روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مقایسه اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و نوروفیدبک بر میزان و شدت علائم جسمی و تنظیم هیجانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 استاد، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

4 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران. دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی و نوروفیدبک بر میزان و شدت علائم جسمی و تنظیم هیجانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر انجام شد. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه پژوهش شامل تمامی زنان مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر مراجعه‌کننده به کلینیک­های فوق تحصصی گوارش شهرستان قزوین در سال 1398 بود. 45 نفر از بیماران به‌صورت در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه گمارش شدند. فرم ملاک تشخیصی رم-3 و پرسشنامه تنظیم هیجانی (گروس و جان، 2003) قبل، بعد و دو ماه بعد از مداخله در مورد تمامی افراد نمونه اجرا گردید. گروه­های آزمایش تحت شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و نوروفیدبک قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان داد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و نوروفیدبک بر کاهش میزان و شدت علائم جسمی و افزایش تنظیم هیجانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر مؤثر است (01/0>p). مقایسه میانگین­های دو گروه آزمایش نشان داد تفاوت معناداری بین اثربخشی آن‌ها بر میزان و شدت علائم جسمی و تنظیم هیجانی بیماران وجود ندارد (05/0<p). نتیجه‌گیری: هر دو مداخله از طریق فنون خاص خود می­توانند میزان و شدت علائم جسمی بیماران را کاهش و تنظیم هیجانی آن‌ها را افزایش دهند؛ بنابراین درمانگران می‌توانند از این مداخلات جهت کنترل علائم جسمی و هیجانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Therapy and Neurofeedback on Severity and Intensity of Somatic Symptoms and Emotional Regulation in Patients with Irritable Bowel Syndrome

نویسندگان [English]

  • Noura Khosh Chin Gol 1
  • bahman akbari 2
  • leila moghtader 3
  • iraj shakerinia 4

1 . Ph.D Student, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

2 Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

4 Associate Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran. Associate Professor, Department of Psychology,University of Guilan, Rasht, Iran

چکیده [English]

Objective: the aim of this study was to compare the efficacy of Mindfulness Based Cognitive Therapy and neurofeedback on severity and intensity of somatic symptoms and emotional regulation in patients with irritable bowel syndrome. Method: the study was a quasi-experimental study with pretest-posttest design and follow-up with control group. The study population included all women with irritable bowel syndrome referred to gastroenterology clinics in Qazvin city in 2019. 45 patients were selected by convenience sampling and randomly assigned to two experimental and one control group. The Rome-III Diagnostic Criteria Form and the Emotional Regulation Questionnaire (Gross & John, 2003) were administered to all sample subjects before, after and two months after the intervention. The experimental groups underwent Mindfulness Based Cognitive Therapy and neurofeedback. Findings: The results showed that mindfulness-based cognitive therapy and neurofeedback were effective on reducing severity and intensity of somatic symptoms and increasing emotional regulation in patients with irritable bowel syndrome (p<0.01). Comparison of the means of the two experimental groups showed that there was no significant difference between their effectiveness on the extent and severity of physical symptoms and emotional regulation of patients (p>0.05). Conclusion: Both interventions can reduce the severity and intensity of patients' physical symptoms and increase their emotional regulation through their special techniques. Therefore, therapists can use these interventions to control the physical and emotional symptoms of patients with irritable bowel syndrome.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness Based Cognitive Therapy
  • Neurofeedback
  • Somatic Symptoms
  • Emotional Regulation
  • Irritable Bowel Syndrome
مراجع
ایوبی، ج؛ بیگدلی، ا.ا؛ و مشهدی، ع. (1399). اثربخشی درمان یکپارچه‌شده شناختی –رفتاری با ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی، پریشانی روانشناختی و تبعیت از درمان بیماران دیابتی نوع دو. نشریه علمی روانشناسی سلامت، 9(2)، 75-94.
پرهیزگار، م؛ مرادی­منش، ف؛ سراج­خرمی، ن؛ و احتشام زاده، پ. (1398). اثربخشی شناخت رفتاردرمانگری یکپارچه‌شده با ذهن آگاهی، بر علائم درد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، اضطراب و افسردگی بیماران دارای سندرم روده تحریک‌پذیر. فصلنامه اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 54، ۳۷ -۴۶.
پرهیزگار، م؛ مرادی­منش، فر؛ سراج­خرمی، ن؛ و احتشام زاده، پ. (1399). اثربخشی «تحریک جریان مستقیم فرا­جمجمه­ای» بر درد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، اضطراب و افسردگی زنان دارای سندرم روده­ تحریک‌پذیر. نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 9(3)، 10-21.
پور­محسنی­ کلوری، ف؛ و اسلامی، ف. (1395). بررسی اثربخشی شناخت­درمانی گروهی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر سلامت ­روان و کیفیت­ زندگی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر. فصلنامه روانشناسی سلامت، 5(20)، 67-48.
پیرخائفی، ع.ر؛ روزبهانی، م؛ و راستگوحقی، س. (1397). اثربخشی شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی گروهی بر علائم جسمی بیماران مبتلا به نشانگان روده تحریک­پذیر. فصلنامه روانشناسی سلامت، 7(4)، 66-52.
جهانگیری، ف؛ کریمی، ج؛ و امین­افشاری، م.ر. (1396). نقش باورهای فراشناختی و مهارت­های ذهن آگاهی در پیش­بینی شدت علائم بیماران مبتلا به سندرم روده ­تحریک­پذیر. مجله علوم پزشکی رازی، 157، 36-25.
خالقی­آرا، ا. (1398). مقایسه ذهن آگاهی، تنظیم هیجانی و انعطاف­پذیری شناختی در بین بیماران مبتلا به سندروم روده ­تحریک­پذیر و عادی. پایان­نامه کارشناسی ارشد روانشناسی­ شخصیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
خوش­سرور، س (1396). تعیین اثربخشی نوروفیدبک در کاهش اضطراب و شدت علائم بیماران با سندرم روده تحریک­پذیر. مجله پزشکی ارومیه، 28(10)، 647-658.
دهقانی، س؛ بشارت، م.ع؛ رستمی، ر؛ زمردی، ر؛ و واحدی، ه. (1399). مقایسه طیف توان الکتروانسفالوگرافی بین بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر و افراد سالم. مجله پژوهش­های کاربردی روانشناختی، 11(1)، ۴۹ -۶۵.
 سلیمانی، پ؛ ابوالقاسمی، ع؛ وکیلی عباسعلیلو، س؛ رحیمی، ع؛ بایرامزاده، ن. (1395). اثربخشی آموزش مدیریت استرس شناختی- رفتاری بر شدت علائم و بهزیستی ­هیجانی بیماران مبتلا به سندرم روده­ تحریک­پذیر. فصلنامه افق دانش، 22(4)، 313-319.
سیل­سپور، م؛ هامون­پیما، ا؛ و پیرخائفی، ع.ر. (1394). بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبکی بر کاهش علائم بیش فعالی و کمبود توجه در دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان ورامین در سال 1393. فصلنامه علمی پژوهشی کمیته تحقیقات دانشجویی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 60(18)، 24-33.
صفائی، آ؛ خشک­رود منصوری، ب؛ امین­پورحسینقلی، م؛ مقیمی ­دهکردی، ب؛ پورحسینقلی، ا؛ حبیبی، م؛ و زالی، م.ر. (1392). بررسی شیوع سندرم روده تحریک‌پذیر: مطالعه‌ای مبتنی بر جمعیت. مجله مطالعات علوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، 24(1)، 23-17.
صولتی­دهکردی، ک. (1387). مقایسه اثربخشی درمان شناختی– رفتاری، آموزش سبک زندگی، آرام‌سازی و دارودرمانی بر کیفیت زندگی، علائم روان­شناختی، فراوانی و شدت علائم بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر. پایان‌نامه دکتری رشته روانشناسی، دانشگاه اصفهان.
صولتی­دهکردی، ک؛ ادیبی، پ؛ و قمرانی، ا. (1390). اثربخشی درمان شناختی - رفتاری توام با دارودرمانی بر کیفیت زندگی، فراوانی و شدت علائم در بیماران مبتلا به سندرم روده ­تحریک­پذیر. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 19(1)، 106-94.
قاسم­پور، ع؛ ایل­بیگی، ر؛ و حسن­زاده، ش. (1391). خصوصیات روان­سنجی پرسشنامة تنظیم­هیجانی گراس و جان در یک نمونة ایرانی. ششمین همایش بهداشت روانی دانشجویان، دانشگاه گیلان، 724-722.
محمدی، ج؛ غضنفری، ف؛ و میردریکوند، ف. (1396). اثربخشی شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر اضطراب و افسردگی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر. مجله سلامت جامعه، 11(3)، ۱۱-۱۹.
معین، ن؛ اسدی­گندمانی، ر؛ و امیری، م. (1397). اثربخشی درمان نوروفیدبک بر بهبود کارکردهای اجرایی در کودکان با اختلال نقص توجه/ بیش فعالی. فصلنامه توانبخشی، 80، 220-227.
مقتدایی، ک؛ کافی، م؛ افشار، ح؛ آریا دوران، س؛ دقاق‌زاده، ح؛ و پورکاظم، ط. (1391). اثربخشی آموزش گروهی شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر علائم جسمی زنان مبتلا به نشانگان روده تحریک­پذیر. ویژه‌نامه طب رفتاری، 10(7)، 708-698.
مهدی­زاده، آ؛ علی اکبری­دهکردی، م؛ نیلفروش‌زاده، م.ع؛ علیپور، ا؛ و منصوری، پ. (1399). مقایسه اثربخشی درمانگری شناختی- رفتاری هیجان­مدار و شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن­آگاهی بر اضطراب اجتماعی - جسمانی، خارش و شدت پسوریازیس. مجله علوم روانشناختی، 19(87)، 349-359.
هاشمی، ف؛ و گرجی، ی. (1395). تاثیر آموزش گروهی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر شدت علائم جسمانی زنان مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر. فصلنامه پرستاری داخلی - جراحی، 5(1)، 32-39.
Balzarotti, S., John, O. P., & Gross, J. J. (2010). An Italian Adaptation of the Emotion Regulation Questionnaire. European Journal of Psychological Assessment, 26 (1), 61-67.
Black, C. J., Drossman, D. A., Talley, N. J., Ruddy, J., & Ford, A. C. (2020). Functional gastrointestinal disorders: advances in understanding and management. The Lancet. doi.org/10.1016/S0140-6736(20)32115-2.
Blaskovits, F., Tyerman, J., & Luctkar-Flude, M. (2017). Effectiveness of neurofeedback therapy for anxiety and stress in adults living with a chronic illness: a systematic review protocol. JBI database of systematic reviews and implementation reports, 15(7), 1765-1769.‏
Brandeis, D. (2011). Neurofeedback training in ADHD: more news on specificity. Clinical Neurophysiology, 122(5), 856-857.
Bonnert, M., Olén, O., Bjureberg, J., Lalouni, M., Hedman-Lagerlöf, E., Serlachius, E., & Ljótsson, B. (2018). The role of avoidance behavior in the treatment of adolescents with irritable bowel syndrome: A mediation analysis. Behaviour research and therapy, 105, 27-35.
Canavan, C., West, J., & Card, T. (2014). The epidemiology of irritable bowel syndrome. Clinical epidemiology, 6, 71-80.
Delgado, L. C., Guerra, P., Perakakis, P., Vera, M. N., del Paso, G. R., & Vila, J. (2010). Treating chronic worry: Psychological and physiological effects of a training programme based on mindfulness. Behaviour research and therapy, 48(9), 873-882.
Doroui, N., Sadeghi, K., Foroughi, A. A., Ahmadi, S. M., & Fard, A. A. P. (2017). The Efficacy of Emotion Regulation Skills in Patients with Irritable Bowel Syndrome: Reduction of Psychopathological Symptoms, Emotion Regulation Problems and Improvement in Quality of Life: a case series. International Journal of Applied Behavioral Sciences, 4(3), 54-64.
Duric, N. S., Assmus, J., & Elgen, I. B. (2014). Self-reported efficacy of neurofeedback treatment in a clinical randomized controlled study of ADHD children and adolescents. Neuropsychiatric disease and treatment, 10, 1645-1654.
Fujii, Y., & Nomura, S. (2008). A prospective study of the psychobehavioral factors responsible for a change from non-patient irritable bowel syndrome to IBS patient status. BioPsychoSocial medicine, 2(1), 16.
Gil, M. N., Marco, C. E., Montero-Marín, J., Zafra, J. M., Shonin, E., & Campayo, J. G. (2018). Efficacy of neurofeedback on the increase of mindfulness-related capacities in healthy individuals: a controlled trial. Mindfulness, 9(1), 303-311.‏
Goldenberg, J. Z., Brignall, M., Hamilton, M., Beardsley, J., Batson, R. D., Hawrelak, J., ... & Johnston, B. C. (2019). Biofeedback for treatment of irritable bowel syndrome. Cochrane Database of Systematic Reviews, (11), 1-67.
González-Moret, R., Cebolla, A., Cortés, X., Baños, R. M., Navarrete, J., de la Rubia, J. E., ... & Soria, J. M. (2020). The effect of a mindfulness-based therapy on different biomarkers among patients with inflammatory bowel disease: a randomised controlled trial. Scientific Reports, 10(1), 1-7.‏
Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of personality and social psychology, 85(2), 348-362.
Henrich, J. F. (2018). Addressing cognitive biases in the treatment of irritable bowel syndrome with mindfulness based therapy (Doctoral dissertation, University of Oxford).
Henrich, J. F., Gjelsvik, B., Surawy, C., Evans, E., & Martin, M. (2020). A randomized clinical trial of mindfulness-based cognitive therapy for women with irritable bowel syndrome- Effects and mechanisms. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 88(4), 295-310.
Jahangiri, P., Jazi, M. S. H., Keshteli, A. H., Sadeghpour, S., Amini, E., & Adibi, P. (2012). Irritable bowel syndrome in Iran: SEPAHAN systematic review No. 1. International journal of preventive medicine, 3(1), 1-9.
Jang, A., Hwang, S. K., Padhye, N., Meininger, J., & Kim, D. U. (2017). Effects of Cognitive Behavior Therapy on Heart Rate Variability and Gastrointestinal Symptoms and Emotional Status in Female Students with Constipation-Predominant Irritable Bowel Syndrome: An Exploratory Subgroup Analysis of a Randomized Controlled Trial. Gastroenterology, 152(5), S44.‏
Ju, T., Naliboff, B. D., Shih, W., Presson, A. P., Liu, C., Gupta, A., ... & Chang, L. (2020). Risk and protective factors related to early adverse life events in irritable bowel syndrome. Journal of Clinical Gastroenterology, 54(1), 63-69.
Kabat-Zinn, J. (1990). Full catastrophe living: The program of the stress reduction clinic at the University of Massachusetts Medical Center. New York: Delta.
Kabat-Zinn, J. (2013). Full catastrophe living, revised edition: how to cope with stress, pain and illness using mindfulness meditation. Hachette, uK. Piatkus Books.
Lackner, J. M. (2020). Skills over pills? A clinical gastroenterologist’s primer in cognitive behavioral therapy for irritable bowel syndrome. Expert Review of Gastroenterology & Hepatology, 14(7), 601-618.
Lackner, J. M., Jaccard, J., Krasner, S. S. Katz, L.A., Gudleski, G. D., Blaunchard, E. B. (2007). How does cognitive behavior therapy for irritable syndrome work? A mediation analysis of a randomized clinical trial. Gastroenterology, 133(2),433-44.
Lee, S. Y., Ryu, H. S., Choi, S. C., & Jang, S. H. (2020). Psychological Factors Influence the Overlap Syndrome in Functional Gastrointestinal Disorder and Quality of Life among Psychiatric Patients in South Korea. Psychiatry Investigation, 17(3), 262-267.
Li, R., Li, L., & Xue, S. (2021). The Effect of Short-Term Mindfulness Training on the Emotional State of College Students with Different Levels of Mindfulness: Evidence from Neurophysiological Signals. Open Journal of Social Sciences, 9(5), 570-580.
Linhartová, P., Látalová, A., Kóša, B., Kašpárek, T., Schmahl, C., & Paret, C. (2019). fMRI neurofeedback in emotion regulation: A literature review. NeuroImage, 193, 75–92.
Ljótsson, B., Hesser, H., Andersson, E., Lindfors, P., Hursti, T., Rück, C., ... & Hedman, E. (2013). Mechanisms of change in an exposure-based treatment for irritable bowel syndrome. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 81(6), 1113-1126.
Marzbani, H., Marateb, H. R., & Mansourian, M. (2016). Neurofeedback: a comprehensive review on system design, methodology and clinical applications. Basic and clinical neuroscience, 7(2), 143-158.
Mayer, K., Wyckoff, S. N., Fallgatter, A. J., Ehlis, A., & Strehl, U. (2015). Neurofeedback as a nonpharmacological treatment for adults with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): Study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 16, 1–14.
McRae, K., & Gross, J. J. (2020). Emotion regulation. Emotion, 20(1), 1-9.
Naliboff, B. D., Smith, S. R., Serpa, J. G., Laird, K. T., Stains, J., Connolly, L. S., ... & Tillisch, K. (2020). Mindfulness- based stress reduction improves irritable bowel syndrome (IBS) symptoms via specific aspects of mindfulness. Neurogastroenterology & Motility, e13828, 1-10.
Oka, P., Parr, H., Barberio, B., Black, C. J., Savarino, E. V., & Ford, A. C. (2020). Global prevalence of irritable bowel syndrome according to Rome III or IV criteria: a systematic review and meta-analysis. The Lancet Gastroenterology & Hepatology, 5(10), 908-917.
Okur Güney, Z. E., Sattel, H., Witthöft, M., & Henningsen, P. (2019). Emotion regulation in patients with somatic symptom and related disorders: A systematic review. PloS one, 14(6), 1-29.
Pepping, C. A., Duvenage, M., Cronin, T. J., & Lyons, A. (2016). Adolescent mindfulness and psychopathology: The role of emotion regulation. Personality and Individual Differences, 99, 302-307.
Segal, Z., Williams, J., Teasdale, J., (2002).  Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression. New York: Guilford.
Stern, M. J., Guiles, R. A., & Gevirtz, R. (2014). HRV biofeedback for pediatric irritable bowel syndrome and functional abdominal pain: A clinical replication series. Applied psychophysiology and biofeedback, 39(3-4), 287-291.‏
Thompson, W.G. (2006). The road to Rome. Gastroenterology, 130(5), 1552-1556.
Thakur, E. R., Shapiro, J., Chan, J., Lumley, M. A., Cully, J. A., Bradford, A., & El-Serag, H. B. (2018). A systematic review of the effectiveness of psychological treatments for IBS in gastroenterology settings: promising but in need of further study. Digestive Diseases and Sciences, 63(9), 2189-2201.‏
Pallant, J. (2020). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. Routledge.
Pellissier, S. & Bonaz, B. (2017). The Place of Stress and Emotions in the Irritable Bowel Syndrome. Vitamins and Hormones, 103, 327-354.
Segal, Z., Williams, J., Teasdale, J., (2002).  Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression. New York: Guilford.
Stern, M. J., Guiles, R. A., & Gevirtz, R. (2014). HRV biofeedback for pediatric irritable bowel syndrome and functional abdominal pain: a clinical replication series. Applied psychophysiology and biofeedback, 39(3), 287-291.
Stevens, J. (1996). Applied multivariate statistics for the social sciences (3rd Ed). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics. Harlow. Essex: Pearson Education Limited.
Thakur, E. R., Shapiro, J., Chan, J., Lumley, M. A., Cully, J. A., Bradford, A., & El-Serag, H. B. (2018). A systematic review of the effectiveness of psychological treatments for IBS in gastroenterology settings: promising but in need of further study. Digestive Diseases and Sciences, 63(9), 2189-2201.‏
Trindade, I. A., Ferreira, C., & Pinto- Gouveia, J. (2018). The longitudinal effects of emotion regulation on physical and psychological health: A latent growth analysis exploring the role of cognitive fusion in inflammatory bowel disease. British journal of health psychology, 23(1), 171-185.
روانشناسی سلامت
دوره 10، شماره 39
آذر 1400
صفحه 121-144
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار