روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مقایسه اثربخشی روش مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری و آموزش خودمراقبتی و ترکیب آن دو بر کیفیت زندگی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی سلامت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، پردیس بین‌المللی کیش دانشگاه تهران، کیش، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران.

3 استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

4 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: زندگی با محدودیت‌های دیابت، با پریشانی‌های خاص روانی همراه است. بنابراین؛ این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی روش  مدیریت استرس مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری و آموزش خودمراقبتی و ترکیب آن دو بر کیفیت زندگی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 انجام گرفته است. روش: این پژوهش، یک کــارآزمــایی بــالینی تصــادفی چهار گروهـــی دو ســر کور و از نوع طرح بین - درون آزمودنی‌های آمیخته است. نمونه پژوهش، شامل 60 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 بود که به‌صورت هدفمند از بین اعضای انجمن دیابت کرمان و مطب‌های خصوصی پزشکان متخصص داخلی انتخاب شدند. این بیماران، پس از همتاسازی به لحاظ سن و جنسیت، به روش تصادفی در 4 گروه 15 نفره جایگزین شدند و گروه‌های آزمایش در 8 جلسه مداخلات مربوطه را اخذ کردند و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری 2 ماهه از اعضای هر 4 گروه، با پرسشنامه 36 سوالی کیفیت زندگی، انجام یافت. یافته‌ها: طبق نتایج تحلیل واریانس بین - درون آزمودنی‌های آمیخته، میانگین نمرات کیفیت زندگی (سلامت جسمی و روانی) در مراحل پس‌آزمون و پیگیری در مقایسه با مرحله پیش‌آزمون، افزایش یافته بود و افزایش رخ داده تا مرحله پیگیری پایدار مانده بود. نتیجه‌گیری: هرچند آموزش‌های پزشکی و خودمراقبتی و مداخلات روان‌شناختی، به‌تنهایی نیز برای افراد مبتلا به دیابت لازم و مفید هستند، اما برای ارتقا کیفیت زندگی و پایداری نتایج به‌دست آمده، همراهی و ترکیب مداخلات پزشکی و روان‌شناختی، ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Stress Management Method based on Cognitive Behavioral Approach and Self-Care Training and their Combination on the Quality of Life in People with Type 2 Diabetes

نویسندگان [English]

  • amineh jalali 1
  • Reza Pourhosein 2
  • Ahmed Alipour 3
  • Gholam Ali Afrooz 4

1 Student, Department of Health Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kish International Campus, Tehran University, Kish, Iran.

2 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.

3 Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.

