و نقش مؤثری بر تابآوری و اضطراب مرگ زنان مبتلا به سرطان دارند.
بیماریهای مزمن مانند سرطان،دیابت،ایدز، قلبی-عروقی ، ام اس و ....
سید یونس محمدی؛ کتایون رخیم زاده تهرانی
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 106-120
چکیده
مقدمه: بیماری ایدز مسیر زندگی افراد مبتلا به بیماری را تغییر میدهد و باعث کاهش اعتمادبهنفس، افزایش احساس آسیبپذیری و افکار آشفته در آنها میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی معنادرمانی بر سلامت معنوی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به بیماری ایدز شکل گرفت. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه زنان مبتلا ...
بیشتر
مقدمه: بیماری ایدز مسیر زندگی افراد مبتلا به بیماری را تغییر میدهد و باعث کاهش اعتمادبهنفس، افزایش احساس آسیبپذیری و افکار آشفته در آنها میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی معنادرمانی بر سلامت معنوی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به بیماری ایدز شکل گرفت. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه زنان مبتلا به بیماری ایدز بود که در سال 1394 به کلینیکهای شهر تهران مراجعه کردند که از میان آنها 30 نفر به شکل تصادفی انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. آزمودنیهای گروه آزمایش 10 جلسه مداخله معنادرمانی را دریافت کردند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و سلامت معنوی الیسون و پالوتزین بود که در مرحله پیش آزمون و پس آزمون اجرا شدند. بهمنطور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزار spss20 استفاده شد. یافته ها: یافتههای پژوهش نشان داد، معنا درمانی سبب افزایش کیفیت زندگی و خرده مقیاسهای آن (سلامت روانی، سلامت جسمانی، سلامت اجتماعی و محیط) میشود. همچنین، معنادرمانی سلامت معنوی این زنان را در ابعاد سلامت وجودی و مذهبی نیز افزایش میدهد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، می توان استنباط کرد که معنادرمانی سبب افزایش کیفیت زندگی و سلامت معنوی در افراد مبتلا به ایدز میشود، معنویت را میتوان بهعنوان یک روش مقابلهای، برای ارتقاء سلامت معنوی و افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ایدز مورد استفاده قرار داد.
روش شناسی تحقیق و اندازه گیری در روان شناسی سلامت
آزاده چوبفروش زاده؛ علی اکبر شریفی؛ کبری صیادی فر
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 121-132
چکیده
مقدمه: نگرانیهای منطبق با سلامت با اطمینان بخشیهای معمول از طرف دیگران و حتی پزشک از بین نمیرود، بلکه در طی زمان از یک بیماری به بیماری دیگر منتقل میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اضطراب سلامت در مراقبان بیماران سرطانی انجام شد. روش: در یک مطالعه توصیفی، ۲۵۵ نفر (۱۵۳ زن و ۱۰۲ مرد) از مراقبان بیماران ...
بیشتر
مقدمه: نگرانیهای منطبق با سلامت با اطمینان بخشیهای معمول از طرف دیگران و حتی پزشک از بین نمیرود، بلکه در طی زمان از یک بیماری به بیماری دیگر منتقل میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اضطراب سلامت در مراقبان بیماران سرطانی انجام شد. روش: در یک مطالعه توصیفی، ۲۵۵ نفر (۱۵۳ زن و ۱۰۲ مرد) از مراقبان بیماران سرطانی به صورت در دسترس به عنوان نمونهی این پژوهش انتخاب شدند. یافته ها: پایایی پرسشنامه با روش همسانی درونی، دونیمه سازی و بازآزمایی به ترتیب، 95/0، 86/0 و 63/0 محاسبه گردید. همچنین روایی همگرا پرسشنامه با افسردگی بک 74/0 به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل دو عاملی از برازش متوسط و مدل سه عاملی پیشنهادی توسط مؤلفان آزمون، از برازش خوبی برخوردار است، نتیجه گیری: نتایج نشان داد که پرسشنامه اضطراب سلامت از ویژگیهای روانسنجی مناسبی در مراقبان بیماران سرطانی برخوردار است.
