7. نقش روان شناسی سلامت در ارتقای نظام بهداشتی
مهناز علی اکبری دهکردی
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 7-18
چکیده
مقدمه: نظر به فراوانی بیماران مبتلا به سردرد و تأثیر آن در عملکرد، خلق‌وخو و اثر روزافزون آن در سلامت جسمی و کیفیت زندگی و زیان‌های روانی و اجتماعی؛ هدف پژوهش حاضر مقایسه باورهای غیرمنطقی، تیپ شخصیتی D و کیفیت زندگی افراد مبتلا به سردردهای میگرنی و سالم است. روش: مطالعات حاکی از این است که بسیاری از کودکان و نوجوانان به انواع مشکلات ...
بیشتر
مقدمه: نظر به فراوانی بیماران مبتلا به سردرد و تأثیر آن در عملکرد، خلق‌وخو و اثر روزافزون آن در سلامت جسمی و کیفیت زندگی و زیان‌های روانی و اجتماعی؛ هدف پژوهش حاضر مقایسه باورهای غیرمنطقی، تیپ شخصیتی D و کیفیت زندگی افراد مبتلا به سردردهای میگرنی و سالم است. روش: مطالعات حاکی از این است که بسیاری از کودکان و نوجوانان به انواع مشکلات و اختلالات رفتاری مبتلا هستند. در این میان اختلالات برونی‌سازی شده به‌عنوان محور اختلالات رفتاری شناخته‌شده است. از طرفی شیوع اضافه‌وزن در این رده سنی نیز افزایش پیدا کرده است. لذا هدف این مطالعه مقایسه اختلالات رفتاری برونی‌سازی شده در پسران دارای اضافه‌وزن با پسران دارای وزن طبیعی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر تهران است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، منطقه شش انتخاب و در بین مدارس موجود در این منطقه دو مدرسه پسرانه و به‌طورکلی 220 دانش‌آموز به‌عنوان نمونه موردپژوهش انتخاب شدند. از چک‌لیست رفتاری کودکان (CBCL) به‌عنوان ابزار در این مطالعه استفاده گردید. یافتهها: نتایج با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که به‌طورکلی اختلالات رفتاری برونی‌سازی شده بین پسران دارای اضافه‌وزن با پسران دارای وزن طبیعی در سطح 05/0 P< تفاوت معنی‌داری وجود دارد و این تفاوت در اختلال سلوک و اختلال بی‌اعتنایی مقابله‌ای دیده شد درحالی‌که بین این دو گروه در اختلال بیش فعالی ـ کمبود توجه تفاوت معنی‌داری دیده نشد (05/0 P<). نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر آگاهی دادن و تغییر نگرش والدین در پیشگیری از بروز چاقی و اضافه‌وزن و درنهایت مشکلات رفتاری ضروری به نظر می‌رسد و ازآنجایی‌که انحراف از وزن طبیعی با رفتارهای نامناسب و پرخطر مرتبط است مداخلات زودهنگام و برنامه‌ریزی‌های مناسب در این زمینه در دوران حساس کودکی بسیار مؤثر و ضروری است.
4. عوامل روانشناختی مرتبط با انواع اعتیاد
نادر حاجلو؛ عیسی جعفری
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 19-30
چکیده
مقدمه: ازجمله عوامل مرتبط با اعتیاد، عوامل روانشناختی و اجتماعی است که در بررسی‌های مربوط به اعتیاد حوزه وسیعی را به خود اختصاص داده است. هدف از پژوهش حاضر تمییز افراد معتاد از غیر معتاد بر اساس متغیرهای حمایت اجتماعی، استرس ادراک‌شده و هیجان خواهی در شهر اردبیل بود. روش: برای این مطالعه همبستگی، نمونه‌ای با حجم 60 نفر (30 معتاد به ...