4 Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Objective: Living with diabetes limitations is associated with special psychological distress. Therefore, the study aimed to determine the effectiveness of stress management method based on cognitive behavioral approach and self-care training and the combination of both on quality of life in people with type 2 diabetes. Method: The present study is a randomized four-group double-blind clinical trial with mixed between-and within-subjects design. The research sample included 60 people with type 2 diabetes selected purposefully among the members of the Kerman Diabetes Association by considering the inclusion and exclusion criteria for the study. The participants, after matching in terms of age and gender, were randomly replaced in 4 groups of 15 people and the experimental groups received the relevant interventions in 8 sessions and the control group did not receive any intervention. Pre-test, post-test and 2-month follow-up of the members of all 4 groups were performed by 36-item quality of life questionnaire. Findings: According to the results of the SPANOVA analysis, the mean scores of quality of life (physical and mental health) in the post-test and follow-up phases were increased compared to the pre-test phase and the occurred increase remained stable until the follow-up phase. Conclusion: although medical training and self-care and psychological interventions are solely necessary and useful for people with diabetes, the combination of medical and psychological interventions are necessary to improve the quality of life and stability of the obtained results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of Life
  • Self-Care
  • Stress Management Method based on Cognitive Behavioral Approach
  • Type 2 Diabetes
مراجع
آنتونی، مایکل؛ ایرونسون، گیل؛ و اشنایدرمن، نیل (2007). راهنمای عملی مدیریت استرس به شیوه شناختی  -  رفتاری.  مترجمان:  سید جوا
آل محمد، سولماز جوکار و حمید طاهر نشاط دوست (1389). ناشر: جهاد دانشگاهی، واحد اصفهان.
پورشریفی، حمید، زمانی، رضا، مهریار، امیر هوشنگ، بشارت، محمد علی، رجب، اسدالله (1387). تأثیر مصاحبه انگیزشی بر بهبود شاخص‌های سلامت جسمی (کاهش وزن و کنترل قند خون) در افراد مبتلا به دیابت نوع دو. دو فصلنامه روانشناسی معاصر؛ 3(2).
حاجی‌زاده، ابراهیم، اصغری، محمد (1390). روش‌ها و تحلیل‌های آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی. جهاد دانشگاهی.
دوازده امامی، محمد حسن، روشن، رسول، و محرابی، علی (1396). اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی - رفتاری بر کنترل قند خون و افسردگی در افراد مبتلا دیابتی نوع 2. مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران؛ 11(4): 385-392.
علی‌پور، احمد؛ علی اکبری دهکردی، مهناز؛ امینی، فاطمه؛ هاشمی جشنی، عبدالله (1397). رابطه حمایت اجتماعی ادراک‌شده با پیروی از درمان در افراد مبتلا به دیابت نوع 2: نقش واسطه‌ای تاب‌آوری و امید. پژوهش در سلامت روان‌شناختی؛ 2(9): 42-51.
محرابی، علی، فتی، لادن، دوازده امامی، محمد حسن، رجب، اسدالله (1388). اثربخشی آموزش مدیریت استرس مبتنی بر نظریه شناختی -رفتاری بر کنترل قند خون و کاهش مشکلات هیجانی بیماران دیابتی نوع 1. مجله دیابت و لیپید ایران؛ 8(2): 114-103.
Anagnostis, P., Athyros, VG., Tziomalos, K., et al. (2009). Clinical review: The pathogenetic role of cortisol in the metabolic syndrome: A hypothesis. J Clin Endocrinol Metab.; 94: 2692–701.
Armani Kian, A., Vahdani, B., Noorbala, A.A., Nejatisafa, A., Arbabi, M., Zenoozian, S., & Nakhjavani, M. (2018). The Impact of Mindfulness-Based Stress Reduction on Emotional Wellbeing and Glycemic Control of Patients with Type 2 Diabetes Mellitus. Hindawi Journal of Diabetes Research, https:// doi.org/ 10.1155/ 2018/ 1986820.
Bellou, V., Belbasis, L., Tzoulaki, I. & Evangelou, E. (2018). Risk factors for type 2 diabetes mellitus: an exposure-wide umbrella review of meta-analyses. PLoS One, 13, e0194127.
Boles A, Kandimalla R, Reddy PH. (2017). Dynamics of Diabetes and Obesity: Epidemiological Perspective. Biochim Biophys Acta.; 1863:1026–1036.
Cappuccio FP, D'Elia L, Strazzullo P, Miller MA. (2010). Quantity and quality of sleep and incidence of type 2 diabetes a systematic review and meta-analysis. Diabetes Care; 33: 414-20.
Carper MM, Traeger L, Gonzalez JS, et al. (2014). The differential associations of depression and diabetes distress with quality of life domains in type 2 diabetes. J Behav Med., 37:501–10.
Dalsgaard, EM., Vestergaard, M., Skriver, MV., et al. (2014). Psychological distress, cardiovascular complications and mortality among people with screen-detected type 2 diabetes: Follow-up of the ADDITION-Denmark trial. Diabetologia.; 57: 710–17.
Davies, M. (2010). Psychological aspects of diabetes management. Medicine. 38(11): 607-609. 
Delamater, AM. (2000). Quality of life in youths with diabetes. Diabetes Spectrum, 13:42–46.
dos Reis, A.C., Cunha, M.V., Bianchin, M.A., Rui Freitas, M.T., Castiglioni, L. (2019). REV ASSOC MED BRAS, 65(12):1464-1469.
Dunachie S, Chamnan P. (2019). The double burden of diabetes and global infection in low and middle-income countries. Trans R Soc Trop Med Hyg., 113:56–64.
Endevelt R, Peled R, Azrad A, Kowen G, Valinsky L, Heymann AD. (2015). Diabetes prevention program in a Mediterranean environment: Individual or group therapy? An effectiveness evaluation. Prim Care Diabetes, 9:89–95.
Ghaffarzadeh Almasi, N., Hajializadeh, K., & Tajeri, B. (2021). Effectiveness of Stress Management and Acceptance and Commitment Therapy in Psychological Capital among Patients with Type 2 Diabetes. Razavi Int J Med., 9(2): e1009.
Gilbert P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. Br J Clin Psychol; 53: 6– 41.
Gopinath, B., Hardy, L. L., Baur, L. A., Burlutsky, G., and Mitchell, P. (2012). Physical activity and sedentary behaviors and health-related Life quality in adolescents. Pediatrics, 130, e167–e174.
Hagger V, Hendrieckx C, Sturt J, et al. (2016). Diabetes distress among adolescents with type 1 diabetes: A systematic review. Curr Diab Rep., 16:9.
Ismail K, Winkley K, Rabe-Hesketh S. (2004). Systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials of psychological interventions to improve glycaemic control in patients with type 2 diabetes. Lancet. 15;363(9421):1589-97.
 Jameson PR. (2014). The effects of a hardiness educational intervention on hardiness and perceived stress of junior baccalaureate nursing students. Nurse Educ Today, 34:603–7.
Kim, E.J., & Han, K-S. (2020). Factors related to self-care behaviours among patients with diabetic foot ulcers. Journal of Clinical Nursing, 29(9-10), 1712-1722.
Leng, C., Junduo, L., & Min, G. (2012). Correlation between physical activity and life quality in maintenance hemodialysis patients. Nurs. Res. 26, 595–597.
Lloyd C, Smith J, Weinger K. (2005). Stress and diabetes: a review of the links. Diabetes Spectr; 18: 121–127.
Loganathan A, John K. (2013). Economic burden of diabetes in people living with the disease; a field study. J Diabetol., 4(3):5.
Magwood GS, Zapka J, Jenkins C. (2008). A review of systematic reviews evaluating diabetes interventions: Focus on quality of life and disparities. Diabetes Educ., 34:242–65.
Noroozi, Z., Hamidian, S., Khajeddin, N., Mehrabi Zadeh Honarmand, M., Zargar, Y., Rashidi, H., & Dolatshahi, B. (2017). Improving Depression, and Quality of Life in Patients with Type 2 Diabetes: Using Group Cognitive Behavior Therapy. Iranian journal of psychiatry, 12(4), 281–286.
Park PH, et al. (2015). Improving diabetes management and cardiovascular risk factors through peer-led self-management support groups in Western Kenya. Diabetes Care, 38(8):e110–1.
Pickup JC. (2004). Inflammation and activated innate immunity in the pathogenesis of type 2 diabetes. Diabetes Care; 27: 813–823.
Powell, K. E., Paluch, A. E., and Blair, S. N. (2011). Physical activity for health: what kind? How much? How intense? On top of what? Annu. Rev. Public Health, 32, 349–365.
Rehman K, Akash MSH. (2017). Mechanism of generation of oxidative stress and pathophysiology of type 2 diabetes mellitus: how are they interlinked? J Cell Biochem., 118:3577–3585.
Reutrakul, S, Van Cauter, E. (2014). Interactions between sleep, circadian function, and glucose metabolism: Implications for the risk and severity of diabetes. Annals of the New York Academy of Sciences, 1311:151-173.
Roden, M., & Shulman, G.I. (2019). The integrative biology of type 2 diabetes. Nature, 576, 51-60.
Sahranavard, S., Esmaeili, A., Salehiniya, H., & Behdani, S. (2019). The effectiveness of group training of cognitive behavioral therapy-based stress management on anxiety, hardiness and self-efficacy in female medical students. J Educ Health Promot., 15;8:49.
Semenkovich K, Brown ME, Svrakic DM, Lustman PJ. (2015). Depression in type 2 diabetes mellitus: prevalence, impact, and treatment. Drugs, 75:577–587.
Settineri, S., Frisone, F., Merlo, E. M., Geraci, D., & Martino, G. (2019). Compliance, adherence, concordance, empowerment, and self-management: five words to manifest a relational maladjustment in diabetes. Journal of multidisciplinary healthcare, 12, 299–314.
Stellefson M, Dipnarine K, Stopka C. (2013). Peer reviewed: The chronic care model and diabetes management in US primary care settings: a systematic review. Preventing Chronic Dis., 10(26):1–21.
Strandberg RB, Graue M, Wentzel-Larsen T, Peyrot M, Rokne B. (2014). Relationships of diabetes-specific emotional distress, depression, anxiety, and overall well-being with HbA 1c in adult persons with type 1 diabetes. J Psychosom Res., 77:174–179.
Stumvoll, M, Goldstein, BJ, van Haeften, TW. (2005). Type 2 diabetes: Principles of pathogenesis and therapy. Lancet, 365:1333-1346.
Taylor, R. (2013). Type 2 diabetes: Etiology and reversibility. Diabetes Care, 36:1047-1055.
Welschen LMC, Van Oppen P, Dekker JM, Bouter LM, et al. (2007). The effectiveness of adding cognitive behavioural therapy aimed at changing lifestyle to managed diabetes care for patients with type 2 diabetes: Design of a randomised controlled trial. BMC Public Health, 7:74
Woods-Giscombe, C.L., Gaylord, S.A., Li, Y., Brintz, C.E., Bangdiwala, S.I., Buse, J.B., Mann, J.D., Lynch, C., Phillips, P., Smith, S., Leniek, K., Young, L., Al-Barwani, S., Faurot, K. (2019). A Mixed-Methods, Randomized Clinical Trial to Examine Feasibility of a Mindfulness-Based Stress Management and Diabetes Risk Reduction Intervention for African Americans with Prediabetes. Hindawi Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, https://doi .org/10.1155/ 2019/3962623.
World Health Organization. (2015). Projections of Mortality and Causes of Death, 2015 and 2030. Geneva: World Health Organization. Available From: http://www.who.int/healthinfo/glob al_burden_disease/projections/en.
Wu, H., Yang, S., Huang, Z., He, J., & Wang, X. (2018). Type 2 diabetes mellitus prediction model based on data mining. Informatics in Medicine Unlocked, 10, 100–107.
Zhang Z, Hu Y, Xu N, Zhou W, Yang L, Chen R, Yang R, Sun J, Chen H. (2019). A New Way for Beta Cell Neogenesis: Transdifferentiation from Alpha Cells Induced by Glucagon-Like Peptide 1. J Diabetes Res., 13;2019:2583047.
Zimmet PZ, Magliano DJ, Herman WH, Shaw JE. (2014). Diabetes: a 21st century challenge. Lancet Diabetes Endocrinol., 2:56–64.
Zuo, X., Dong, Z., Zhang, P., Zhang, P., Chang, G., Xiang, Q., Zhu, X., Zhou, J., Qiao, C., Yang, Y., Qin, Y., & Lou, P. (2020). Effects of cognitive behavioral therapy on sleep disturbances and quality of life among adults with type 2 diabetes mellitus: A randomized controlled trial. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 30(11), 1980-1988.
روانشناسی سلامت
دوره 11، شماره 44
اسفند 1401
صفحه 167-188
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار