روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مقایسه اثربخشی درمان شناختی و رفتاری مبتنی بر خستگی و خوددلسوزی شناختی بر ابعاد خستگی و خودانتقادی بیماران مولتیپل اسکلروزیس

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی بالینی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

4 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران

چکیده

مقدمه: نظر به مزمن و طولانی‌بودن بیماری مولتیپل اسکلروزیس و اهمیت شاخص خودانتقادی و خستگی در این بیماران، لزوم توجه به کاربرد درمان­های شناختی رفتاری و نسل سوم آن در این بیماران مغفول مانده است. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی و رفتاری مبتنی بر خستگی و درمان خوددلسوزی شناختی بر ابعاد خستگی و خودانتقادی بیماران مولتیپل اسکلروزیس انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش­آزمون - پس‌آزمون و پیگیری (2 ماهه) بود. آزمودنی­ها با دامنه سنی 40-20 سال و با مقیاس ناتوانی جسمانی (EDSS) یک تا 5/5 و هدفمندانه و داوطلبانه انتخاب و به‌صورت تصادفی به گروه­های آزمایشی و گواه تقسیم شدند. هر دو گروه در مرحله پیش­آزمون - پس­آزمون و پیگیری 2 ماهه به پرسشنامه­های خستگی فیسک (1994) و خودانتقادی تامسون و ظروف (2004) پاسخ دادند. داده­های جمع­آوری شده با استفاده تحلیل کوواریانس مختلط با اندازه­گیری مکرر تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس مختلط با اندازه­گیری مکرر نشان داد که درمان شناختی و رفتاری مبتنی بر خستگی و خوددلسوزی شناختی بر ابعاد خستگی و خودانتقادی بیماران مولتیپل اسکلروزیس اثربخش هستند. همچنین اثرات مداخله پس از 2 ماه پیگیری بر روی کاهش نمرات خستگی و خودانتقادی حفظ شد. نتیجه‌گیری: براساس نتایج این پژوهش می‌توان از آموزش شناختی رفتاری مبتنی بر خستگی و خوددلسوزی شناختی در کنار مداخلات دارویی برای کاهش خستگی و خودانتقادی بیماران مولتیپل اسکلروزیس در مراکز درمانی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Cognitive and Behavioral Training based on Fatigue and Cognitive Self-Compassion on the Dimensions of Fatigue and Self-Criticism in Patients with Multiple Sclerosis

نویسندگان [English]

  • sahar bagheri 1
  • mohammad hatami 2
  • Hassan Rezaei-Jamalouei 3
  • moslem abbasi 4

1 PhD Student in Health Psychology, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

2 Associate Professor, Department of Clinical Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

4 Assistant Professor, Department of Psychology, Salman Farsi University, Kazerun, Kazerun, Iran

چکیده [English]