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
سجاد بشرپور؛ شعله امانی؛ محمد نریمانی؛ فاضله حیدری
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 133-145
چکیده
مقدمه: نشانههای فیزیولوژیک استرس میتواند با تضعیف سیستم ایمنی بدن عامل مزاحمی در درمان بیماران سرطانی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مواجهه درمانی روایتی بر بهبود شاخصهای فیزیولوژیک استرس در زنان مبتلا به سرطان بود. روش: این مطالعه شبهآزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه بیماران ...
بیشتر
مقدمه: نشانههای فیزیولوژیک استرس میتواند با تضعیف سیستم ایمنی بدن عامل مزاحمی در درمان بیماران سرطانی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مواجهه درمانی روایتی بر بهبود شاخصهای فیزیولوژیک استرس در زنان مبتلا به سرطان بود. روش: این مطالعه شبهآزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه بیماران زن سرطانی تشکیل دادند که در تابستان 1395 در بخش خون و انکولوژی بیمارستان شهید مطهری فولاد شهر (اصفهان) تحت درمان بودند. 30 نفر به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و بهطور تصادفی در دو گروه آزمایش (15نفر) و کنترل (15نفر) جایگزین شدند. برای جمعآوری دادهها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون از دستگاه بیوفیدبک استفاده شد. گروه آزمایش به مدت 6 جلسه به صورت گروهی مواجههدرمانی روایتی (NET) را دریافت کردند. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره (مانکوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تفاوت معنیداری بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه درمتغیرهای میزان تعریق پوست (002/0 >P )، درجه حرارت پوست (01/0 >P) ضربان قلب (001/0 >P) وجود دارد. نتیجه گیری: این نتایج نشان میدهد که روش مواجههدرمانی روایتی میتواند درمان مفیدی برای کاهش علایم فیزیولوژیک استرس در بیماران سرطانی باشد.
روش شناسی تحقیق و اندازه گیری در روان شناسی سلامت
جهانگیر کرمی؛ محمد جواد بگیان؛ خدامراد مومنی؛ عادله الهی
دوره 7، شماره 25 ، خرداد 1397، صفحه 146-172
چکیده
مقدمه: درد روانشناختی یک تجربه ذهنی است که ارزیابی منفی از خود را در بر دارد و از اینرو، برای سنجش آن باید از ابزارهای خودگزارشی استفاده کرد. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین ساختار عاملی و ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه درد ذهنی بود. روش: پژوهش در قالب یک طرح پژوهش همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه ...
بیشتر
مقدمه: درد روانشناختی یک تجربه ذهنی است که ارزیابی منفی از خود را در بر دارد و از اینرو، برای سنجش آن باید از ابزارهای خودگزارشی استفاده کرد. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین ساختار عاملی و ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه درد ذهنی بود. روش: پژوهش در قالب یک طرح پژوهش همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه تشکیل میدادند. نمونه پژوهش شامل 300 نفر از دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه بود که به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. برای تحلیل دادهها از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، با استفاده از نرمافزار SPSS-22 و AMOS-21 استفاده شد. یافتهها: نتایج نشان داد که بین مؤلفههای درد ذهنی و اضطراب و افسردگی و راهبردهای منفی نظمجویی شناختی هیجانی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد (001/0≥P). همچنین بین مؤلفههای درد ذهنی و شفقت به خود رابطه منفی و معنیداری وجود دارد (001/0≥P). نتایج حاصل از تحلیل عامل اکتشافی 6 عامل را شناسایی کرد که در مجموع این شش عامل 40/66 درصد از واریانس درد ذهنی را تبیین میکنند. نتایج تحلیل عامل تأییدی 44 گویه را در شش عامل تأیید کردند. آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه درد ذهنی 966/0 و برای عامل پوچی و بیارزشی 952/0، عامل سردرگمی و آشفتگی هیجانی 893/0، عامل فقدان کنترل 877/0، عامل تغییرناپذیری 872/0، عامل فاصلهگیری اجتماعی/ از خود بیگانگی 869/0 و عامل ترس از تنهایی 617/0 بدست آمد. نتیجهگیری: نسخه فارسی پرسشنامه درد ذهنی در دانشجویان، از خصوصیات روانسنجی قابل قبولی برخوردار است و میتوان از آن به عنوان ابزاری معتبر در پژوهشهای روانشناختی استفاده کرد.