بیشتر
مقدمه: ازجمله عوامل مرتبط با اعتیاد، عوامل روانشناختی و اجتماعی است که در بررسی‌های مربوط به اعتیاد حوزه وسیعی را به خود اختصاص داده است. هدف از پژوهش حاضر تمییز افراد معتاد از غیر معتاد بر اساس متغیرهای حمایت اجتماعی، استرس ادراک‌شده و هیجان خواهی در شهر اردبیل بود. روش: برای این مطالعه همبستگی، نمونه‌ای با حجم 60 نفر (30 معتاد به مواد مخدر و 30 فرد سالم) از جامعه معتادان مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد اردبیل و دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی به‌صورت تصادفی انتخاب شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های حمایت اجتماعی فلمینگ، استرس ادراک‌شده کوهن و هیجان خواهی زاکرمن استفاده شد. دادههای به‌دست‌آمده با استفاده از تکنیک تحلیل ممیز مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان هیجان خواهی و استرس ادراک‌شده منفی در افراد معتاد به مواد مخدر بیشتر از افراد غیر معتاد است اما میزان استرس ادراک‌شده مثبت و حمایت اجتماعی در افراد غیر معتاد بیشتر از افراد معتاد است. در این تحقیق با آگاهی از میزان هیجان خواهی، حمایت اجتماعی، استرس ادراک‌شده منفی و مثبت، به‌خوبی امکان طبقه‌بندی افراد موردمطالعه در دو گروه معتاد و غیر معتاد فراهم شد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق ارتباط متغیرهای روانشناختی و اجتماعی با اعتیاد را مورد تأکید قرارداد، به‌این‌ترتیب در پیشگیری و درمان اعتیاد، متغیرهای روانشناختی و اجتماعی توجه جدی را می‌طلبند.
جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها
محمد اورکی؛ مریم امیرآبادی؛ شیما حیدری
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 31-42
چکیده
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و شاخص‌های خشم با سلامت روان بیماران استومی تهران انجام گرفت. روش: در این مطالعه همبستگی، ١٦٩بیمار استومی عضو انجمن استومی ایران که کمتر از ٦ ماه از جراحی‌شان گذشته بود داوطلبانه شرکت کردند و با پرسشنامه‌های کیفیت زندگی بیماران استومی، حالت ـ صفت بیان خشم اسپیلبرگر و سلامت عمومی ...
بیشتر
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و شاخص‌های خشم با سلامت روان بیماران استومی تهران انجام گرفت. روش: در این مطالعه همبستگی، ١٦٩بیمار استومی عضو انجمن استومی ایران که کمتر از ٦ ماه از جراحی‌شان گذشته بود داوطلبانه شرکت کردند و با پرسشنامه‌های کیفیت زندگی بیماران استومی، حالت ـ صفت بیان خشم اسپیلبرگر و سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر اطلاعات موردنیاز جمع‌آوری شد. داده‌ها با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافتهها: نتایج نشان داد، ابعاد جسمی و اجتماعی با تمامی مؤلفه‌های سلامت روان رابطه معنی‌دار دارند. بعد روانی نیز با اضطراب و بی‌خوابی و افسردگی رابطه معنی‌دار دارد. بعد معنوی با اضطراب و بی‌خوابی، نارساکنش وری اجتماعی و افسردگی و کیفیت کلی زندگی نیز با نشانه بدنی و افسردگی رابطه دارد. بین خشم درون‌ریز با نشانه‌های بدنی، اضطراب و بی‌خوابی و افسردگی، خشم برون‌ریز با نشانه‌های بدنی و اضطراب و بی‌خوابی و خشم کلی با نشانه‌های بدنی، رابطه معنی‌دار وجود دارد. با توجه به نتایج، دو متغیر شاخص خشم و کیفیت زندگی، باهم ٥٨/٠ درصد واریانس سلامت عمومی را پیش‌بینی کرده‌اند. نتیجه‌گیری: با توجه به رابطه خشم و کیفیت زندگی با سلامت عمومی بیماران استومی، می‌توان با آموزش مهارت‌های زندگی و کنترل خشم به ارتقای کیفیت زندگی این بیماران پرداخته و سلامت جسم و روانشان را بهبود بخشید.
خانواده و سلامتی
مریم نامغ؛ مهرآور مومنی جاوید؛ سیمین حسینیان
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 43-58
چکیده
مقدمه: خانواده به‌عنوان یک عامل مهم اجتماعی مؤثر بر درد مزمن امروزه موردتوجه پژوهشگران حوزه درد قرارگرفته است زیرا این نهاد یکی از محیط‌های مؤثر بر سلامت جسمی و روانی افراد است که شرایط لازم برای رشد و رسیدن به تعادل جسمی، روانی، اجتماعی را فراهم می‌آورد. خانواده این شرایط را از طریق انجام یکسری اعمال مشترک انجام می‌دهد که به این ...
