با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه پیام‌نور، ایران.

چکیده

مقدمه: ازآنجایی‌که عوامل مرتبط با سلامت جسمی و روان­شناختی نوجوانان همیشه موردتوجه پژوهشگران است، لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی پیش­بینی اتخاذ­ رژیم­درمانی ­روزانه بر اساس نگرانی از تصویر بدن، دشواری تنظیم هیجانی و خودپنداره در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر اهواز بود. روش: جامعه پژوهش شامل کلیه دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر اهواز و نمونه مشتمل بر 360 نفر از جامعه مذکور بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه­های، نگرانی از تصویر بدن لیتلتون و همکاران (2005)، دشواری تنظیم هیجانی گراتز و رومر (2004)، خودپنداره بک (1978) و مقیاس رژیم شناختی­ - ­رفتاری مارتز، استروگیز و گوستافسون (1996) استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل داده­ها بر اساس همبستگی پیرسون نشان داد بین اتخاذ رژیم­درمانی روزانه با نگرانی از تصویر بدن (389/0=r، 01/0>p)، دشواری تنظیم هیجانی (245/0=r، 01/0>p) و خودپنداره (214/0-=r، 01/0>p) همبستگی معنادار وجود دارد. همچنین با توجه به نتایج رگرسیون از بین متغیر­های پیش­بین به ترتیب، متغیرهای خودپنداره و نگرانی از تصویر بدن پیش­بینی­کننده­های مناسب­تری برای متغیر ملاک اتخاذ رژیم­درمانی­ روزانه بودند. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته­ها، تقویت خودپنداره، تصویر بدنی مثبت و تنظیم هیجانات در نوجوانان می­تواند در اتخاذ منطقی رژیم غذایی روزانه آنان مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prediction of Therapeutic Daily Dietary Intake Based on Body Image Concern, Difficulties in Emotion Regulation and Self-Concept in Students

نویسندگان [English]

  • Sahar Safarzadeh 1
  • Karim Sevari 2

1 Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

2 Associate Professor of Educational Psychology, Payam Noor University, Iran.

چکیده [English]

Objective: Since the researchers always pay attention to the factors related to the physical and psychological health of adolescence, therefore, the purpose of the present study was to investigate the prediction of therapeutic daily dietary intake based on body image concern, difficulties in emotion regulation, and self-concept in secondary high school girl students of Ahvaz. Method: The population of this study was all secondary high school girl students of Ahvaz city. A sample of 360 girl students was selected by multi-stage cluster random-assignment sampling. The research design was descriptive-correlational. For collecting Data, Littleton & et al body image concern questionnaire (2005), Gratz & Roemer difficulties in emotion regulation Scale (2004), Beck self-concept questionnaire (1978), and Martz & et al cognitive-behavioral dieting Scale (1996) were used. Findings: The results of Pearson's simple correlation coefficient showed that there was a significant correlation between body image concern (p<0.01, r=0.389), difficulties in emotion regulation (p<0.01, r=0.245), and self-concept (p<0.01, r=0.214) with therapeutic daily dietary intake. Also, regression showed that self-concept and body image concern were more appropriate predictor variables for therapeutic daily dietary intake respectively. Conclusion: According to the findings, strengthening the self-concept, body image positive and, emotion regulation in adolescents can be effective in their daily dietary intake.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Therapeutic Daily Dietary
  • Body Image Concern
  • Difficulties in Emotion Regulation
  • Self-Concept
  • Girl Students
باقری، نسترن. (1385). تأثیر ورزش اروبیک در خودپنداره، تأیید خویشتن، شادکامی و پذیرش اجتماعی زنان رشت. پایان‌نامه کارشناسی­ارشد روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
بساک ­نژاد، سودابه؛ و غفاری، مجید. (1386). رابطه بین ترس از بدریختی بدنی و اختلالات روانشناختی دانشجویان دانشگاه. مجله علوم رفتاری، 1(2)، 179-187.
بشارت، محمدعلی؛ و بزازیان، سعیده. (1393). بررسی ویژگی­های روان‌سنجی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان در نمونه­ای از جامعه ایرانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی، 24(84)، 70-61.
پورمحمد، پریسا. (1397). مروری بر زمینه‌های نظری و رویکردهای درمانی اصلی اختلال پراشتهایی روانی؛ چرا رفتاردرمانی دیالکتیکی
موثرتر است؟ مجله رویش روان‌شناسی، 7 (11)، 311-328.
جعفرزاده داشبلاغ، حسن. (1396). رابطه خودپنداره بدنی و تحریف­های شناختی با بی­اشتهایی و پراشتهایی عصبی در بیماران مبتلا افسردگی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۴ (۲)، ۸۳-۹۵.
خداپناه، مژده؛ سهرابی، فرامرز؛ احدی، حسن؛ و تقی لو، صادق. (1396). نقش واسطه‌ای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین سیستم‌های مغزی – رفتاری با رفتارهای خوردن در افراد دارای اضافه‌وزن و چاقی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 11(4)، 67-52.
خیبر، لیلا؛ کرم بخش، گلسا؛ و محمدی، نوراله. (1396). رابطه تکانشگری با شاخص توده بدنی: نقش میانجی­گری اعتیاد به مواد غذایی. فصلنامه روان­شناسی سلامت، 6(24)، 106-119.
رنجبر نوشری، فرزانه؛ بشرپور، سجاد؛ جاجلو، نادر؛ و نریمانی، محمد. (1396). اثربخشی مداخله مبتنی بر روانشناسی مثبت­نگر بر خودمهارگری، سبک­های خوردن و شاخص توده بدنی در زنان دارای اضافه‌وزن. فصلنامه روان­شناسی سلامت، 6(24)، 87-105.
سرمست، زهرا. (1391). بررسی رابطه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، ابعاد کمال‌گرایی و روابط چندبعدی بدن- خود در زنان مبتلا به اضافه‌وزن و چاقی تحت رژیم‌درمانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه تهران.
سواری، کریم. (1397). پیش­بینی سلامت ­بدنی بر اساس فشارزاهای تحصیلی و سبک­های شوخ­طبعی در دانشجویان. فصلنامه روانشناسی سلامت، 7(26)، 131-117.
صفرزاده، سحر؛ و مرعشیان، فاطمه سادات. (1392). رابطه تصویر ذهنی بدن، خودپنداره و عزت‌نفس با اختلالات تغذیه در دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 5(19)، 59-47.
عبدی، سمیرا؛ احمدیان، حمزه؛ و ساعد، لطف اله. (1397). اثربخشی برنامه­ آموزشی مبتنی بر تغییر سبک زندگی بر افزیش عزت‌نفس و کاهش شاخص توده بدنی زنان (BMI) چاق. مجله رویش روان‌شناسی، 7 (11)،1-16.
عسگری، پرویز؛ پاشا، غلامرضا؛ و امینیان، مریم. (1388). رابطه تنظیم هیجانی، فشارزاهای روانی زندگی و تصویر از بدن با اختلالات تغذیه در زنان. مجله اندیشه و رفتار، 4(13)، 78-65.
فرهمند، هادی؛ پورحسین، رضا؛ و هاشمی نجف‌آبادی، سعیده السادات. (1397). مرور و فراتحلیل رابطه استرس و چاقی. مجله رویش روانشناسی، 7(12)، 163-182.
نادری، فرح؛ و مرادیان، زهره. (1389). رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و اضطراب جسمانی­اجتماعی با اتخاذ رژیم‌درمانی روزانه در دانشجویان دختر. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 1(4)، 54-43.
Aghakhanee, N., Feizi, A., Shams, Sh., Baghaee, R., Rahbar, N., & Nikbakhsh, A.S. (2006). Study of bodyimage andself-esteem in high school students in Urmia. Urmia Medical Journal, 4(17), 254-59.
Ahadzadeh, A.S., Rafik-Galea, S., Alavi M., & Amini, M. (2018). Relationship between body mass index, body image, and fear of negative evaluation: Moderating role of self-esteem. Health Psychology Open, 1(1), 1-8.
Bhatt-Poulose, K., James, K., Reid, M., Harrison, A., & Asnani, M. (2016). Increased rates of body dissatisfaction, depressive symptoms, and suicide attempts in Jamaican teens with sickle cell disease. Pediatr Blood Cancer, 63(2), 2159-66.
Brockmeyer, T., Skunde, M., Wu, M., Bresslein, E., Rudofsky, G., Herzog, W., & et al. (2014). Difficulties in emotion regulation across the spectrum of eating disorders. Compr Psychiatry, 55(1), 565–71. 
