جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
فاطمه باقری فرد؛ کبری کاظمیان مقدم؛ سحر صفرزاده؛ فرشاد بهاری
چکیده
مقدمه: روان‌درمانی که امید را هدف اصلی تغییر قرار دهد، برای بیماران مبتلا به دیابت حائز اهمیت خواهد بود و سبب افزایش پیروی بیماران از رفتارهای خودمراقبتی و ایجاد احساس بهبودی و رضایت از کنترل بیماری خواهد شد. براین اساس هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی امید درمانی بر اجتناب شناختی-رفتاری و فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا ...
بیشتر
مقدمه: روان‌درمانی که امید را هدف اصلی تغییر قرار دهد، برای بیماران مبتلا به دیابت حائز اهمیت خواهد بود و سبب افزایش پیروی بیماران از رفتارهای خودمراقبتی و ایجاد احساس بهبودی و رضایت از کنترل بیماری خواهد شد. براین اساس هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی امید درمانی بر اجتناب شناختی-رفتاری و فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 میباشد.
روش: این پژوهش نیمه‌آزمایشی و از طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زنان و مردان متأهل مبتلا به دیابت نوع 2 شهر اهواز که در سال 1400 عضو انجمن دیابت این شهر بوده که از میان آنها با استفاده از روش هدفمند و بر اساس نمرات مقیاس اجتناب شناختی- رفتاری (اتنبرگ و دابسون، 2004) و مقیاس فعالیتهای خودمراقبتی دیابت (توبرت و همکاران، 2000) در پیشآزمون، 40 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایشی، آموزش امیددرمانی را به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت کردند اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکردند. پس از اجرای مداخله بار دیگر دو گروه پرسشنامههای پژوهش را تکمیل کردند و دادهها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری و تک‌متغیری با استفاده از نرم‌افزار SPSS-24 تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که امید درمانی بر اجتناب شناختی-رفتاری و فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی نوع 2تأثیر معنی‌داری داشت (05/0>p).
نتیجه‌گیری: لذا بر اساس یافته‌های حاصل از این پژوهش، امید درمانی می‌تواند روشی مؤثر برای کاهش اجتناب شناختی-رفتاری و افزایش فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 باشد.
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
خاطره فقیرزاده؛ فاطمه دهقانی آرانی
چکیده
مقدمه: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی آموزش ذهنآگاهی بر کارکردهای اجرایی ورزشکاران بدنساز حرفهای دارای آسیب جسمانی با بررسی نقش واسطهای نشخوار فکری بود.
روش: در یک مطالعه نیمهتجربی و از نوع مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی، تعداد 40 نفر ورزشکار بدنساز حرفهای دارای آسیب جسمانی از جمعیت بدنسازان ساکن شهر تهران ...
بیشتر
مقدمه: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی آموزش ذهنآگاهی بر کارکردهای اجرایی ورزشکاران بدنساز حرفهای دارای آسیب جسمانی با بررسی نقش واسطهای نشخوار فکری بود.
روش: در یک مطالعه نیمهتجربی و از نوع مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی، تعداد 40 نفر ورزشکار بدنساز حرفهای دارای آسیب جسمانی از جمعیت بدنسازان ساکن شهر تهران بزرگتر از 20 سال به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. طبق روش نمونه گیری و ملاکهای ورود و خروج آزمودنیها در دو گروه آزمایش و کنترل گماشته شدند. جهت گردآوری دادهها مطابق طرح پژوهش، آزمودنیهای هر دو گروه در مرحلهی پیش آزمون به پرسشنامههای نشخوار فکری (RRS) و کارکردهای اجرایی (EFQ) به عنوان پیشآزمون پاسخ دادند. سپس گروه آزمایش به مدت 12 جلسه یک و نیم ساعته برنامه ذهنآگاهی را دریافت نمود. بعد از اتمام جلسات مداخله، نهایتا از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها و به منظور تعیین اثربخشی مداخله از تحلیل کواریانس استفاده شد و برای تعیین نقش واسطهای نشخوار فکری در اثربخشی مداخله بر کارکردهای اجرایی از روش تحلیل مسیر استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که روش مداخله ذهنآگاهی بر کارکردهای اجریی و نشخوار فکری اثربخش میباشد (01/0P<) همچنین نتایج نشان داد که نشخوار فکری در اثربخشی برنامه ذهنآگاهی بر کارکردهای اجرایی ورزشکاران بدنساز حرفهای دارای آسیب جسمانی نقش واسطهای ایفا میکند. به نظر می‌رسد برنامه مداخله ذهنآگاهی کارکردهای اجریی را بهبود میبخشد و نشخوار فکری را نیز در ورزشکاران کاهش میدهد.
نتیجه‌گیری: بر این اساس لازم است مراکز و روان درمانی فعال در حوزه روانشناسی ورزشی برای ارتقای سلامت روانی ورزشکاران از برنامه مذکور استفاده نمایند.
جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
محمدرضا تمنایی فر؛ اعظم منصوری نیک؛ فرشته ملک زاده کاشانی
چکیده
مقدمه: درد مزمن به عنوان یک مشکل شایع می‌تواند بر سلامت جسمانی، بهزیستی روانی و کیفیت زندگی بیماران تأثیر گذارد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی‌گری ناگویی هیجانی و تعدیل‌کنندگی تاب‌آوری در رابطه بین سبک‌های دلبستگی ناایمن و کیفیت زندگی مبتلایان به درد مزمن انجام گرفت.
روش: پژوهش حاضر از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری ...
بیشتر
مقدمه: درد مزمن به عنوان یک مشکل شایع می‌تواند بر سلامت جسمانی، بهزیستی روانی و کیفیت زندگی بیماران تأثیر گذارد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی‌گری ناگویی هیجانی و تعدیل‌کنندگی تاب‌آوری در رابطه بین سبک‌های دلبستگی ناایمن و کیفیت زندگی مبتلایان به درد مزمن انجام گرفت.
روش: پژوهش حاضر از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مبتلایان به درد مزمن مراجعه‌کننده به کلینیک‌های درمانی شهر کاشان در سال 1401 بودند که از میان آنها تعداد 181 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات پرسشنامههای سبک دلبستگی (کالینز و رید، 1989)، پرسشنامه ناگویی هیجانی (تورنتو، 1992) و مقیاس تاب‌آوری (کانر و دیویدسون،2003) و پرسشنامه کیفیت زندگی-فرم کوتاه به‌کاربرده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد ناگویی هیجانی رابطه بین دلبستگی ناایمن اضطرابی و کیفیت زندگی (۰1/۰p<،347/۰-β=) و دلبستگی ناایمن وابستگی و کیفیت زندگی (۰5/۰p<،188/۰-β=) مبتلایان به درد مزمن را میانجی میکند. همچنین تاب‌آوری رابطه بین ناگویی هیجانی و کیفیت زندگی مبتلایان به درد مزمن را تعدیل میکند (۰5/۰p<،121/۰-β=).
نتیجه‌گیری: در بیماران مبتلا به درد مزمن سبک دلبستگی ناایمن می‌تواند از طریق ناگویی هیجانی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد و تاب‌آوری عامل محافظت‌کننده تأثیر منفی ناگویی هیجانی بر کیفیت زندگی این بیماران است. این نتایج تلویحات مهمی برای متخصصان بالینی و تحقیقات در زمینه روانشناسی سلامت دارد
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
هیمن محمودفخه؛ راضیه رحیمی چم حیدری
چکیده
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی طرحواره‌درمانی بر رشد پس از سانحه و سرمایه‌روانشناختی در زنان مبتلا به سرطان پستان انجام گرفت.
روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری مشتمل بود بر زنان مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به کلینیک آنکولوژی بیمارستان امام خمینی (ره) تهران، از سال ۱۳۹۹ تا ...
بیشتر
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی طرحواره‌درمانی بر رشد پس از سانحه و سرمایه‌روانشناختی در زنان مبتلا به سرطان پستان انجام گرفت.
روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری مشتمل بود بر زنان مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به کلینیک آنکولوژی بیمارستان امام خمینی (ره) تهران، از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰. از میان این افراد، ۲۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل (هر گروه شامل ۱۰ نفر) گمارش شدند. جهت گردآوری دادهها از ابزارهای پرسشنامه رشد پس از سانحه تدسچی و کالهون (۱۹۹۶) و سرمایه‌روانشناختی لوتانز (۲۰۰۷) استفاده شد. جلسات آموزشی طرحواره‌درمانی یانگ (۲۰۰۶) در ۲۰ جلسه ی ۶۰ دقیقه‌ای و به صورت هفتگی اجرا گردید، در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای را دریافت نکردند. تجزیه و تحلیل دادهها نیز با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره در محیط SPSS-23 انجام گردید.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که روش طرحواره‌درمانی بر رشد پس از سانحه و سرمایه‌های روانشناختی تاثیر دارد (۰۵/۰P<).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها میتوان نتیجه گیری کرد که طرحواره‌درمانی می‌تواند روشی موثر جهت افزایش سرمایه‌های روانشناختی و رشد پس از سانحه در بیماران مبتلا به سرطان پستان باشد. بنابراین به متخصصان پیشنهاد می‌گردد که به جهت ارتقای ابعاد روانی بیماران مبتلا به سرطان پستان، این درمان را بکار بگیرند.
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
زهرا دهقانی؛ زهرا مردانی؛ حسن رضوانیان
چکیده
مقدمه: دیابت نوع 2 گونه‌ای اختلال سوخت‌و‌سازی مزمن است که عامل بسیاری از مرگ‌و‌میرهای حال حاضر جهان بشمار می‌رود. هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود تبعیت از درمان و چربی خون (کلسترول، تری‌گلیسیرید، LDL وHDL) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش: این مطالعه نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیشآزمون، ...
بیشتر
مقدمه: دیابت نوع 2 گونه‌ای اختلال سوخت‌و‌سازی مزمن است که عامل بسیاری از مرگ‌و‌میرهای حال حاضر جهان بشمار می‌رود. هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود تبعیت از درمان و چربی خون (کلسترول، تری‌گلیسیرید، LDL وHDL) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش: این مطالعه نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم اصفهان در پاییز سال 1400 بودند که 46 نفر آنان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه گواه (23 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش تحت هشت جلسه درمان متمرکز بر شفقت (دو جلسه 90 دقیقه‌ای در هفته) و گروه گواه در انتظار مداخله آموزشی قرار گرفتند. پرسشنامه تبعیت از درمان مدانلو (1392) و نیز ارزیابی چربی خون توسط پزشک متخصص برای هر دو گروه در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری سه ماهه انجام شد. دادهها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط بین- درون آزمودنیها (تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر) در نسخه 24 نرم‌افزارSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از بهبود تبعیت از درمان (132/36=F و001/0=P) و متعادل شدن سطوح چربی خون (تری‌گلیسرید، کلسترول، LDL و(HDL گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه و همچنین پایداری نتایج در مرحله پیگیری (306/70=F و001/0=P) بود.
نتیجه‌گیری: درمان متمرکز بر شفقت با بهره‌گیری از فنونی مانند صندلی خالی و نوشتن نامه‌های شفقت‌آمیز دارای کارایی بالینی مناسبی برای بهبود تبعیت از درمان و متعادل کردن چربی خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به شمار می‌رود.
1. فرایندهای روانشناختی و اجتماعی مرتبط با علائم بیماری ها
مریم کتابی؛ سید علی موسوی اصل
چکیده
مقدمه: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات هیجانی، کیفیت خواب و شدت تجربه درد در زنان مبتلا به سردرد تنشی مزمن بود.
روش: با توجه به گمارش تصادفی آزمودنیها و گروه مقایسه کنترل روش پژوهش نیمه آزمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه مراجعان زن مبتلا به سردرد تنشی مزمن به کلینیک تخصصی ...
بیشتر
مقدمه: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات هیجانی، کیفیت خواب و شدت تجربه درد در زنان مبتلا به سردرد تنشی مزمن بود.
روش: با توجه به گمارش تصادفی آزمودنیها و گروه مقایسه کنترل روش پژوهش نیمه آزمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه مراجعان زن مبتلا به سردرد تنشی مزمن به کلینیک تخصصی درد بیمارستان فوقتخصصی خاتمالانبیاء شهر تهران در سال 1401 بود که از بین آنها تعداد 34 نفر به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با انتساب تصادفی در دو گروه 17 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. جهت گردآوری دادهها از پرسشنامه درجهبندی درد مزمن (ون کوروف و همکاران، 1990)، پرسشنامه کیفیت خواب (بویس و همکاران، 1989) و پرسشنامه دشواری‌های تنظیم هیجانی (گراتز و رومر، 2004) استفاده شد. گروه آزمایشی به مدت دو ماه و نیم در 10 جلسه 60 دقیقه‌ای درمان مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری را دریافت نمودند. تحلیل دادهها با روشهای آمار توصیفی، آزمون پیشفرضهای آماری و آنالیر کوواریانس چندمتغیری با SPSS نسخه 26 انجام شد.
یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که آموزش مدیریت استرس مبتنی بر نظریه شناختی- رفتاری بر بدتنظیمی هیجانی (000/0=P)، کیفیت خواب (035/0=P) و شدت تجربه درد (004/0=P) تاثیر معنادار دارد.
نتیجه‌گیری: درمان مدیریت استرس مبتنی بر نظریه شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات هیجانی، کیفیت خواب و شدت تجربه درد در زنان مبتلا به سردرد تنشی مزمن دارای اثربخشی و کارایی بود
8. ارتقای سلامتی از طریق ورزش،پیروی دارویی و تغذیه
بهمن اسماعیلی انامق؛ اکبر عطادخت؛ حسین پاک نژاد
چکیده
مقدمه: تفاوت‌های فردی در پاسخدهی به نشانه‌های غذایی نقش مهمی می‌تواند در پیشرفت چاقی داشته باشد. هدف این مطالعه ارزیابی ویژگیهای روانسنجی مقیاس پاسخگویی نشانه غذا و رابطه آن با شاخص توده بدنی بود.
روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری ۲۰.۹۹۷ نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز بود. طبق جدول کریسی-مورگان، ۳۸۰ نفر به ...
بیشتر
مقدمه: تفاوت‌های فردی در پاسخدهی به نشانه‌های غذایی نقش مهمی می‌تواند در پیشرفت چاقی داشته باشد. هدف این مطالعه ارزیابی ویژگیهای روانسنجی مقیاس پاسخگویی نشانه غذا و رابطه آن با شاخص توده بدنی بود.
روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری ۲۰.۹۹۷ نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز بود. طبق جدول کریسی-مورگان، ۳۸۰ نفر به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردید. برای گردآوری دادهها از مقیاس پاسخگویی نشانه غذا (FCRS) کنگ سیم و همکاران (۲۰۲۳)، مقیاس قدرت غذا (PFS) لو و همکاران (۲۰۰۹) و پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک استفاده شد. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS23 و AMOS24 و به کمک روش تحلیل عاملی تأییدی تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی، مدل دوعاملی مقیاس پاسخگویی نشانه غذا را تأیید کرد. روایی همگرای این مقیاس با مقیاس قدرت غذا (۷۷/0)= Rبود. هریک از زیر مقیاس‌ها و نمره کل مقیاس پاسخگویی نشانه غذا دارای قدرت پیش‌بینی کافی و رابطه مثبت با شاخص توده بدنی (BMI) بود که نشان دهنده روایی پیش‌بین مقیاس است. بررسی پایایی مقیاس با روش آلفای کرونباخ (۹۱/۰) و روش بازآزمایی (90/۰) نشان داد که این مقیاس از پایایی عالی برخوردار است. همبستگی درونی هر گویه با نمره کل مقیاس پاسخگویی نشانه غذا معنی‌دار بود (۰۱/۰>p).
نتیجه‌گیری: مقیاس پاسخگویی نشانه غذا، مقیاسی با کفایت روانسنجی خوب برای بررسی رفتارهای تغذیه‌ای و پیش بینی تغییرات شاخص توده بدنی است.
stress
سیده اسماء حسینی؛ محدثه دهقانی؛ امین رفیعی پور؛ زهرا مظفری وانانی
چکیده
مقدمه: ویروس کووید-19 در طول زمان تغییر شکل میدهد و همچنان در جهان موجود است. بنابراین میزان پذیرش واکسن و عوامل اثر گذار بر آن باید بررسی شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجیگر ویژگیهای شخصیتی در رابطه میان میزان پذیرش واکسن کرونا با اضطراب، افسردگی و استرس در دوران همه‌گیری کووید-19 بود.
روش: پژوهش حاضر توصیفی-همبستگی و به ...
بیشتر
مقدمه: ویروس کووید-19 در طول زمان تغییر شکل میدهد و همچنان در جهان موجود است. بنابراین میزان پذیرش واکسن و عوامل اثر گذار بر آن باید بررسی شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجیگر ویژگیهای شخصیتی در رابطه میان میزان پذیرش واکسن کرونا با اضطراب، افسردگی و استرس در دوران همه‌گیری کووید-19 بود.
روش: پژوهش حاضر توصیفی-همبستگی و به روش مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعة آماری شامل کلیة بزرگسالان 18 تا 60 سال شهر تهران بود، که 388 نفر (۸۱ مرد و ۲۵۷ زن) از آنها به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه کوتاه هگزاکو، پرسشنامه افسردگی، اضطراب و استرس و پرسشنامه دانش، نگرش، کاربست و نگرانیها واکسن کووید-19 استفاده شد. سپس دادهها با نرم‌افزار SPSS (نسخه 24) و AMOSE (نسخه 24) تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که اضطراب، افسردگی، استرس بر ویژگیهای شخصیتی (۴۱/۰=β و ۰۰۱/۰>P) اثر مثبت و بر مقاومت یا پذیرش واکسن (۱۵/۰-=β و ۰۱۳/۰=P) اثر معکوس معنی‌دار و همچنین ویژگیهای شخصیتی بر مقاومت یا پذیرش واکسن (۱۳/۰-=β و ۰۲۱/۰=P) اثر معکوس و معنی‌داری دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است که متغیر ویژگیهای شخصیتی می‌تواند نقش میانجی (۰۳۸/۰=P) را در رابطه اضطراب، افسردگی، استرس بر مقاومت یا پذیرش واکسن داشته باشد.