Objective: Considering the chronicity and long duration of multiple sclerosis and the importance of self-criticism and fatigue in these patients, the need to pay attention to the use of cognitive behavioral therapy and its third generation in these patients has been neglected. The aim of this study was to compare the effectiveness of cognitive and behavioral training based on fatigue and cognitive self-compassion on the dimensions of fatigue and self-criticism in patients with multiple sclerosis. Method: The present study was a quasi-experimental study with a post-test and follow-up design (2 months). Subjects with an age range of 20-40 years and with a scale of physical disability (EDSS) one to 5.5 and targeted sampling and voluntarily selected and randomly divided into experimental groups and evidence of division Were. Both groups answered the fatigue Impact scale (1994), Thompson & Zuroff (2004) in the pre-test-post-test and 2-month follow-up. The collected data were analyzed using mixed analysis of covariance with repeated measures. Findings: The results of analysis of covariance mixed with repeated measures showed that cognitive and behavioral training based on fatigue and cognitive self-compassion are effective on the dimensions of fatigue and self-criticism in patients with multiple sclerosis. Also, the effects of the intervention were maintained after 2 months of follow-up on the reduction of fatigue and self-critical scores. Conclusion: Based on the results of this study, cognitive-behavioral training based on fatigue and cognitive self-compassion can be used along with drug interventions to reduce fatigue and self-criticism of multiple sclerosis patients in medical centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-Critical
  • Fatigue
  • Fatigue-based Cognitive-Behavioral Training
  • Cognitive Self-Compassion
  • Multiple Sclerosis
مراجع
برقی ایرانی، زیبا؛ بختی، مجتبی؛ بگیان­کوله­مرز، محمدجواد و کرمی، شجاع (1393). ارتباط پنج‌گانه شخصیت و آلکسی تایمیا با سلامت روان بیماران اسکلروز مولتیپل، روانشناسی سلامت، 3 (10)، 64-79.
برقی ایرانی، زیبا؛ بگیان­کوله­مرز، محمدجواد و بختی، مجتبی (1395). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن شفقت­ورز بر تعدیل روانسازه­های ناسازگار و کاهش عواطف منفی دانش­آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. روانشناسی معاصر، 11 (1)، 83-100.
شریعتی، مریم؛ حمید، نجمه؛ هاشمی، سیداسماعیل؛ بشلیده، کیومرث و مرعشی، سیدعلی (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر مهرورزی بر افسردگی و خودانتقادی دانشجویان. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 17 (1)، 43-50.
قدم‌پور، عزت اله؛ حیدریانی، لیلا و رادمهر، فرناز (1398). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف­پذیری شناختی و رضایت­مندی از زندگی زنان مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس. روانشناسی سلامت، 8 (29)، 153-167.
موسوی، اشرف سادات و قربانی، نیما (1385). خودشناسی، خودانتقادی و سلامت روان. مطالعات روانشناختی، 2 (3-4)، 75-91.
مؤمنی، خدامراد؛ بگیان کوله­مرز، محمد جواد؛ محمدی، امید؛ بهرامی، پرویز و زارعی، فرشته (1394). مقایسه طرح­واره­های ناسازگار اولیه و سبک زندگی در بیماران افسرده، مولتیپل اسکلاوزیس و عادی. دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 19 (6)، 343-352.
گل­پور، رضا؛ ابوالقاسمی، عباس؛ احدی، بتول و نریمانی، محمد (1393). اثر بخشی آموزش خود- دلسوزی شناختی و درمان متمرکز بر هیجان بر بهبود کیفیت زندگی دانش آموزان مبتلا به افسردگی. روانشناسی بالینی، 6 (1 پیاپی 21)، 53-64.
Arewasikporn, A., Turner, A. P., Alschuler, K. N., Hughes, A. J., & Ehde, D. M. (2018). Cognitive and affective mechanisms of pain and fatigue in multiple sclerosis. Health psychology : official journal of the Division of Health Psychology, American Psychological Association, 37(6), 544–552.
Berard, J. A., Smith, A. M., Walker, L. A. S. (2019). Predictive Models of Cognitive Fatigue in Multiple Sclerosis. Archives of Clinical Neuropsychology, 34(1), 31-38.
Briones-Buixassa, L., Milà, R., Aragonès, J. M., Bufill, E., Olaya, B., & Arrufat, F. X. (2015). Stress and multiple sclerosis: A systematic review considering potential moderating and mediating factors and methods of assessing stress. Health Psychology Open, 2, 1-16.
Brown, L., Karmakar, C., Flynn, M., Motin, M.A., Palaniswami, M., Celano, C. M., Huffman, J., Bryant, C. (2019). A Self-Compassion Group Intervention for Patients Living With Chronic Medical Illness: Treatment Development and Feasibility Study. Prim Care Companion CNS Disord, 21(5),19m 02470.
Burgas M, Chalder, T. (2004). Cognitive behaviour therapy for CFS/ME. Manual for therapists. PACE trial management group, 2, 1-162.
Dinger, U., Barrett, M.S., Zimmermann, J., Schauenburg, H., Wright, A.G., Renner, F., Zilcha-Mano, S., Barber, J.P. (2015). Interpersonal Problems, Dependency, and Self-Criticism in Major Depressive Disorder. Journal of Clinical Psychology, 71(1), 93–104.
Ehde, D. M., Alschuler, K. N., Day, M. A., Ciol, M. A., Kaylor, M. L., Altman, J. K., & Jensen, M. P. (2019). Mindfulness-based cognitive therapy and cognitive behavioral therapy for chronic pain in multiple sclerosis: a randomized controlled trial protocol. Trials, 20(1), 774. https://doi.org/10.1186/s13063-019-3761-1.
Fisk, J. D., Doble, S. E. (2002). Construction and validation of a fatigue impact scale for daily administration (D-FIS).  Quality of Life Research, 11(3), 263-72.
Gilbert, P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. British Journal of Clinical Psychology, 53, 6-41.
Gilbert, P., & Irons, C. (2005). Focused therapies and compassionate mind training for shame and self-attacking. In P. Gilbert (Ed.), Compassion: Conceptualisations, research and use in psychotherapy (pp. 263-325). London: Routledge.
Heidari, M., Fahimi, M. A., Salehi, M., Nabavi, S. M., (2014). Validity and reliability of the Persian-version of fatigueimpact scale in multiple sclerosis patients in Iran. Koomesh, 15(3), 295-301.
Hind, D., Cotter, J., Thake, A., Bradburn, M., Cooper, C., Isaac, C., & House, A. (2014). Cognitive behavioural therapy for the treatment of depression in people with multiple sclerosis: a systematic review and meta-analysis. BMC psychiatry, 14, 5. https://doi.org/10.1186/1471-244X-14-5.
Iancua, L., Bodnerb, E., Ben-Zionc, I.Z. (2015). Self-esteem, dependency, self-efficacy and self-criticism in social anxiety disorder. Comprehensive Psychiatry, 58,165-171.
Luyten, P., Sabbe, B., Blatt, S.J., Meganck, S., Jansen, B., De Grave, C., Corveleyn, J. (2007). Dependency and self-criticism: Relationship with major depressive disorder, severity of depression, and clinical presentation. Depression and Anxiety, 24(8), 586–596.
Montero-Marin, J., Collado-Navarro, C., Navarro-Gil, M., Lopez-Montoyo, A., Demarzo, M., Herrera-Mercadal, P., Barcelo-Soler, A., & Garcia-Campayo, J. (2019). Attachment-based compassion therapy and adapted mindfulness-based stress reduction for the treatment of depressive, anxious and adjustment disorders in mental health settings: a randomised controlled clinical trial protocol. BMJ open, 9(10), e029909.
Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L., & Rude, S. S. (2007). Self compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41, 139–154.
Silcox L. (2002). Occupational therapy and multiple sclerosis. Recherché, 67-68.
Skerrett, T. N., Moss-Morris, R. (2006). Fatigue and social impairment in multiple sclerosis: The Role of patient's cognitive and behavioral responses to their symptoms. The Journal of Psychosomatic Research, 61 (5), 587-93.
Solaro, C., Cella, M., Signori, A., Martinelli, V., Radaelli, M., Centonze, D., Bonavita, S. (2018). Identifying neuropathic pain in patients with multiple sclerosis: a crosssectional multicenter study using highly specific criteria. Journal of Neurology, 265(4), 828-835.
Thomason, S., Moghaddam, N. (2021). Compassion-focused therapies for self-esteem: A systematic review and meta-analysis. Psychology and Psychotherapy, 94(3), 737-759.
Thompson, R., & Zuroff, D.C. (2004). The Levels of Self-Criticism Scale: comparative self-criticism and internalized self-criticism. Personality and Individual Differences, 36(2), 419-30.
Tur, C. (2016). Fatigue Management in Multiple Sclerosis. Current  Treatment Options in Neurology, 18(26), 3-12.
Vosoughi, R., Freedman, M. S. (2008). Therapy of MS. Journal of Neurology, Neurosurgery: Atlas multiple, (112), 365-85.
Wiborg, J. F., van Bussel, J., van Dijk, A., Bleijenberg, G., Knoop, H. (2015). Randomised controlled trial of cognitive behaviour therapy delivered in groups of patients with chronic fatigue syndrome. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(6), 368-76.
Williams-Cooke, C., LeSuer, L., Drerup, M., & Siengsukon, C. (2021). The Impact of Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia on Sleep Log and Actigraphy Outcomes in People with Multiple Sclerosis: A Secondary Analysis. Nature and science of sleep, 13, 1865–1874.
Wren, A., Somers, J., Melissa, A. W., Goetz, M. C., Leary, M. R., Fras, A. M., & et al (2012). Self-compassion in patients with persistent musculoskeletal pain: Relationship of self-compassion to adjustment to persistent.  Journal of Pain Symptom Management, 43, 759-770.
روانشناسی سلامت
دوره 11، شماره 44
اسفند 1401
صفحه 7-30
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار