با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی روان‌شناسی (سلامت)، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

4 استاد، مرکز تحقیقات گوارش پورسینای حکیم، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

5 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل پیش‌بینی سازش‌یافتگی روانی- اجتماعی با بیماری بر اساس رفتارهای ارتقادهنده سلامت با میانجی­گری شفقت به خود در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر صورت پذیرفت. روش: روش پژوهش، توصیفی- همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعه آماری این پژوهش شامل بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر بودند که در فصل پاییز و زمستان سال 1400  به مراکز درمانی و متخصصین گوارش شهر اصفهان مراجعه کرده بودند. نمونه آماری شامل 340 بیمار مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس سازش‌یافتگی روانی- اجتماعی با بیماری (دروگیتس، 1986) (PSADS)، پرسشنامه رفتارهای ارتقادهنده سلامت (والکر و همکاران، 1987) (HPLQ) و پرسشنامه شفقت به خود (نف، 2003 (SCQ) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل مسیر و آزمون بوت استراپ صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد رفتارهای ارتقادهنده سلامت، شفقت به خود و سازش‌یافتگی روانی-اجتماعی با بیماری دارای رابطه معنادار است (01/0>p). همچنین رفتارهای ارتقادهنده سلامت و شفقت به خود بر سازش‌یافتگی روانی- اجتماعی با بیماری دارای اثر مستقیم معنادار است (01/0>p). علاوه بر این نتایج بوت استراپ نشان داد که شفقت به خود در رابطه بین رفتارهای ارتقادهنده سلامت با سازش‌یافتگی روانی- اجتماعی با بیماری دارای نقش میانجی‌گری معنادار است (01/0>p). همچنین مدل از برازش مناسبی برخوردار بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش، شفقت به خود دارای نقش میانجی معنادار بین رفتارهای ارتقادهنده سلامت با سازش‌یافتگی روانی- اجتماعی با بیماری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Model of Predicting Psychosocial Adaptation to Disease According to Health-Promoting Behaviors with the Mediation Role of Self-Compassion in the Patients with Irritable Bowel Syndrome

نویسندگان [English]

  • farzaneh frozanfar 1
  • sheida jabal ameli 2
  • Mohammad Soltanizadeh 3
  • seyyed mohammad hassan emami 4
  • mojtaba ansari shahidi 5

1 PhD Student in Psychology (Health), Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.

4 Professor, Poursina Hakim Gastroenterology Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

5 Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

چکیده [English]

Objective: The present study was conducted to offer the model of predicting psychosocial adaptation to disease according to health-promoting behaviors with the mediation role of self-compassion in the patients with Irritable Bowel Syndrome (IBS). Method: The research method was descriptive-correlational and path analysis. The statistical population of the study included the patients with IBS who referred to therapy centers and gastroenterologists in the city of Isfahan in the autumn and winter of 2020-21. The statistical population included 340 patients with IBS who were selected through Convenience sampling method. The applied instruments included Psycho-Social Adaptation to Disease Scale (PSADS) (Drogits, 1986), Health Promoting Lifestyle Questionnaire (HPLQ) (Walker et al, 1987) and Self-Compassion Questionnaire (SCQ) (Neff, 2003). The data analysis was conducted via path analysis and Bootstrap test. Findings: The results showed that health-promoting behaviors and self-compassion have significant relationship with psychosocial adaptation to disease (p<0.01). Moreover, health-promoting behaviors and self-compassion have direct significant effect on psychosocial adaptation to disease (p<0.01). Furthermore, the results of Bootstrap showed that self-compassion has a significant mediation role in the relationship of health-promoting behaviors with psychosocial adaptation to disease (p<0.01). Finally, the model had a suitable goodness of fit. Conclusion: According to the results of the research, self-compassion has a significant mediating role between health-promoting behaviors and psychosocial adaptation to illness

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health-promoting behaviors
  • psychosocial adaptation to disease
  • irritable bowel syndrome
  • self-compassion
ایزدی، ن.، سجادیان، ا. (1396). رابطه سازگاری زناشویی و استرس مرتبط با ناباروری: نقش میانجی‌گری شفقت خود و خودقضاوتی، روان پرستاری، 5(2)، 15-22.
باقری‌پناه، م.، گل‌افروز، م.، بلورساز مشهدی، ه.، مویدی‌مهر، م.، خروشی، م. (1399). بررسی نقش میانجی‌گر شفقت به خود در رابطه بین آسیب‌پذیری روان‌شناختی و دلبستگی به خدا در دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال 1395، پژوهش در دین و سلامت، 6(1)، 74-86.
خسروی، ص.، صادقی، م.، یابنده، م.ر. (1392). کفایت روانسنجی مقیاس شفقت خود (SCS)، روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 4(13)، 47-59.
رضایی، ز.، اسماعیلی، م.، طباییان، س.ر. (1395). تاثیر آموزش سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر سر زندگی، لذت و سازگاری زنان مبتلا به دیابت، مجله علوم پزشکی جندی شاپور، 15(5)، 581-590.
فقهی، ح.، سعادت‌جو، س.، و دستجردی، ز. (1392). بررسی سازش‌یافتگی روانی اجتماعی بیماران دیابتی نوع دو مراجعه کننده به مرکز دیابت شهرستان بیرجند در سال 1392. مراقبت‌های نوین، 10(4)، 249-256.
فولادی، ن.، محمدخانی، ش.، شهیدی، ع.، ابراهیمی دریانی، ن. (1397). اثربخشی درمان شناختی رفتاری در بهبود و ارتقای سلامت جسمی روانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، 6(3)، 312-323.
کلروزی، ف.، پیشگویی، ا.ح.، طاهریان، ا. (1394). بررسی رفتارهای ارتقا دهنده سلامت پرستاران شاغل در بیمارستان‌های منتخب نظامی. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، ۴(۲)، ۷-۱۵.
کهتری، ل.، حشمتی، ر.، پورشریفی، ح. (1397). بررسی روابط ساختاری افسردگی بر مبنای اجتناب تجربه‌ای و سرکوبگری عاطفی: نقش میانجی شفقت بر خود، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 24(3)، 284-296.
محمدی زیدی، ع.، پاکپور حاجی آقا، ا.، محمدی زیدی، ب. (1390). روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت. مجله دانشکده علوم پزشکی مازندران، 21(1)، 103-113.
مرادی، ع.، حسنی، ج.، برجعلی، م.، عبداله‌زاده، ب. (1398). مدل‌یابی روابط ساختاری کارکردهای اجرایی و انعطاف‌پذیری روانشناختی و باورهای بیماری در سازگاری با بیماری و سلامت روانشناختی در بیماران قلبی عروقی، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62(2)، 147-159.
نژادمقدم، ح.، سلیمی، م. (1398). نقش سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در کیفیت زندگی مدرسه و سازش‌یافتگی تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه، راهبردهای آموزش، 12(1)، 136-143.
Alonso-Stuyck, P., Zacarés, J. J., & Ferreres, A. (2018). Emotional separation, autonomy in decision-making, and psychosocial adjustment in adolescence: A proposed typology. Journal of Child and Family Studies, 27(5), 1373-1383.
Bluth, K., Eisenlohr-Moul, T.A. (2017). Response to a mindful self-compassion intervention in teens: A within-person association of mindfulness, self-compassion, and emotional well-being outcomes. Journal of Adolescence. 57, 108-118.
Brenner, R. E., Vogel, D. L., Lannin, D. G., Engel, K. E., Seidman, A. J., & Heath, P. J. (2018). Do self-compassion and self-coldness distinctly relate to distress and well-being? A theoretical model of self-relating. Journal of Counseling Psychology, 65(3), 346-350.
Chiang, Y., Lee, H., Chu, T., Wu, C., Hsiao, Y. (2021). The relationship between spiritual health, health-promoting behaviors, depression and resilience: A longitudinal study of new nurses. Nurse Education in Practice, 56, 1032-1036.
Finlay-Jones, A. L., Rees, C. S., & Kane, R. T. (2015). Self-compassion, emotion regulation and stress among Australian psychologists: Testing an emotion regulation model of self-compassion using structural equation modeling. PloS one, 10(7), 133-138.
Geller, S., Handelzalts, J.E., Levy , S., Barron, D., Swami, V. (2021). Self-compassion mediates the relationship between attachment anxiety and body appreciation in women and men: Evidence from Israel. Personality and Individual Differences, 179, 110-114.
Homan, K.J., & Sirois, F.M. (2017). Self-compassion and physical health: Exploring the roles of perceived stress and health-promoting behaviors. Health Psychology Open, 4(2), 2055-2061.
Iranzo, B., Buelga, S., Cava, M. J., & Ortega-Barón, J. (2019). Cyberbullying, psychosocial adjustment, and suicidal ideation in adolescence. Psychosocial Intervention, 28(2), 75-81.
Joeng, J.R., Turner, S.L., Kim, E.Y., Choi, S.A., Lee, Y.J., Kim, J.K. (2017). Insecure attachment and emotional distress: Fear of self-compassion and self-compassion as mediators. Personality and Individual Differences, 112, 6-11.
Kennedy, A.B., Cambron, J.A., Dexheimer, J.M., Trilk, J.L., Saunders, R.P. (2018). Advancing health promotion through massage therapy practice: A cross-sectional survey study. Preventive Medicine Reports, 11, 49-55.
Lathren, C., Bluth, K., Park, J.(2019). Adolescent self-compassion moderates the relationship between perceived stress and internalizing symptoms. Personality and Individual Differences, 143, 36-41.
Lee, K. S., Kim, H. Y., & Lee, M. H. (2019). Factors influencing psychosocial adjustment in hemodialysis patients. Korean Journal of Adult Nursing, 31(1), 38-49.
López, A., Sanderman, R., Ranchor, A. V., & Schroevers, M. J. (2018). Compassion for others and self-compassion: Levels, correlates, and relationship with psychological well-being. Mindfulness, 9(1), 325-331.
Ng, Q. X., Soh, A. Y. S., Loke, W., Lim, D. Y., & Yeo, W. S. (2018). The role of inflammation in irritable bowel syndrome (IBS). Journal of inflammation research, 11, 345.
Piqueras, J. A., Mateu-Martínez, O., Cejudo, J., & Pérez-González, J. C. (2019). Pathways into psychosocial adjustment in children: modeling the effects of trait emotional intelligence, social-emotional problems, and gender. Frontiers in psychology, 10, 507.
Pullmer, R., Chung, J., Samson, L., Balanji, S., Zaitsoff, S. (2019). A systematic review of the relation between self-compassion and depressive symptoms in adolescents. Journal of Adolescence, 74, 210-220.
Rao, S.S.C., Yu, S., & Fedewa, A. (2015). Systematic review: dietary fibre and FODMAP‐restricted diet in the management of constipation and irritable bowel syndrome. Alimentary pharmacology & therapeutics, 41(12), 1256-1270.
Satake, Y., Arao, H. (2020). Self-compassion mediates the association between conflict about ability to practice end-of-life care and burnout in emergency nurses. International Emergency Nursing, 53, 1009-1015.
Ștefan, C.A. (2019). Self-compassion as mediator between coping and social anxiety in late adolescence: A longitudinal analysis. Journal of Adolescence, 76, 120-128.
Sünbül, Z.A., Güneri, O.Y. (2019). The relationship between mindfulness and resilience: The mediating role of self compassion and emotion regulation in a sample of underprivileged Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 139, 337-342.
Tanenbaum, M.L., Adams, R.N., Gonzalez, J.S., Hanes, S.J., Hood, K.K. (2017). Adapting and validating a measure of diabetes-specific self-compassion.  Journal of Diabetes and its Complications. 33(10), 1540-1541.
Tao, J., He, K., Xu, J. (2021). The mediating effect of self-compassion on the relationship between childhood maltreatment and depression. Journal of Affective Disorders, 291, 288-293.
Tap, J., Derrien, M., Törnblom, H., Brazeilles, R., Cools-Portier, S., Doré, J., Simrén, M. (2017). Identification of an intestinal microbiota signature associated with severity of irritable bowel syndrome. Gastroenterology, 152(1), 111-123.
Walker, S.N., Hill-Polerecky, D.M. (1997). Psychometric evaluation of Health Promoting Lifestyle Profil II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, College of Nursing, Lincoln.
Zeng, P., Wang, P., Nie, J., Ouyang, M., Lei, L. (2021). Gratitude and cyberbullying perpetration: The mediating role of self-compassion and moral disengagement. Children and Youth Services Review, 119, 105-110