Cecon, R.S., Franceschini, S.D.C.C. , Peluzio, M.D.C.G., Hermsdorff, H.H.M., & Priore, S.E. (2017). Overweight and Body Image Perception in Adolescents with Triage of Eating Disorders. Scientific World Journal, 10(2), 8257-8329.
Cheah, W.L., Hazmi, H., & Chang, C.T. (2017). Disordered eating and body image issues and their associated factors among adolescents in urban secondary schools in Sarawak, Malaysia. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 29(2), 2-12.
DiClemente, C.C., & Delahanty, J. (2016). Homeostasis and change: A commentary on homeostatic theory of obesity by David Marks. Health Psychology Open, 3(1), 1-3.
Gratz, K. L., Rosenthal, M. Z., Tull, M. T., Lejuez, C. W., & Gunderson, J. G. (2006). An experimental investigation of emotion dysregulation in borderline personality disorder. Journal of Abnormal Psychology, 115(1), 850-855.
Gratz, K.L., & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: development, factor structure, and initial validation of Difficulties in Emotion Regulation Scale. Journal of psychopathology Behavioral Assessment, 26(2), 41-53.
Han, S., & Pistole, M.C. (2014). College student binge eating: Insecure attachment and emotion regulation. Journal of College Student Development, 55(1), 16–29.
Hausenblase, H.A., & Carron, A.V. (1999). Eating disorder indices and athletes: An integration. Journal of sport and Exercise psychology, 21(1), 250-258.
Kaminsky, L.A., & Dewey, D. (2014). The association between body mass index and physical activity, and body image, self esteem and social support in adolescents with type 1 diabetes. Canadian Journal of Diabetes, 38(4), 244-249.
Kantanista, A., Król-Zielińska, M., Borowiec, J., & et al. (2017). Is underweight associated with more positive body image? Results of a cross-sectional study in adolescent girls and boys. Spanish Journal of Psychology, 20(3), 1-6.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.
Liotar, J. F. (2003). Big narrative, Meta narrative. In: Noroozi H, editors. Modernism and post modernism. 2nd ed. Naghshe jahan Publication: 207-213.
Littleton, L.A., Danny, P. & Cynthia, L. S. (2008). Development of the body image concern inventory. Behavior Research and Therapy, 43(2), 41-229.
Mahfouz, N.N., Fahmy, R.F., Nassar, M.S., & Wahba, S.A. (2018). Body Weight Concern and Belief among Adolescent Egyptian Girls. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 6(3), 582-587.
Mccarty, G., & Lehane, E. (2007). Intentional and unintentional medication non-adherence: a comprehensive framework for clinical research and practice: a discussion paper. International Journal of Nursing Studies, 44(1), 1468-1477.
Omidvar, N., Eghtesadi, Sh., Ghazi, T.M., Minaie, S., & Samareh, S. (2003). Body image and its association withbody mass index and eating attitudes in young adolescents in Tehran. Journal of the Shaheed Beheshti University of Medical Sciences and Health Services, 4(26), 264-257.
Ribeiro-Silva, R.C., Fiaccone, R.L., Conceião-Machado, M.E., Ruiz, A.S., Barreto, M.L., & Santana, M.L. (2018). Body image dissatisfaction and dietary patterns according to nutritional status in adolescents.  Journal de Pediatria, 94(2), 155-161
Rodgers, R.F., Lowy, A.S.1., Halperin, D.M.1., & Franko, D.L. (2016). A MetaAnalysis Examining the Influence of ProEating Disorder Websites on Body Image and Eating Pathology. European Eating Disorders Review, 24(1), 3-8.
Rote, A.E., Swartz, A.M., & Klos, L.A. (2013). Associations between lifestyle physical activity and body image attitudes among women. US National Library of Medicine National Institutes of Health, Department of Kinesiology, Women Health, 53(3), 282-297.
Sahoo, K., Sahoo, B., Choudhury, A.K., Sofi, N.Y., Kumar, R., & Bhadoria, A.S. (2015). Childhood obesity: causes and consequences. J Family Med Prim Care, 4(1), 187-192.
Smith, M., & Jaffe-Gill, E. (2013). Social anxiety disorder & social phobia symptoms, self-help and treatment. Journal of Anxiety Disorders, 6(3), 249-259.
Striegle, R., Smolak, L., Farburn, G., & Brownell, K. (2002). Ethnicity and eating disorder. Eating Disorder and Obesity, 2(1), 251-255.
Thompson, R. A. (1994). Emotionl regulation a theme in search for definition”In N. A. fox. The Developmental of Emotion Regulation Behavioral and Biological Considerations. Monographs of the society for research in chield Development, 59(1), 25-52.
Thompson, R. A., & Sherman, R. T. (2009). The last word on the 29th Olympiad: Redundant, revealing, remarkable, and redundant. Eating Disorders. The Journal of Treatment and Prevention, 17(2), 97-102.
Troncone, A., Cascella, C., Chinase, A., & Galiero, I. (2018). Changes in body image and onset of disordered eating behaviors in youth with type 1 diabetes over a five-year longitudinal follow-up. Journal of Psychosomatic Research, 109(2), 44–50.
Wollenberg, G., Shriver, L.H., & Gates, G.E. (2015). Comparison of disordered eating symptoms and emotion regulation difficulties between female college athletes and non-athletes. Eating Behaviors, 18, 1-6. 
Yap, K., Mogan, C., Moriarty, A., Dowling, N., Blair‐West, S., Gelgec, C., & Moulding, R. (2018). Emotion regulation difficulties in obsessive‐compulsive disorder. Journal of clinical psychology, 74(4), 695-709.