روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تأثیر آموزش خودشفقت‌ورزی بر نگرانی از تصویر بدنی، هم‌جوشی فکر- شکل و شفقت‌ورزی بدنی در دانش‌آموزان دختر دارای نگرانی از تصویر بدنی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

مقدمه: یکی از نگرانی‌های زنان در سنین نوجوانی ظاهر جسمانی و تصویر بدنی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر درمان متمرکز بر شفقت بر نگرانی از تصویر بدنی، هم‌جوشی فکر-شکل و شفقت‌ورزی بدنی دختران نوجوان دارای علائم نگرانی از تصویر بدنی انجام شد. روش: جامعة آماری پژوهش شامل کلیة دانش‌آموزان دختر پایه یازدهم مقطع متوسطه دوم شهر اهواز بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس از بین افراد متقاضی شرکت در پژوهش، 4 دانش‌آموز که در پرسش‌نامه نگرانی از تصویر بدنی نمره آن‌ها بالاتر از دو انحراف معیار از میانگین بود، انتخاب شدند. در این پژوهش از طرح نیمه‌آزمایشی تک‌موردی از نوع خط پایة چندگانه ناهمزمان استفاده شد. آزمودنی‌ها قبل از درمان، میانة درمان (جلسات اول، سوم، پنجم و هفتم)، پایان درمان (جلسه نهم) و یک ماه پس از پایان درمان به پرسش‌نامه نگرانی از تصویر بدنی، پرسشنامة هم‌جوشی فکر- شکل و شفقت‌ورزی بدنی پاسخ دادند. داده‌ها به روش ترسیم دیداری، درصد بهبودی و شاخص تغییر پایا تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاکی ازروند کاهشی پایدار نمرات مقیاس نگرانی از تصویر بدنی، پرسشنامة هم‌جوشی فکر- شکل و مقیاس شفقت‌ورزی بدنی در دختران دارای نگرانی از تصویر بدنی بود که نشان می‌دهد درمان شفقت ورزی در کاهش متغیرهای مذکور موثر بوده است. نتیجه‌گیری: هم جوشی فکر- شکل و شفقت ورزی بدنی نقش مهمی در بروز نگرانی از تصویر بدنی در دختران جوان دارد و آموزش شفقت‌ورزی می‌تواند در کاهش نگرانی‌های آن ها از ظاهر بدنی موثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Self-Compassion Training on Body Image Concern, Thought–Shape Fusion, and Body Compassion in Female Students with Body Image Concern

نویسندگان [English]

  • Marzieh mehrabaninasab 1
  • Soodabeh Bassak Nejad 2
  • Mahnaz Mehrabizadeh Honarmand 2

1 M.A of Clinical Psychology, Department of Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

2 Professor, Department of Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

چکیده [English]

Objective: One of the concerns of women at a young age is physical appearance and body image. This study aimed to investigate. The effects of self-compassion training on body image concern thought–shape fusion and body compassion in female students with body image concerns. Method: The study population included all Female Students Studying In, 1399 in the Second Secondary School of the 11 Grade in Ahvaz. Using the voluntarily-convenience sampling technique among the applicants, four students who had scores higher than two standard deviations from the mean in the Body Image Concern Questionnaire were selected. A non-concurrent multiple baseline experimental single-case study was used as the method of the present study. Participants before treatment, middle of treatment (sections 1, 3, 5, & 7), end of treatment (section 9), and one month after treatment had ended completed The Body Concern Inventory (BICI), Thought-Shape Fusion Scale (TSF) and Body Compassion Scale (BCS). Data analyzed with visuals inspection, improvement percentage, and reliable change index (RCI) strategies. Findings: The results showed a stable downward trend for BCI scores and TSF and BCS that reflects the effectiveness of SCT in these variables. Conclusion: Thought-shape Fusion and physical compassion have played an important role in expressing body image concerns in young girls, and compassion training can be effective in reducing their concerns about physical appearance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-compassion
  • body image concerns
  • thought–shape fusion
  • body compassion
مراجع
بساک‌نژاد، س. و غفاری، م. (1386). رابطه بین ترس از بدریختی بدنی و اختلالات روان‌شناختی در دانشجویان. علوم رفتاری، 2(1)، 188-179.
بساک‌نژاد، س.، منصوری کریانی، ر.، کارگر، آ. و چراغ سحر، ف. (1399). بررسی ساختار عاملی و ویژگی‌های روانسجی فرم کوتاه مقیاس صفت آمیختگی فکر-شکل در دانشجویان. رویش روانشناختی. 10(9)، 115-123.
بساک‌نژاد،  س. عطایی،  و. و مهرابی‌زاده هنرمند م. ( 1391). اثربخشی آموزش بهداشت روانی بلوغ بر میزان ترس از تصویر تن و سازگاری دانش‌آموزان پسر پایه دوم دبیرستان‌های شهر اهواز. مجله پژوهش و سلامت، 3(1)، 269-276.
پونده‌نژادان، ع.ا.، عطاری، ی.، و حسین، د. (1397). پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس خوردن ذهن‌آگاهانه با میانجی‌گری تصویر بدنی و رفتارهای خوردن در زنان متأهل دارای اضافه وزن و چاقی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 9(34)، 147-141.
خلعتبری، ج.، همتی ثابت، و.، و محمدی، ح. (1397). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر تصویر بدنی و رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان: یک مطالعه کارآزمایی آموزشی تصادفی شده. فصلنامه بیماری­های پستان ایران، 11(۳)، 7-20.
رجبی، غ.، ایمانی، م.؛ خجسته‌مهر، ر.؛ بیرامی، م. و بشلیده، ک. (1392). مقایسه اثربخشی درمان­ مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج درمانی رفتاری یکپارچه‌نگر  بر نگرانی و سازگاری زناشویی زنان  مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. تحقیقات علوم رفتاری، 11(6)، 600-619.
رضایی، م.، افلاک‌سیر، ع.، محمدی، ن.، یاوری، ا.ح. و غیور، م. (1394). بررسی نقش پیش‌بین کمال‌گرایی و شاخص توده بدنی بر اختلال خوردن با واسطه‌گری نارضایتی بدنی در دانشجویان دختر. فصلنامه علوم پزشکی رفسنجان، 14(3)، 234-223.
روحانی، ع. و هارونی، ی. (1398). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر شفقت خود بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مرد شهر اصفهان. فصلنامه روانشناسی تحلیلی شناختی، 10(39)، 62-51.
زمانی،ش. ، احمدی،س. ، و بهزاد نیا ، ب. (1400). ارتباط رفتارهای شفقت‌ورزی بر مدیریت استرس در مربیان ورزشی بر اساس نقش میانجی‌گر نیازهای اساسی روانشناختی مجله علمی – پژوهشی سازمان نظام پزشکی، 39(2)، 102-110
شیخان، ر.، قدم‌پور، ع.، و آقابزرگی، ر.(1398). تأثیر آموزش خودشفقتی بر تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه بدون متاستاز تحت شیمی درمانی. مطالعات روانشناسی بالینی، 9(35)، 131-145.
صدوقی، م. و صفاری فرد، ر. (1397). رابطه نگرانی از تصویر بدنی و عزت ­نفس در دانشجویان:  نقش تعدیل‌کننده شفقت به خود. رویش روانشناسی، 10(31)، 296-281.
عباسی،  ش. ،  آریاپوران،  س. و کریمی،  ج. (1398) تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب اجتماعی و تصویر بدنی در زنان مبتال به چاقی. مجله دست‌اوردهای روانشناختی، 26(2)،  137-158.
قدم‌پور، ع.، و منصوری، ل. (1397). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر افزایش میزان خوش‌بینی و شفقت به خود دانش­آموزان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مطالعات روان‌شناختی، 14(1)، 74-59.
گیلبرت، پ. (2005). درمان متمرکز بر شفقت. مترجم مهرنوش اثباتی و علی فیضی (1395). تهران: انتشارات ابن‌سینا.
معافی، م.، بزازیان، س.، و امیری مجد، م. (1398) رابطة تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی با عاطفة مثبت و منفی در زنان دارای اضافه وزن. رویش روانشناسی، 5(38)، 132-123.
منصوری‌نیک، ا.، داودی، ا.، نیسی، ع.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، و تمنایی‌فر، م. (۱۳۹۸). رابطة بین ناهمخوانی بدن با راهبردهای مقابله­ای غیرانطباقی تصویر بدن در دانشجویان دختر: نقش میانجی شفقت به خود و شرم از بدن. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 12(۴)، 1-15.
Albertson, E. R., Neff, K. D., & Dill-Shackleford, K. E. (2014). Self-compassion and body dissatisfaction in women: A randomized controlled trial of a brief meditation intervention. Mindfulness, 6, 444-454.
Altman, J. K., Zimmaro, L. A., & Woodruff-Borden, J. (2017). Targeting body compassion in the treatment of body dissatisfaction: A case study. Clinical Case Studies, 16(6), 431–445.
Altman, J., Linfeld, K., Salmon, P., & Beacham, A. (2020). The body compassion scale: Development and initial validation. Journal of Health Psychology, 25(4), 439-449.
Barata-Santos, M., Marta-Simoes, J., & Ferreira, C. (2018). Body compassion safeguards the impact of major life events in binge eating. Appetite, 134, 34-39.
Braun B.D., Park C., L., Gorin A.(2016) Self-compassion, body image, and disordered eating: A review of the literature. Body Image, 17, 117-131.
Carter, A., Gilbert, P., & Kirby, J. N. (2020). Compassion focused therapy for bodyweight shame: A mixed-methods pilot trial. Clinical Psychology & Psychotherapy, 28(1), 93-108.
Coelho, J. S., Baeyens, C., Purdon, C., Shafran, R., Roulin, J. L., & Bouvard, M. (2013). Assessment of thought–shape fusion: Initial validation of a short version of the trait thought–shape fusion scale. International Journal of Eating Disorders, 46(1), 77-85.
Duarte, C., Pinto-Gouveia, J., & Stubbs, R. J. (2017). The prospective associations between bullying experiences, body image shame, and disco, ordered eating in a sample of adolescent girls. Personality and Individual Differences, 116, 319-325.
Gilbert, P. (Ed.). (2017). Compassion: Concepts, research, and applications. London: Routledge.
Gilbert, P., & Irons, C. (2005). Focused therapies and compassionate mind training for shame and self-attacking. In P. Gilbert (Ed.), Compassion: Conceptualisations, research and use in psychotherapy (p. 263–325). London: Routledge.
Lewis, I. F. (2020). Investigating the impact of compassion-based interventions on body image concerns: Can self-compassionate letter writing counteract the impact of thin ideals? Doctoral dissertation, University of Southampton, Southampton, England. 
Littleton, H. L., Axsom, D., & Pury, C. L. (2005). Development of the body image concerns inventory. Behaviour Research and Therapy, 43(2), 229-241.
Lobera, I. J., Santed, M. A., Shafran, R., Santiago, M. J., & Estébanez, S. (2012). Psychometric properties of the Spanish version of the thought-shape fusion questionnaire. The Spanish Journal of Psychology, 15(1), 410-423.
Moffitt, R. L., Neumann, D. L., & Williamson, S. P. (2018). Comparing the efficacy of a brief self-esteem and self-compassion intervention for state body dissatisfaction and self-improvement motivation. Body Image, 27, 67-76.
Ntoumanis, N., Stenling, A., Quested, E., Nikitaras, N., Olson, J., & Thøgersen-Ntoumani, C. (2020). Self-compassion and need frustration moderate the effects of upward appearance comparisons on body image discrepancies. The Journal of Psychology, 154(4), 292-308.
Oliveira, S., Trindade, I. A., & Ferreira, C. (2018). The buffer effect of body compassion on the association between shame and body and eating difficulties. Appetite, 125, 118-123.
Pinto-Gouveia, J., Ferreira, C. & Duarte, C. (2014). Thinness in the pursuit for social safeness: An integrative model of social rank mentality to explain eating psychopathology. Clinical Psychology and Psychotherapy, 21(2), 154-165.
Scardera, S., Sacco, S., Di Sante, J., & Booij, L. (2021). Body image-related cognitive fusion and disordered eating: the role of self-compassion and sad mood. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 26(2), 483-490.
Seekis, V., Bradley, G. L., & Duffy, A. L. (2019). Self-compassion intervention in body image: A  review of the literature. Griffith University, Queensland, Australia.
Seykov, D. (2020). The association between self-compassion and cognitive fusion over a week. MA Thesis, University of Twente, Enschede, Netherlands.
Tiggemann, M., & Zaccardo, M. (2015). Exercise to be fit, not skinny: The effect of fitspiration imagery on women's body image. Body Image, 15, 61-67.
Turk, F., & Waller, G. (2020). Is self-compassion relevant to the pathology and treatment of eating and body image concerns? A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 79, 101856-101856.
روانشناسی سلامت
دوره 12، شماره 45
اردیبهشت 1402
صفحه 63-82
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار