با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

2 استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، واحد بوشهر، بوشهر، ایران

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

مقدمه: در چند دهه اخیر برداشت‌های تازه‌ای از زیبایی شده و زیبایی به عنوان جذابیت و بی‌نقص‌بودن تعریف می‌شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین برازش مدل ساختاری روابط بین گرایش به جراحی زیبایی با تصویر بدنی منفی و باورهای غیرمنطقی با میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان در زنان متقاضی جراحی زیبایی شهر بوشهر بود. روش: روش پژوهش حاضر همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی زنان متقاضی جراحی زیبایی که در سال 1399 به کلینیک‌های زیبایی شهر بوشهر مراجعه کرده‌ بودند را شامل می‌شد. حجم نمونه متشکل از 400 نفر خانم بودند که به شیوه نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انتخاب گردیدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسش‌نامه‌های گرایش به جراحی زیبایی اعتمادی‌فر و امانی (1392)، تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (2005)، باورهای غیرمنطقی جونز (1969) و تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی (2001) بود. یافته‌ها: نتایج نشان‌داد که متغیرهای تصویر بدنی منفی و باورهای غیرمنطقی با میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان پیش‌بینی‌کننده گرایش به جراحی زیبایی در زنان بودند. همچنین تحلیل داده‌ها نشان‌دهنده مناسب بودن شاخص‌ها بوده و مدل از برازش مطلوبی برخوردار بود. یافته‌های مدل ساختاری نشان‌داد که مسیر تصویر بدنی منفی و باورهای غیرمنطقی با تنظیم شناختی هیجان به‌طور مستقیم و با گرایش به جراحی زیبایی با میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان معنادار می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش، می‌تواند برای رواندرمانگران و مشاوران در ارائه مشاوره تخصصی به زنان متقاضی جراحی پروتکلی مبنی بر اصلاح باورها و شناختهای غیرمنطقی و آموزش سبکهای مقابلهای جهت کاهش تصویر بدنی منفی و باورهای غیرمنطقی و افزایش تنظیم شناختی هیجان  معرفی نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Tendency to Cosmetic Surgery with Negative Body Image and Irrational Beliefs in Women Applying for Cosmetic Surgery: Mediation Role of Cognitive Emotion Regulation

نویسندگان [English]

  • soroor khabbaz sabet 1
  • Ali poladi Rishehri 2
  • moloud keykhosrovani 3
  • Mohammadreza Bahrani 2

1 PhD Student, Department of Psychology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Bushehr Branch, Bushehr, Iran

3 Assistant Professor, Department of Psychology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran

چکیده [English]

