با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران.

2 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: بیماری‌های فیزیولوژیک و مزمن فرایندهای­ روان­شناختی، ارتباطی، اجتماعی و هیجانی کودکان را با آسیب مواجه می­سازد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر خودکارآمدی درد و اضطراب درد کودکان مبتلا به رماتیسم انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری شامل کودکان مبتلا به رماتیسم شهر اصفهان در سه‌ماهه پاییز سال 1397 بود. در این پژوهش تعداد 30 کودک مبتلا به رماتیسم با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی دردسترس انتخاب و با انتساب تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش مداخله ذهن‌آگاهی کودک‌محور را طی سه ماه در 10 جلسه 60 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده شامل علائم اضطراب درد (مک‌کراکن و همکاران، 1992) و مقیاس خودکارآمدی درد (نیکولاس، 1989) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر خودکارآمدی درد و اضطراب درد کودکان مبتلا به رماتیسم تأثیر معناداری داشته است (f= 83/54, f= 311/23, p<0/001). علاوه بر این نتایج نشان داد که این درمان توانسته تأثیر خود را در زمان نیز به شکل معناداری حفظ نماید (p<0/001). میزان تأثیر آماری درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر خودکارآمدی درد و اضطراب درد کودکان مبتلا به رماتیسم به ترتیب 74 و 91 درصد بود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که درمان ذهن‌آگاهی با بهره‌گیری از فنونی همانند افکار، هیجانات و رفتار آگاهانه می‌تواند به‌عنوان یک درمان کارآمد جهت افزایش خودکارآمدی درد و کاهش اضطراب درد کودکان مبتلا به رماتیسم مورد استفاده گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Child-Oriented Mindfulness Therapy on Pain Self-Efficacy and Pain Anxiety of the Children with Rheumatism

نویسندگان [English]

  • ghazale khayyer 1
  • gholam reza manshaei 2

1 Ma of Psychology, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan), Isfahan, Iran.

2 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Isfahan Branch, Khorasgan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Objective: Physiologic and chronic diseases damage the children’s psychological, communicative, social and emotional processes. Therefore, the present study was conducted aiming to investigate the effectiveness of child-oriented mindfulness on pain self-efficacy and pain anxiety of the children with rheumatism. Method: It was a quasi-experimental study with pretest, posttest, control group and two-month follow-up period. The statistical society included the children with rheumatism in the city of Isfahan in the autumn of 2018. 30 children with rheumatism were selected through non-random convenient sampling and randomly replaced into experimental and control groups. Then the experimental group received ten sixty-minute sessions of child-oriented mindfulness interventions during three months. The applied questionnaires included pain anxiety signs (Mc Cracken, et.al, 1992) and pain self-efficacy scale (Nicholas, 1989). The data from the study were analyzed through repeated measurement ANOVA. Findings: The results of the study showed that mindfulness therapy has significantly influenced pain self-efficacy and pain anxiety of the children with rheumatism (F=83.54, F=311.23, p<0.001). Moreover, the results showed that this therapy was able to significantly maintain its effect in time (p<0.001). The degree of statistical effect of mindfulness therapy on mindfulness on pain self-efficacy and pain anxiety was 74% and 91% respectively in the children with rheumatism. Conclusion: According to the findings of the present study it can be concluded that mindfulness therapy employing techniques such as thoughts, emotions and mindful behavior can be applied as an efficient therapy to increase pain self-efficacy and decrease pain anxiety of the children with rheumatism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness
  • pain self-efficacy
  • pain anxiety
  • rheumatism
اصغری مقدم، محمدعلی.، رحمتی، نرجس و شعیری، محمدرضا. (1391). نقش واسطه‌ای خودکارآمدی درد و ترس از حرکت در تبیین رابطه بین درد مزمن و ناتوانی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 2(6)، 141-168.
اصلی‌آزاد، مسلم.، منشئی، غلامرضا و قمرانی، امیر. (1398). تأثیر درمان ذهن‌آگاهی بر تحمل ابهام و درآمیختگی فکر و عمل مبتلایان به اختلال وسواس بی‌اختیاری، فصلنامه سلامت روان کودک، 6(1)، 83-94.
بوردیک، دبرا. (1396). راهنمای آموزش مهارت‌های ذهن‌آگاهی به کودکان و نوجوانان، ترجمه غلامرضا منشئی، مسلم اصلی آزاد، لاله حسینی و پری‌ناز طیبی، چاپ اول، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان). (تاریخ چاپ به زبان اصلی، 2014).
خسروی، الهه و قربانی، مریم. (1395). اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر استرس ادراک‌شده و فشار خون زنان مبتلا به فشار خون بالا، دو ماهنامه فیض، 20(4)، 368-361.
داوودی، ایران.، زرگر، یدالله.، مظفری‌پور سی‌سخت، الهام.، نرگسی، فریده و مولا، کریم. (1391). رابطه فاجعه‌سازی درد، اضطراب درد، روان‌رنجورخویی، حمایت اجتماعی و راهبردهای مقابله با ناتوانی عملکردی در بیماران رماتیسمی، مجله روان‌شناسی سلامت، 1(1)، 17-1.
زارع، حسین.، محمدی، نرگس.، متقی، پیمان.، افشار، حمید و پورکاظم، طاهره. (1393). تأثیر درمان تعدیل شده شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر فاجعه‌پنداری، پذیرش و شدت درد بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، روانشناسی سلامت، 3(4)، 113-94.
شفیعی، فائزه و امینی فسخودی، مریم. (1396). اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی را بر فاجعه‌آمیزی و شدت درد در بیماران دارای درد مزمن عضلانی– اسکلتی، فصلنامه بیهوشی و درد، 8(1)، 10-1.
عبدالقادری، ماریه.، کافی، موسی.، صابری، عالیا و آریاپوران، سعید. (1392). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و درمان شناختی ـ رفتاری بر کاهش درد، افسردگی و اضطراب بیماران مبتلا به کمردرد مزمن. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ۲۱(۶)، ۷۹۵-۸۰۷.
فخری، محمدکاظم.، بهادر، عالیه و امینی، فاطمه. (1396). اثربخشی ذهن‌آگاهی بر شادکامی و کاهش قندخون در بیماران دیابتی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 27(151)، 104-94.
فرهادی، طاهره.، اصلی‌آزاد، مسلم و شکرخدایی، نیلوفرسادات. (1398). اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی بر کارکردهای اجرایی و همجوشی شناختی نوجوانان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی، نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 9(4)، 81-92.
معصومیان، سمیرا.، شعیری، محمدرضا.، شمس، جمال و مومن‌زاده، سیروس. (1392). بررسی تأثیر درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر خودکارآمدی زنان مبتلا به کمردرد مزمن، مجله پژوهش در پزشکی، 37(3)، 163-158.
Asmundson, G., Antony, M., McCabe, R. (2009). Pain relate anxiety and anxiety sensitivity across anxiety and depressive disorders. Journal of anxiety disorder, 23, 791-798.
Birtwell, K., Dubrow-Marshall, L., Dubrow-Marshall, R., Duerden, T., Dunn, A. (2017). A mixed methods evaluation of a Mindfulness-Based Stress Reduction course for people with Parkinson's disease. Complementary Therapies in Clinical Practice, 29, 220-228.
Boerma, K., Linton, S.J. (2006). Psychological processes underlying the development of a chronic pain problem: A prospective study of the relationship between profiles of Psychological variable in fear avoidance model in disability. Clinical Journal of pain, 22, 160-166.
Cheon, Y., Lee, S., Kim, M., Kim, H.,  Suh, Y.S., Park, K., Kim, R.B., Yang, H., Kim, J., Son, C., Park, E.K., Kim, H., Lee, S. (2018). The association of disease activity, pro-inflammatory cytokines, and neurotrophic factors with depression in patients with rheumatoid arthritis. Brain, Behavior, and Immunity, 73, 274-281.
Costa, D.S.J., Asghari, A., Nicholas, M.K. (2017). Item response theory analysis of the Pain Self-Efficacy Questionnaire. Scandinavian Journal of Pain, 14, 113-117.
Crosswell, A.D., Moreno, P.I., Raposa, E.B., Motivala, S.J., Stanton, A.L., Ganz, P.A., Bower, J.E.(2017). Effects of mindfulness training on emotional and physiologic recovery from induced negative affect. Psychoneuroendocrinology. 86, 78-86.
Cunha, M., Ribeiro, A., André, S. (2016). Anxiety, Depression and Stress in Patients with Rheumatoid Arthritis. Social and Behavioral Sciences, 217, 337-343.
Gumport ,N.B., Dong, L., Lee, J.Y., Harvey, A.G. (2018). Patient learning of treatment contents in cognitive therapy. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 58, 51-59.
Hirsch, J.K., Wolford, K., LaLonde, S.M., Brunk, L., Parker, M.A. (2009). Optimistic explanatory style as a moderator of the association between negative life events and suicide ideation. Crisis, 30, 48-53.
Kratz, A.L., Davis, M.C., Zautra, A.J. (2007). Pain acceptance moderates the relation between pain and negative affect in female osteoarthritis and fibromyalgia patients. Annual Behavior Medicine, 33, 291-301.
Martinez-Calderon, J., Zamora-Campos, C., Navarro-Ledesma, S., Luque-Suarez ,A. (2018). The Role of Self-Efficacy on the Prognosis of Chronic Musculoskeletal Pain: A Systematic Review. The Journal of Pain, 19(1): 10-34.
McCracken, L.M., Dhingra, L. (2002). A short version of the Pain Anxiety Symptom Scale (PASS-20): Preliminary development and validity, Pain res mange, 7, 45-50.
Mun, C.J., Okun, M.A., Karoly, P. (2014). Trait mindfulness and catastrophizing as mediators of the association between pain severity and pain-related impairment. Personality and Individual Differences, 66, 68-73.
Nerurkar P.L., Siebert, S., McInnes, B., Cavanagh, J. (2019). Rheumatoid arthritis and depression: an inflammatory perspective. The Lancent Psychiatry, 6(2): 164-173.
Nicholas, M.K. (2007). The pain self-efficacy questionnaire: taking pain into account. European Journal of Pain, 11, 153-163.
Park, S., Na, S.H., Oh, J., Lee, J.S., Oh, S., Kim, J., Park, J.W. (2018). Pain and anxiety and their relationship with medication doses in the intensive care unit. Journal of Critical Care, 47, 65-69.
Perry-Parrish, C., Copeland-Linder, N., Webb, L., Sibinga, E.M. (2016). Mindfulness-Based Approaches for Children and Youth, Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care, 46, 172-178.
Sigaux, J., Biton, J., André, E., Semerano, L., Boissier, M. (2019). Air pollution as a determinant of rheumatoid arthritis. Joint Bone Spine, 86(1): 37-42.
Tsai, P., Yu, K., Chou, J., Luo, S., Tseng, W., Huang, L., Kuo, C. (2018). Risk of autism spectrum disorder in children born to mothers with systemic lupus erythematosus and rheumatoid arthritis in Taiwan. Joint Bone Spine, 85(5), 599-603.
Van Dam, N.T., Sheppard, S.C., Forsyth, J.P., Earleywine, M. (2011). Self-compassion is a better predictor than mindfulness of symptom severity and quality of life in mixed anxiety and depression. Journal of anxiety disorders, 25(1): 123-130.
Van Denburg, A.N., Shelby, R.A., Caldwell, D.S., O'Sullivan, M.L., Keefe, F.J. (2018). Self-Efficacy for Pain Communication Moderates the Relation Between Ambivalence Over Emotional Expression and Pain Catastrophizing Among Patients With Osteoarthritis. Journal of Pain, 19(9), 1006-1014.