جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
فاطمه باقری فرد؛ کبری کاظمیان مقدم؛ سحر صفرزاده؛ فرشاد بهاری
چکیده
مقدمه: روان‌درمانی که امید را هدف اصلی تغییر قرار دهد، برای بیماران مبتلا به دیابت حائز اهمیت خواهد بود و سبب افزایش پیروی بیماران از رفتارهای خودمراقبتی و ایجاد احساس بهبودی و رضایت از کنترل بیماری خواهد شد. براین اساس هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی امید درمانی بر اجتناب شناختی-رفتاری و فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا ...
بیشتر
مقدمه: روان‌درمانی که امید را هدف اصلی تغییر قرار دهد، برای بیماران مبتلا به دیابت حائز اهمیت خواهد بود و سبب افزایش پیروی بیماران از رفتارهای خودمراقبتی و ایجاد احساس بهبودی و رضایت از کنترل بیماری خواهد شد. براین اساس هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی امید درمانی بر اجتناب شناختی-رفتاری و فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می‌باشد.
روش: این پژوهش نیمه‌آزمایشی و از طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زنان و مردان متأهل مبتلا به دیابت نوع 2 شهر اهواز که در سال 1400 عضو انجمن دیابت این شهر بوده که از میان آن‌ها با استفاده از روش هدفمند و بر اساس نمرات مقیاس اجتناب شناختی- رفتاری (اتنبرگ و دابسون، 2004) و مقیاس فعالیتهای خودمراقبتی دیابت (توبرت و همکاران، 2000) در پیشآزمون، 40 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایشی، آموزش امیددرمانی را به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت کردند اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکردند. پس از اجرای مداخله بار دیگر دو گروه پرسش‌نامه‌های پژوهش را تکمیل کردند و دادهها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری و تک‌متغیری با استفاده از نرم‌افزار SPSS-24 تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که امید درمانی بر اجتناب شناختی-رفتاری و فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی نوع 2تأثیر معنی‌داری داشت (05/0>p).
نتیجه‌گیری: لذا بر اساس یافته‌های حاصل از این پژوهش، امید درمانی می‌تواند روشی مؤثر برای کاهش اجتناب شناختی-رفتاری و افزایش فعالیتهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 باشد.
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
زهرا دهقانی؛ زهرا مردانی؛ حسن رضوانیان
چکیده
مقدمه: دیابت نوع 2 گونه‌ای اختلال سوخت‌و‌سازی مزمن است که عامل بسیاری از مرگ‌و‌میرهای حال حاضر جهان بشمار می‌رود. هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود تبعیت از درمان و چربی خون (کلسترول، تری‌گلیسیرید، LDL وHDL) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش: این مطالعه نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیشآزمون، ...
بیشتر
مقدمه: دیابت نوع 2 گونه‌ای اختلال سوخت‌و‌سازی مزمن است که عامل بسیاری از مرگ‌و‌میرهای حال حاضر جهان بشمار می‌رود. هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود تبعیت از درمان و چربی خون (کلسترول، تری‌گلیسیرید، LDL وHDL) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش: این مطالعه نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم اصفهان در پاییز سال 1400 بودند که 46 نفر آنان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه گواه (23 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش تحت هشت جلسه درمان متمرکز بر شفقت (دو جلسه 90 دقیقه‌ای در هفته) و گروه گواه در انتظار مداخله آموزشی قرار گرفتند. پرسشنامه تبعیت از درمان مدانلو (1392) و نیز ارزیابی چربی خون توسط پزشک متخصص برای هر دو گروه در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری سه ماهه انجام شد. دادهها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط بین- درون آزمودنی‌ها (تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر) در نسخه 24 نرم‌افزارSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از بهبود تبعیت از درمان (132/36=F و001/0=P) و متعادل شدن سطوح چربی خون (تری‌گلیسرید، کلسترول، LDL و(HDL گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه و همچنین پایداری نتایج در مرحله پیگیری (306/70=F و001/0=P) بود.
نتیجه‌گیری: درمان متمرکز بر شفقت با بهره‌گیری از فنونی مانند صندلی خالی و نوشتن نامه‌های شفقت‌آمیز دارای کارایی بالینی مناسبی برای بهبود تبعیت از درمان و متعادل کردن چربی خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به شمار می‌رود.
امینه جلالی؛ رضا پورحسین؛ احمد علیپور؛ غلامعلی افروز
چکیده
مقدمه: زندگی با محدودیت‌های دیابت، با پریشانی‌های خاص روانی همراه است. بنابراین؛ این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی روش مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری و آموزش خودمراقبتی و ترکیب آن دو بر کیفیت زندگی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 انجام گرفته است. روش: این پژوهش، یک کــارآزمــایی بــالینی تصــادفی چهار گروهـــی دو ســر کور ...
بیشتر
مقدمه: زندگی با محدودیت‌های دیابت، با پریشانی‌های خاص روانی همراه است. بنابراین؛ این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی روش مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری و آموزش خودمراقبتی و ترکیب آن دو بر کیفیت زندگی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 انجام گرفته است. روش: این پژوهش، یک کــارآزمــایی بــالینی تصــادفی چهار گروهـــی دو ســر کور و از نوع طرح بین - درون آزمودنی‌های آمیخته است. نمونه پژوهش، شامل 60 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 بود که به‌صورت هدفمند از بین اعضای انجمن دیابت کرمان و مطب‌های خصوصی پزشکان متخصص داخلی انتخاب شدند. این بیماران، پس از همتاسازی به لحاظ سن و جنسیت، به روش تصادفی در 4 گروه 15 نفره جایگزین شدند و گروه‌های آزمایش در 8 جلسه مداخلات مربوطه را اخذ کردند و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری 2 ماهه از اعضای هر 4 گروه، با پرسشنامه 36 سوالی کیفیت زندگی، انجام یافت. یافته‌ها: طبق نتایج تحلیل واریانس بین - درون آزمودنی‌های آمیخته، میانگین نمرات کیفیت زندگی (سلامت جسمی و روانی) در مراحل پسآزمون و پیگیری در مقایسه با مرحله پیشآزمون، افزایش یافته بود و افزایش رخ داده تا مرحله پیگیری پایدار مانده بود. نتیجه‌گیری: هرچند آموزش‌های پزشکی و خودمراقبتی و مداخلات روانشناختی، به‌تنهایی نیز برای افراد مبتلا به دیابت لازم و مفید هستند، اما برای ارتقا کیفیت زندگی و پایداری نتایج به‌دست آمده، همراهی و ترکیب مداخلات پزشکی و روانشناختی، ضرورت دارد.
زهرا نعمتی زاده؛ امین رفیعی پور؛ مهرداد ثابت؛ خدیجه ابوالمعالی الحسینی
چکیده
مقدمه: خودمراقبتی در کنترل بیماری دیابت نوع 2 بسیار حائز اهمیت است و پژوهش حاضر درصدد ساخت و اعتباریابی پرسشنامه خودمراقبتی دیابت نوع 2 بود. روش: پژوهش حاضر از نوع ترکیبی اکتشافی متوالی هدایت‌شده با رویکرد آزمون‌سازی و طبقه‌بندی بود و در دو مرحله به صورت کیفی و کمّی انجام شد. جامعه آماری در مرحله اول عبارت بود از متخصصان، پزشکان ...
بیشتر
مقدمه: خودمراقبتی در کنترل بیماری دیابت نوع 2 بسیار حائز اهمیت است و پژوهش حاضر درصدد ساخت و اعتباریابی پرسشنامه خودمراقبتی دیابت نوع 2 بود. روش: پژوهش حاضر از نوع ترکیبی اکتشافی متوالی هدایت‌شده با رویکرد آزمون‌سازی و طبقه‌بندی بود و در دو مرحله به صورت کیفی و کمّی انجام شد. جامعه آماری در مرحله اول عبارت بود از متخصصان، پزشکان و پژوهشگران حیطه بیماری دیابت نوع 2 در سال 1399-1400 که با روش نمونه‌گیری هدفمنـد،10نفر انتخاب گردیدند. در مرحله دوم، بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 شهر تهران در سال1400- 1399 با روش نمونه‌گیری در دسترس و با در نظر گرفتن ملاک‌هایی423 تن انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری اطلاعات مرحله اول از مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و پرسشنامه اولیه محقق ساخته استفاده شد. یافته‌ها: نشان داد از نتایج حاصل از مصاحبه‌ها، با کدگذاری باز تعداد 41 مفهوم در 4 بعد استخراج و بر اساس این مقاهیم تعداد 56 گویه اولیه طراحی شد. شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص محتوایی روایی محاسبه و در تحلیل عامل اکتشافی 4 عامل مشخص شد. درنهایت پرسشنامه 34 سوالی، 76/58 درصد واریانس خودمراقبتی دیابت نوع 2 در بیماران 30 تا60 سال را تبیین نمود: عوامل مربوط به سواد سلامت (64/ 39%)، عامل روانشناختی (82/11%)، عامل جسمانی (19/4%) و عوامل مربوط با دسترسی به امکانات (11/3%). همچنین تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول 4 عامل فوق را تایید و آلفا کل 95/0 بدست آمد. نتیجه‌گیری: این پرسشنامه دارای اعتبار و روایی مناسبی است و استفاده از آن جهت پایش خودمراقبتی این بیماران و استفاده در تحقیقات پیشنهاد می‌شود.
مریم رجبی؛ سعید ملیحی الذاکرینی؛ جوانشیر اسدی؛ محمدرضا میرزایی
چکیده
مقدمه: دیابت از شایع‌ترین بیماریهای مزمن عصر حاضر است که عدم تعادل سطوح کلسترول و پریشانی روانشناختی نظیر افسردگی را به همراه دارد. لذا با توجه به اثرات منفی سطوح بالای کلسترول و افسردگی در روند کنترل و درمان دیابت، ارائه مداخلاتی جهت تعدیل کلسترول و بهبود افسردگی در این گروه احساس می‌شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی ...
بیشتر
مقدمه: دیابت از شایع‌ترین بیماریهای مزمن عصر حاضر است که عدم تعادل سطوح کلسترول و پریشانی روانشناختی نظیر افسردگی را به همراه دارد. لذا با توجه به اثرات منفی سطوح بالای کلسترول و افسردگی در روند کنترل و درمان دیابت، ارائه مداخلاتی جهت تعدیل کلسترول و بهبود افسردگی در این گروه احساس می‌شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش فراشناختی بر کلسترول (LDL)، کلسترول (HDL) و افسردگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون بود. به‌منظور اجرای پژوهش از زنان مبتلا به دیابت نوع 2 در مرکز دیابت شهید شعبانی اصفهان به‌صورت دردسترس 50 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (25 نفر) و کنترل (25 نفر) گمارده شدند. از پرسشنامه افسردگی بک (BDI) در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری دوماهه برای سنجش افسردگی و از آزمایش خون به‌منظور سنجش کلسترول (LDL) و کلسترول (HDL) استفاده شد. پس از اجرای پیشآزمون، گروه آزمایش جلسات آموزش فراشناختی به مدت 8 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای هفتگی را دریافت نمودند و گروه کنترل در لیست انتظار بودند. دادهها از طریق تحلیل واریانس با اندازه‌های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل گردید. یافته‌ها: با تعدیل نمرات پیشآزمون، بین گروه آزمایش و کنترل در متغیر کلسترول (LDL)، کلسترول (HDL) و افسردگی در مرحله پسآزمون تفاوت معناداری وجود دارد (001/0p <). نتیجه‌گیری: می‌توان از آموزش فراشناختی در جهت تعدیل کلسترول (کاهش کلسترول (LDL) و افزایش کلسترول (HDL)) و بهبود افسردگی بیماران مبتلا به دیابت استفاده نمود.
محسن کریمی راهجردی؛ منصور سودانی؛ مریم غلامزاده جفره؛ پرویز عسگری
چکیده
مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان بهزیستی روانشناختی بر افسردگی، رضایت جنسی و کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع ۲ بود. روش: روش اینپژوهش طرح آزمایشی تک موردی از نوع خطوط پایه چندگانه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه بیماران دیابتی نوع ۲شهر مشهد در سال 1398 بود. در این پژوهش 4 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به مقیاس‌های ...
بیشتر
مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان بهزیستی روانشناختی بر افسردگی، رضایت جنسی و کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع ۲ بود. روش: روش اینپژوهش طرح آزمایشی تک موردی از نوع خطوط پایه چندگانه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه بیماران دیابتی نوع ۲شهر مشهد در سال 1398 بود. در این پژوهش 4 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به مقیاس‌های افسردگی، رضایت جنسی و پرسشنامه کیفیت زندگی پاسخ دادند. دادهها با استفاده از شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج تحلیل دادهها نشان داد که درمان بهزیستی روانشناختی بر کاهش افسردگی و بهبود رضایت جنسی و کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع ۲ اثربخش است. نتیجه‌گیری: می‌توان از درمان بهزیستی روانشناختی بهعنوان یک راهبرد کوتاهمدت روان‌درمانی که با پیامدهای مثبت در زندگی فردی و بین فردی همراه است، برای کاهش افسردگی، بهبود رضایت جنسی و کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع ۲ استفاده کرد.
علیرضا آقا یوسفی؛ یارحسین صفری؛ سارا احمدی؛ پرستو عباسپور
چکیده
مقدمه: دیابت نوع 2 یکی از بیماریهای مزمن است که اثرات جسمی و روانی عدیدهای برای فرد به دنبال دارد. پژوهش حاضر باهدف بررسیاثربخشی مقابله درمانگری بر نشانگرهای روانشناختیبیماراندیابتینوع 2 انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش-پسآزمون با گروه کنترل و آزمون پیگیری بود. جامعهی آماری بیماراندیابتی دارای پرونده ...
بیشتر
مقدمه: دیابت نوع 2 یکی از بیماریهای مزمن است که اثرات جسمی و روانی عدیدهای برای فرد به دنبال دارد. پژوهش حاضر باهدف بررسیاثربخشی مقابله درمانگری بر نشانگرهای روانشناختیبیماراندیابتینوع 2 انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش-پسآزمون با گروه کنترل و آزمون پیگیری بود. جامعهی آماری بیماراندیابتی دارای پرونده پزشکی در مرکز دیابت شهر کرمانشاه در سال 1395 بود. از میان این بیماران 40 نفر با توجه به معیارهای شمول و به روش دردسترس انتخاب و به‌صورت جایگزینی تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمایش و گواه قرار گرفتند. بیماران پرسشنامه راهبردهای مقابله‌ای فولکمن-لازاروس، رویدادها و تغییرات زندگی خانوادگی (FILE) و فرم کوتاه کیفیت زندگی بیماران دیابتی (DQOL-BCI) را تکمیل نمودند. یافته‌ها: نتایج نشان داد مقابله درمانگری به‌صورت معناداری منجر به افزایش کیفیت زندگی و راهبردهای مقابله جستجوی حمایت اجتماعی، مسئله گشایی برنامه‌ریزی‌شده، ارزیابی مجدد مثبت و کاهش استرس و دوری گزینی و خویشتنداری در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل‌شده است (01/0˂Pو 05/0˂P)؛ اما نتایج حاکی از آن بود که در متغیر راهبرد مقابله‌ای گریز-اجتناب، تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایش و گواه وجود ندارد (05/0<P). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج می‌توان گفت که مقابله درمانگری می‌تواند در کاهش استرس، ارتقاء کیفیت زندگی و مهارت‌های مقابله‌ای، مبتلایان به بیماریهای مزمن نظیر دیابت، اثرگذار باشد.
محمد نریمانی؛ اکبر عطادخت؛ بتول احدی؛ عباس ابوالقاسمی؛ عادل زاهد
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 19-29