بیشتر
مقدمه: خانواده به‌عنوان یک عامل مهم اجتماعی مؤثر بر درد مزمن امروزه موردتوجه پژوهشگران حوزه درد قرارگرفته است زیرا این نهاد یکی از محیط‌های مؤثر بر سلامت جسمی و روانی افراد است که شرایط لازم برای رشد و رسیدن به تعادل جسمی، روانی، اجتماعی را فراهم می‌آورد. خانواده این شرایط را از طریق انجام یکسری اعمال مشترک انجام می‌دهد که به این اعمال کارکرد خانواده گفته می‌شود. روش: بر این اساس پژوهشی به‌منظور بررسی پیشایند حرکت هراسی بر اساس ابعاد کارکرد خانواده با تعداد 100 نفر بیمار مبتلا به دردهای اسکلتی عضلانی با روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انجام شد. در این تحقیق برای بررسی ابعاد کارکرد خانواده و حرکت هراسی ناشی از درد مزمن به ترتیب از پرسشنامه‌های (FAD) و (TSK) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد رابطه بین کارکرد کلی خانواده و متغیر حرکت هراسی با مقدار (219/0) در سطح 05/.=α معنادار است و این رابطه به‌صورت مستقیم است و از میان ابعاد کارکرد خانواده حل مسئله، آمیختگی عاطفی، پاسخگویی عاطفی و ارتباطات بیشترین میزان ارتباط را با این متغیر نشان دادند. نتیجه گیری: ابعاد کارکرد خانواده میزان حرکت هراسی ناشی از درد مزمن اسکلتی عضلانی را تبیین می‌کند همچنین حل مسئله در خانواده با حدود 9.1 درصد، بیشترین تبیین را در پیش‌بینی متغیر میزان حرکت هراسی دارا است.
5. نقش رسانه ها و فناوری های جدید در ارتقای سلامت
عباس بیات اصغری؛ بنفشه غرایی؛ حسن حیدری؛ جواد جواهری؛ سحر موسی نژاد؛ احمد آرامون
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 59-68
چکیده
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ویژگی‌های ابعاد شخصیت برون‌گرایی در برابر درون‌گرایی، صفات روان رنجور خویی در برابر ثبات هیجانی با تبعیت از درمان در بیماران دیابتی نوع 2 انجام شد. روش: در یک طرح پژوهشی مقطعی تعداد 100 بیمار دیابتی نوع 2 با استفاده از روش در دسترس انتخاب شدند. این بیماران پرسشنامه‌های تجدیدنظر شده شخصیت آیزنگ (فرم ...
بیشتر
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ویژگی‌های ابعاد شخصیت برون‌گرایی در برابر درون‌گرایی، صفات روان رنجور خویی در برابر ثبات هیجانی با تبعیت از درمان در بیماران دیابتی نوع 2 انجام شد. روش: در یک طرح پژوهشی مقطعی تعداد 100 بیمار دیابتی نوع 2 با استفاده از روش در دسترس انتخاب شدند. این بیماران پرسشنامه‌های تجدیدنظر شده شخصیت آیزنگ (فرم کوتاه) و پرسشنامه تبعیت از درمان را تکمیل کردند. در این مطالعه از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرمافزار spss استفاده شد. یافتهها: به جزء متغیر درون‌گرایی و برون‌گرایی بقیه متغیرها با تبعیت از درمان ارتباط معناداری داشتند. بدینصورت که بین صفات شخصیتی روان رنجوری با تبعیت از درمان رابطه معناداری وجود دارد و بر اساس تحلیل رگرسیونی خطی با افزایش روان رنجوری، تبعیت از درمان کاهش مییافت. بین صفات شخصیتی ثبات هیجانی با تبعیت از درمان رابطه معناداری وجود داشت که بر اساس تحلیل رگرسیونی خطی با افزایش باثبات بودن، تبعیت از درمان افزایش مییابد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش بر تأثیر صفات شخصیتی ثبات هیجانی و روان رنجوری بر پیروی و تبعیت از درمان در بیماران دیابتی تأکید می‌کند.
مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها
حجت دمیری؛ عبدالکاظم نیسی؛ نسرین ارشدی؛ عبدالزهرا نعامی
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 69-78
چکیده
مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت جامع استرس بر علائم افسردگی و علائم عمومی اختلالات روان‌تنی کارکنان انجام شد. روش: طرح پژوهش، تجربی میدانی از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان شرکت ملی حفاری ایران بودند. نمونه تحقیق نیز شامل 30 نفر از کارکنان بودند که بعد از غربال‌گری ...
بیشتر
مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت جامع استرس بر علائم افسردگی و علائم عمومی اختلالات روان‌تنی کارکنان انجام شد. روش: طرح پژوهش، تجربی میدانی از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان شرکت ملی حفاری ایران بودند. نمونه تحقیق نیز شامل 30 نفر از کارکنان بودند که بعد از غربال‌گری اولیه به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. جهت اندازه‌گیری متغیرها از پرسشنامه افسردگی بک (1988) فرم بلند و پرسشنامه علائم عمومی اختلالات روان‌تنی موهر (2000) استفاده شد. ابتدا هر دو گروه مورد پیش‌آزمون قرار گرفتند و سپس مداخله آزمایشی بر روی گروه آزمایش به‌صورت 11 جلسه 60 دقیقه‌ای مدیریت جامع استرس اجرا شد و در پایان پس‌آزمون اجرا شد. یافتهها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در پس‌آزمون متغیرهای پژوهش تفاوت معناداری وجود دارد (0001/0 > p)؛ بنابراین آموزش مدیریت جامع استرس باعث کاهش علائم افسردگی و علائم عمومی اختلالات روان‌تنی در کارکنان شده است. نتیجه‌گیری: می‌توان از آموزش مدیریت جامع استرس به‌عنوان یک مداخله مؤثر به‌منظور کاهش علائم افسردگی و علائم عمومی اختلالات روان‌تنی در کارکنان استفاده کرد.
غلامرضا رجبی؛ ابراهیم مقامی
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 79-96
چکیده
مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی مدل رابطه ابعاد دل‌بستگی با بهزیستی ذهنی با میانجی‌گری شفقت-خود در پرسنل زن و مرد زندان سپیدار شهر اهواز در سال 1393 انجام گرفته است. روش: جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه پرسنل زن و مرد زندان سپیدار شهر اهواز (230 نفر) بود که از این تعداد بر اساس 115 نفر به‌صورت داوطلب-در دسترس با رعایت کلیه موازین اخلاق پژوهش ...
بیشتر
مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی مدل رابطه ابعاد دل‌بستگی با بهزیستی ذهنی با میانجی‌گری شفقت-خود در پرسنل زن و مرد زندان سپیدار شهر اهواز در سال 1393 انجام گرفته است. روش: جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه پرسنل زن و مرد زندان سپیدار شهر اهواز (230 نفر) بود که از این تعداد بر اساس 115 نفر به‌صورت داوطلب-در دسترس با رعایت کلیه موازین اخلاق پژوهش به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و مقیاس‌های تجارب در رابطه نزدیک (ECR)، شفقت ـ خود (SCS) و بهزیستی ذهنی (WEMWBS) را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی به روش بارون و کنی (1986) بهوسیله نرمافزار آماری 21-SPSS تحلیل شدند. یافتهها: یافته‌های مدل شفقت-خود به‌عنوان میانجی بین دلبستگیهای اضطرابی و اجتنابی و بهزیستی ذهنی هم برای مسیرهای مستقیم و هم برای مسیرهای غیرمستقیم تأیید گردید. نتیجه‌گیری: درنتیجه می‌توان بیان کرد که داشتن دلبستگیهای ایمن نقش بسزایی در سلامت و بهزیستی ذهنی انسانها دارد اما از نقش بیبدیل شفقت-خود که واسطه بین سبکهای دل‌بستگی و بهزیستی ذهنی است نباید غافل شد.
منصوره مهدی یار؛ سیده فرشته نجاتی
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 97-108
چکیده
مقدمه: خودکشی یکی از معضلات بهداشت روان است. شناسایی به‌موقع امکان خودکشی در پیشگیری از آن بسیار اهمیت دارد. هدف از پژوهش حاضر، اعتباریابی پرسشنامه تاب‌آوری در برابر خودکشی به‌عنوان یک ابزار شناسایی افراد در معرض خطر خودکشی بود. روش: بدین منظور 200 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز در سال 93-94 که از بین کل دانشجویان این دانشگاه ...
بیشتر
مقدمه: خودکشی یکی از معضلات بهداشت روان است. شناسایی به‌موقع امکان خودکشی در پیشگیری از آن بسیار اهمیت دارد. هدف از پژوهش حاضر، اعتباریابی پرسشنامه تاب‌آوری در برابر خودکشی به‌عنوان یک ابزار شناسایی افراد در معرض خطر خودکشی بود. روش: بدین منظور 200 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز در سال 93-94 که از بین کل دانشجویان این دانشگاه به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده بودند، در بررسی خصوصیات روان‌سنجی این پرسشنامه شرکت نمودند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌های تاب‌آوری در برابر خودکشی و افسردگی بک بود. یافته ها: پایایی مقیاس از دو طریق بازآزمایی و آلفای کرونباخ بررسی گردید که به ترتیب ضرایب پایایی 93/؛ و 83/. به دست آمد. برای مطالعه روایی این پرسشنامه از 4 روش استفاده شد. روایی سازه پرسشنامه تاب‌آوری در برابر خودکشی از طریق تعیین ضریب همبستگی بین این پرسشنامه با پرسشنامه افسردگی انجام شد که ضریب 60/.- به دست آمد (001/0>P). تحلیل عامل اکتشافی به روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی با چرخش واریماکس برای پرسشنامه تاب‌آوری در برابر خودکشی، سه عامل را به دست داد که به ترتیب ثبات هیجانی، عامل محافظ درونی و عامل محافظ بیرونی نام گرفت که درمجموع 74/72 درصد از واریانس کل را تبیین نمود. همچنین نتیجه مطالعه حاضر نشان داد تمام گویه‌های پرسشنامه تاب‌آوری با نمره کل و تمام خرده مقیاس‌های این پرسشنامه با یکدیگر و با نمره کل همبستگی معناداری دارند. نتیجه‌گیری: بنابراین می‌توان گفت پرسشنامه تاب‌آوری، می‌تواند واجد شرایط لازم برای استفاده در دانشجویان باشد.
محمد حاتمی؛ فردین فرمانی؛ ساحره صفوی؛ عاطفه نجفی زاده؛ مهدی اسدی قلعه رشیدی
دوره 4، شماره 16 ، دی 1394، صفحه 109-120
چکیده
مقدمه: جنبه‌های روانشناختی بیماری‌های مزمن، ازلحاظ بروز غیرمنتظره و کنترلناپذیری علائم، موجب پدیدآیی استرس‌های گوناگون و ایجاد هیجانات و خلق‌وخوی منفی در بیماران شده است و همین امر نظر بسیاری از متخصصان را متوجه خود ساخته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه‌درمانی با تأکید بر تئوری انتخاب بر کاهش احساس تنهایی بیماران ...
بیشتر
مقدمه: جنبه‌های روانشناختی بیماری‌های مزمن، ازلحاظ بروز غیرمنتظره و کنترلناپذیری علائم، موجب پدیدآیی استرس‌های گوناگون و ایجاد هیجانات و خلق‌وخوی منفی در بیماران شده است و همین امر نظر بسیاری از متخصصان را متوجه خود ساخته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه‌درمانی با تأکید بر تئوری انتخاب بر کاهش احساس تنهایی بیماران مبتلا به MS (مولتیپل اسکلروزیس) بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و گروه کنترل است. جامعه پژوهش شامل کلیه بیماران مبتلا به MS مراجعه‌کننده به انجمن MS شهر تهران است که ابتدا از آن‌ها پرسشنامه احساس تنهایی (UCLA) گرفته شد و از میان کسانی که نمره متوسط به بالا در این پرسشنامه کسب کردند 40 نفر انتخاب‌شده و به‌صورت تصادفی به دو گروه 20 نفرِ آزمایش و کنترل تقسیم شدند. روش آماری این پژوهش، تحلیل کوواریانس بود که در آن نمرات پیش‌آزمون کنترل گردید و برای بررسی تأثیر متغیر مستقل نمرات پس‌آزمون مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها: یافته‌های پژوهش کاهش معناداری را در میانگین نمره احساس تنهایی در گروه آزمایشی پس از مداخله نشان داد. (05/0>P). نتیجه‌گیری: یافتهها نشان داد که گروه‌درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب به‌طور معنی‌داری موجب کاهش احساس تنهایی گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل شد؛ بنابراین گروه‌درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب می‌تواند به‌عنوان یک شیوه درمانی کارآمد در کاهش احساس تنهایی بیماران مبتلا به MS و به‌عنوان درمان کمکی برای سایر درمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