Objective: in recent decades, new perceptions of beauty have been defined and beauty is defined as attractiveness and perfection. The aim of this study was to determine the fit of the structural model of the relationship between the tendency to cosmetic surgery with a negative body image and irrational beliefs mediated by cognitive emotion regulation in women applying for cosmetic surgery in Bushehr. Method: The present study was correlational and structural equation model study. The statistical population of this study is all women applicants for surgery who referred to beauty clinics in Bushehr in 2020. The sample size consists of 400 women who were selected by available random sampling method. Data collection tools were, tendency to cosmetic surgery (Etemadifar & Amani, 2013), Body image (Littleton, 2005), irrational beliefs (jones, 1969) and cognitive emotion regulation (Garnefski, 2001) questionnaires. Findings: The results showed that negative body image and irrational beliefs predicted the tendency to cosmetic surgery in women by mediating role of cognitive emotion regulation. Also, data analysis showed the appropriateness of the indicators and indicated a good and acceptable fitness for the hypothesized model. The findings of the structural model showed that the path of negative body image and irrational beliefs with cognitive emotion regulation is significant directly and with a tendency to cosmetic surgery mediated by cognitive emotion regulation. Conclusion: The results of this study can introduce a protocol for psychotherapists and counselors in providing specialized counseling to women seeking cosmetic surgery to correct irrational beliefs and cognitions and teach coping styles to reduce negative body image and irrational beliefs and increase cognitive emotion regulation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Body image
  • Cognitive Emotion Regulation
  • Cosmetic Surgery
  • Irrational Beliefs
احتشام‌زاده، پروین.، برنا، محمدرضا.، و یوسفی، مریم. (1390). برسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و باورهای غیر منطقی با افسردگی بیماران MS. روانشناسی اجتماعی، 6(20)، 67-55.
احیایی، فریدعلی.، لطیفی، آرمان.، بختیاری، محمود.، و حسینپور، سید اسماعیل. (1392). بررسی اپیدمیولوژیک علل گرایش به جراحی زیبایی بینی در شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی طب و تزکیه،22(3)،10-19.
اعتمادی‌فر، سید مهدی.، و امانی، ملیحه. (1392). مطالعۀ جامعه‌شناختی انگیزة زنان از گرایش به جراحی های زیبایی. پژوهشنامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 4(8)، 1-22.
انتظاری، سمیه.، علوی زاده، محمدرضا. (1391). رابطه بین ترس از بدریختی بدن و انگاره‌پردازی خودکشی در بین زنان و مردان مراجعه­کننده به کلینیک­های پوست، مو و وزن شهر تهران. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 1(76)، 15-28.
برادران، مجید. (1399). نقش واسطه‌ای راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و مکانیسم‌های دفاعی در رابطه کمال‌گرایی و حساسیت اضطرابی در دانشجویان متقاضی جراحی زیبایی. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، 9(34)،57-74.doi: 10.30473/hpj.2020.48109.4517
بهرام، عباس.، و شفیع‌زاده، محسن. (۱۳۸۲). بررسی اعتبار و پایایی پرسشنامه خودپنداره بدنی و شناسایی عوامل موثر بر آن در دانش‌آموزان شهر تهران، طرح پژوهشی، پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، 65-48 .
تقی‌پور، منوچهر. (1387). بررسی و مقایسه میزان باورهای غیر منطقی در بین بیماران روان تنی و افراد بهنجار (سالم)50-20ساله شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی علامه طباطبایی.
توتونچی، جواد.، فخاری، علی.، و کلاهی، فریناز. (1386). ارتباط بین علائم روان‌شناختی با رضایت پس ازعمل رینوپلاستی. مجله دانشگاه علوم پزشکی تبریز، 29(2)، 71-76.
توسلی، غلامعباس.، و مدیری، فاطمه. (1391). بررسی گرایش زنان به جراحی زیبایی در شهر تهران. مطالعات اجتماعی روانشناسی زنان، 10(1)، 61-82.
حاج قربانی، پرستو.، رحمانی‌نیا، فرهاد.، و محبی، حمید. (1397). رابطة شاخص تودة بدنی با رضایتمندی از شکل بدن در دختران دانش‌آموز ورزشکار شهر رشت. فیزیولوژی ورزشی، 10(40)، 117-132.doi: 10.22089/spj.2018.1367
حسنی، ج. (1389). خصوصیات روان‌سنجی پرسشنامه نظم‌جویی شناختی هیجان. مجله روانشناسی بالینی، 7(3)، 83-73.
حسنی، ج. (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان. مجله پژوهش در علوم رفتاری، 9(6)، 229-240.
حسینی، زهره.، محمدمیگونی، احمد.، و گرامی پور، مسعود. (1397). مدل ساختاری روابط بین تصویر بدنی، باورهای غیرمنطقی و سلامت روان در متقاضیان جراحی زیبایی. مجله اندیشه و رفتار، 12(48)، 17-26.
خزیر، زهرا.، دهداری، طاهره.، و محمودی، محمود. (1392).  بررسی نگرش دانشجویان دختر علوم پزشکی نسبت به انجام جراحی زیبایی و رابطه آن با تصور از بدن. مجله علوم پزشکی رازی، 117 (2)، 1-9 .
خسروی، معصومه.، و ناظری، مهران. (1393). بررسی رابطه اختلال خود شیفتگی و بد شکلی بدن در متقاضیان جراحی زیبایی بینی و مقایسه آن با افراد غیر متقاضی جراحی زیبایی بینی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 17(3)،30-39.
خواجه‌نوری، بیژن.، و مقدس، علی اصغر. (1388). رابطه بین تصور از بدن و فرآیند جهانی‌شدن، مطالعه موردی زنان شهرهای تهران، شیراز، استهبان. پژوهش‌های جامعه‌شناسی کاربردی، 20(33)، 24-1.
ذوقی، آسیه. (1389). مقایسه تصویر بدنی دانش‌آموزان دختر ورزشکار و غیرورزشکار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
ذوقی پایدار، محمدرضا.، کرمی، افسانه.، و نبی زاده، صفدر. (1397). مقایسه اختلال تصویرتن، اختلال بد شکلی بدنی و گرایش به مد در افراد متقاضی و غیر متقاضی جراحی زیبایی. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی سلامت، 7(26)،7-24.
ذوالفقاری مطلق، مصطفی. (1377). بررسی اثر بخشی درمان منطقی هیجانی بر افسردگی و روابط بین فردی نامتعادل ناشی از تعارض زناشویی مطالعه تک موردی. پایان نامه کارشناسـی ارشد روانشناسی بالینی. انستیتو روانپزشکی تهران.
زارعی‌دوست، الهام.، عاطف وحید، کـاظم.، بیـان زاده، اکبـر.، و بیرشک، بهروز. (1386). مقایسه منبع کنترل، شیوه‌های مقابلـه و باورهای غیرمنطقی در زنان عـادی و روسـپی شـهر تهـران. مجله روانپزشکی و روانشناسی بـالینی ایـران، 3(6)،272-279.
زمانی، سیده نرجس.، و فضیلت‌پور، مسعود. (1392). بررسی تاثیر جراحی زیبایی بینی بر عزت نفس و تصویر منفی فرد از خود. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 20(5)، 492-504.
سلطانی، نرگس.، صفاجو، فرزانه.، آموزشی، و زهرا.، ضامنی، الهام. (1396). بررسی ارتباط تصویر بدنی با سلامت روان دانشجویان بیرجند در سال تحصیلی ۱۳۹۵: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان،  16(5)، 479-486. http://journal.rums.ac.ir/article-1-3640-fa.html
شریعتمداری، علی.(1385). روان‌شناسی تربیتی. تهران: انتشارات امیر کبیر.
شفیع‌آبادی٬ عبدالله.، و ناصری٬ غلامرضا. (1384). نظریه‌های مشاوره و روان درمانی. مرکز نشر دانشگاهی.
عباسی سرچشمه، محمدرضا.، محمدپناه اردکان، عذرا.، و عباسی سرچشمه، ابوالقاسم. (1395). مقایسه‌ باورها در مورد ظاهـر، باورهای غیرمنطقی و نمایه‌ی توده‌ بدنی در افراد متقاضی با افراد نیازمند جراحی زیبایی. پوست و زیبایی، 7(3)، 156-162.
عیسی‌زادگان، علی.، سلیمانی، اسماعیل.، خسرویان، بهروز.، و شیخی، سیامک. (1395). مقایسه شایستگی اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان در افراد متقاضی و غیر متقاضی جراحی زیبایی بینی. مجله پزشکی ارومیه، 27(9)، 735-743.
فیاض، ایراندخت.، و کیانی، ژاله. (1387). بررسی باورهای غیرمنطقی دانشجویان دانشگاه شیراز. نشریه راهبرد فرهنگ. 1(4)، 99-117.
گونجی، ثریا.، خوش کنش، ابوالقاسم.، و پورابراهیم، تقی. (1394). مقایسه سازگاری زناشویی و باورهای غیرمنطقی در زنان جراحی زیبایی شده و زنان جراحی زیبایی نشده. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 10(31)، 131-146.
محمدپناه اردکان، عذرا.، یعقوبی، حسن.، و یوسفی، رحیم. (1391). صفات شخصیت و سبک‌های دفاعی در افراد داوطلب جراحی زیبایی. پوست و زیبایی، 3(2)، 72-82.
مفاخری، عبدالله.، اشرفی فرد، سمیه.، و خرمی، محمد. (1400). مدل ساختاری رابطه بین نگرانی از تصویر بدن و باورهای وسواسی با مدیریت بدن در افراد متقاضی جراحی زیبایی. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی سلامت، 10(38)، 121-140. doi: 10.30473/hpj.2021.55499.4964
موسوی‌زاده، مهدی.، نیازی شهرکی، فیض اللهی.، کلانترهرمزی، عبدالمجید.، فدایی نائینی، علیرضا.، و نصری لاری، مهدی. (1388). ارزیابی گرایش و انگیره‌های بیماران زن در جراحی‎های زیبایی. مجله پژوهنده، 14(6)، 318-326.
نراقی، محسن.، کاظمی، مجید.، و روحانی، محمد. (1394). مقایسه خصوصیات شخصیتی مراجعه کنندگان جهت رینوپلاستی به درمانگاه گوش و حلق و بینی بیمارستان امیراعلم تهران با گروه کنترل. ارمغان دانش، 10(4)، 93-99.
نریمانی، محمد.، بگیان کوله مرز، محمد جواد.، و مهدی نژاد مقدم، بهناز. (1394). مقایسه باورهای غیر منطقی، خودکارآمدی و بهزیستی روانشناختی در بیماران مبتلا به سردردهای میگرنی و افراد سالم. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی سلامت، 4(13)، 7-20
Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical psychology review30(2), 217–237. https://doi .org/10.1016/j.cpr.2009.11.004.
 
 Becker, C. B., Verzijl, C. L., Kilpela, L. S., Wilfred, S. A., & Stewart, T. (2019). Body image in adult women: Associations with health behaviors, quality of life, and functional impairment. Journal of health psychology24(11), 1536–1547. https://doi.org/10.1177/1359105317710815.
Bidkhori, M., Yaseri, M., Akbari Sari, A., & Majdzadeh, R. (2021). Relationship between Socioeconomic Factors and Incidence of Cosmetic Surgery in Tehran, Iran. Iranian journal of public health50(2), 360–368. https://doi.org/10.18502/ijph.v50i2.5351.
Bragard, I., Etienne, A. M., Merckaert, I., Libert, Y., & Razavi, D. (2010). Efficacy of a communication and stress management training on medical residents' self-efficacy, stress to communicate and burnout: a randomized controlled study. Journal of health psychology15(7), 1075–1081. https://doi.org/10.1177/1359105310361992.
Ford, B. Q., & Gross, J. J. (2018). Emotion regulation: Why beliefs matter. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 59(1), 1–14. https://doi.org /10.1037 /cap0000142.
Frederick, D. A., Lever, J., & Peplau, L. A. (2007). Interest in cosmetic surgery and body image: views of men and women across the lifespan. Plastic and reconstructive surgery120(5), 1407–1415. https://doi.org/10.1097/01.prs.0000279375.26157.64.
Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual differences30(8), 1311-1327. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00113-6.
Gillen, M. M., & Lefkowitz, E. S. (2012). Gender and racial/ethnic differences in body image development among college students. Body image9(1), 126–130. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2011.09.004.
Green, S., & Pritchard, M. E. (2003). Predictors of body image dissatisfaction in adult men and women. Social Behavior and Personality: An International Journal, 31(3), 215–222. https://doi .org/10.2224/sbp.2003.31.3.215.
Gross, J. J. (2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological Inquiry, 26(1), 1–26. https://doi.org /10.1080/1047840X.2014.940781.
Gupta, R., Huynh, M., & Lona, H. (2013). Body dimorphic Disorder. Semi Cutan Med Surg, 32(2),82–78.
Haas, C. F., Champion, A., & Secor, D. (2008). Motivating factors for seeking cosmetic surgery: a synthesis of the literature. Plastic surgical nursing : official journal of the American Society of Plastic and Reconstructive Surgical Nurses28(4), 177–182. https://doi. org/10.1097/PSN.0b013e31818ea832.
Jones, R. G. (1969). A factored measure of Ellis's irrational belief system, with personality and maladjustment correlates. Dissertation Abstracts International, 29(11-B), 4379–4380.
Lavell, C. H., Webb, H. J., Zimmer-Gembeck, M. J., & Farrell, L. J. (2018). A prospective study of adolescents’ body dysmorphic symptoms: Peer victimization and the direct and protective roles of emotion regulation and mindfulness. Body image24, 17-25. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2017.11.006.
Littleton, H. L., Axsom, D., & Pury, C. L. (2005). Development of the body image concern inventory. Behaviour Research and therapy43(2), 229-241. https://doi.org /10.1016/j .brat.2003.12.006.
Moss, T. P., & Harris, D. L. (2009). Psychological change after aesthetic plastic surgery: a prospective controlled outcome study. Psychology, health & medicine14(5), 567–572. https://doi.org/10.1080/13548500903112374.
Phillips, K. A., Didie, E. R., & Menard, W. (2007). Clinical features and correlates of major depressive disorder in individuals with body dysmorphic disorder. Journal of affective disorders97(1-3), 129–135. https://doi.org /10.1016 /j.jad.2006.06.006.
Pirnia, B., Homayounfar, N., Hosseini, N., Ebrahimi, F., Haj Sadeghi, Z., & Malekanmehr, P. (2020). The predictive role of body image and sexual function in quality of life after modified radical mastectomy regarding the mediating role of emotion; a cross sectional study. International Journal of Cancer Management13(11). https://dx.doi.org/10.5812/ijcm.101371.
Roth, G., Vansteenkiste, M., & Ryan, R. M. (2019). Integrative emotion regulation: Process and development from a self-determination theory perspective. Development and psychopathology31(3), 945–956. https://doi.org/10.1017/S0954579419000403.
Sarwer D. B. (2019). Body image, cosmetic surgery, and minimally invasive treatments. Body image31, 302–308. https://doi.org /10.1016 /j.bodyim.2019.01.009.
Ullman, S. E., Peter-Hagene, L. C., & Relyea, M. (2014). Coping, emotion regulation, and self-blame as mediators of sexual abuse and psychological symptoms in adult sexual assault. Journal of child sexual abuse23(1), 74–93. https://doi.org/10.1080/10538712.2014.864747.