روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

نقش سواد سلامت، بهزیستی روان‌شناختی و خودکارآمدی در پیش‌بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلابه دیابت نوع 2

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور

2 کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران

چکیده

مقدمه: هدف این پژوهش پیش‌بینی کیفیت زندگی بیماران دیابت نوع 2 بر اساس بهزیستی روان‌شناختی، سواد سلامت و خودکارآمدی بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه بیماران دیابتی مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت بیمارستان امام صادق (ع) شهر دلیجان در سال 1396 تشکیل می‌دهند. نمونه پژوهش شامل 150 بیمار دیابتی نوع دو بود که به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های کیفیت زندگی، بهزیستی روان‌شناختی، سواد سلامت بزرگسالان ایرانی و خودکارآمدی در مدیریت دیابت استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد 59 درصد کیفیت زندگی بیماران دیابتی توسط متغیرهای بهزیستی روان‌شناختی (59/0=β،001/0p=)، سواد سلامت (40/0=β،001/0p=) و خودکارآمدی (34/0=β،001/0p=) قابل پیش‌بینی است. نتیجه‌گیری: سواد سلامت، بهزیستی روان‌شناختی و خودکارآمدی در مدیریت دیابت نقش مهمی در افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 دارند و این یافته تلویحات مهمی در زمینه آموزش و ارتقای بهداشت روانی در بیماران دیابتی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of health literacy, psychological well-being and self –efficacy in prediction the quality of life of patients with type 2 diabetes

نویسندگان [English]

  • hassan Shafiei 1
  • Shadi Nasiri 2

1 Assistante professor, Department of Psychology, Payame Noor University

2 M.A in Genereal Psychology, Department of Psychology, Mahallat Branch, Islamic Azad University, Mahallat, Iran

چکیده [English]

Objective: The purpose of the present research was to prediction the quality of life in patients with type 2 diabetes based on psychological well-being, health literacy and self-efficacy. Method: This study was a descriptive correlational study. The statistical population of this study consisted of all diabetic patients referring to diabetes clinic of Imam Sadegh Hospital in Delijan City in 1396. The research sample consisted of 150 patients with type 2 diabetes who were selected by random sampling method. The data for the research were collected through Quality of life Test (WHOQOL-BREF), Psychological well-being Test, Health Literacy for Iranian Adults & Diabetes Management Self-efficacy Scale. Pearson correlation and multiple regression analysis were used to analyze the data. Findings: Data analysis showed that 59% of the quality of life of diabetic patients is predictable by psychological well-being (β = 0.59, p = 0.001), health literacy (β =0.42, p=0.001) and Self-efficacy (β=0.34, p= 0.001). Conclusion: Health literacy, psychological well-being and self-efficacy in diabetes management play an important role in increasing the quality of life of patients with type 2 diabetes, and this finding has important implications for the education and promotion of mental health in diabetic patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • quality of life
  • psychological well-being
  • health literacy
  • self-efficacy
  • type 2 diabetes
مراجع
بزازیان، سعیده.، رجب، اسدالله. (1390). خودکارآمدی، حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. فصلنامه علوم رفتاری، 3 (10)، 39-25.
حسینی، فاطمه.، میرزایی، طیبه.، راوری، علی.، اکبری، علی. (1395). ارتباط سواد سلامت و کیفیت زندگی در بازنشستگان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. فصلنامه سواد سلامت،1(2)،99-92.
رشیدی، کبری.، صفوی، محبوبه.، یحیوی، سید‌حسین.، فراهانی، حجت اله. (1394). بررسی تأثیر حمایت همتا بر خودکارآمدی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 23 (3)،26-15.
رفیع زاده، شیدا.، طبرسی، بهشته.، حسن جانی، سعید.، رضوی، مرجان.، امجدی، مریم.، حجتی، حمید. (1394). ارتباط سطح سواد سلامت با خودکارآمدی بیماران دیابتی نوع دو مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت شهرستان گرگان در سال 1393. فصلنامه پرستاری دیابت دانشکده پرستاری و مامایی زابل،3 (2)،42-30.
شولتز، دوان و شولتز، سیدنی الن (1390). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی: تهران، انتشارات ویرایش.
طل، آذر.، شریفی راد، غلامرضا.، اسلامی، احمدعلی.، شجاعی زاد، داود.، الحانی، فاطمه.، مهاجرانی تهرانی، محمدرضا. (1390). تحلیل برخی عوامل پیش‌بینی کننده کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. مجله تحقیقات نظام سلامت،7 (6)، 836-829.
منتظری، علی.، طاووسی، محمود.، رخشانی، فاطمه.، آذین، سید علی.، جهانگیری، کتایون.، عبادی، مهدی و همکاران. (1393). طراحی و روان­سنجی ابزار سنجش سواد سلامت جمعیت شهری ایران (18 تا 65 سال). مجله پایش،13(5)، 599-589.
مولایی یساولی، هادی.، برجعلی، احمد.، مولایی یساولی، مهدی.، فداکار، پرویز. (1394). پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی ریف: نقش مداخله‌گرایانه رضایت از زندگی. فصلنامه مشاورهوروان‌درمانی،4 (13)،20-7.
میکائیلی حور، فرهنگ. (1394). مقایسه سرمایه روان‌شناختی و بهزیستی معنوی و روان‌شناختی در افراد جانباز و غیر جانباز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل.
نجات، سحرناز.، منتظری، علی.، هلاکویی نائینی، کوروش.، محمد، کاظم و مجد زاده، سید رضا. (1385). استانداردسازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی،4 (4)، 12-1.
نریمانی، محمد.، یوسفی، فاطمه.، کاظمی، رضا. (1393). نقش سبک­های دل‌بستگی و کیفیت زندگی در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان مبتلا به ناتوانی­های یادگیری. مجلهناتوانی­هاییادگیری،3 (4)، 142-124
 
Aghaei, A., Khayyamnekouei, Z., & Yousefy, A. (2013). General health prediction based on life orientation, quality of life, life satisfaction and age. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 569-573.
Al Sayah, F., Majumdar, S. R., Williams, B., Robertson, S., & Johnson, J. A. (2013). Health literacy and health outcomes in diabetes: a systematic review.  Journal of general internal medicine, 28(3), 444-452.
AlBuhairan, F., Nasim, M., Al Otaibi, A., Shaheen, N. A., Al Jaser, S., & Al Alwan, I. (2016). Health related quality of life and family impact of type 1 diabetes among adolescents in Saudi Arabia. Diabetes research and clinical practice, 114, 173-179.
Awotidebe, T. O., Adedoyin, R. A., Oke, K. I., Ativie, R. N., Opiyo, R., Ikujeyisi, E. O., ... & Afolabi, M. A. (2017). Relationship between functional capacity and health-related quality of life of patients with type—2 diabetes. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 11(1), 1-5.
Bailey, S. C., Brega, A. G., Crutchfield, T. M., Elasy, T., Herr, H., Kaphingst, K., ... & Rothman, R. (2014). Update on health literacy and diabetes. The Diabetes Educator, 40(5), 581-604.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman.
Bandura, A., & Adams, N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive therapy and research, 1(4), 287-310.
Barnard, K. D., Dyson, P., Sinclair, J. M. A., Lawton, J., Anthony, D., Cranston, M., & Holt, R. I. G. (2014). Alcohol health literacy in young adults with type 1 diabetes and its impact on diabetes management. Diabetic Medicine,  31(12), 1625-1630.
Batterham, R.W., Beauchamp, A., & Osborne, R.H. (2017). Health Literacy. Reference Module in Biomedical Sciences, from International Encyclopedia of Public Health (Second Edition), 428-437.
Bhamani, M. A., Khan, M. M., Karim, M. S., & Mir, M. U. (2015). Depression and its association with functional status and physical activity in the elderly in Karachi, Pakistan. Asian journal of psychiatry, 14, 46-51.
Chih, A. H., Jan, C. F., Shu, S. G., & Lue, B. H. (2010). Self-efficacy affects blood sugar control among adolescents with type I diabetes mellitus. Journal of the Formosan Medical Association, 109(7), 503-510.
Davies, M. (2015). Psychological aspects of diabetes management. Medicine, 43(1), 57-59.
Diener, E., Oishi, S., & Lucas, R. E. (2003). Personality, culture, and subjective well-being: Emotional and cognitive evaluations of life. Annual review of psychology, 54(1), 403-425.
Donald, M., Dower, J., Coll, J. R., Baker, P., Mukandi, B., & Doi, S. A. (2013). Mental health issues decrease diabetes-specific quality of life independent of glycaemic control and complications: findings from Australia’s living with diabetes cohort study. Health and quality of life outcomes, 11(1), 170.
Emek-Savaş, D. D., Güntekin, B., Yener, G. G., & Başar, E. (2016). Decrease of delta oscillatory responses is associated with increased age in healthy elderly. International Journal of Psychophysiology, 103, 103-109.
Ferrand, C., Martinent, G., & Durmaz, N. (2014). Psychological need satisfaction and well-being in adults aged 80 years and older living in residential homes: Using a self-determination theory perspective. Journal of Aging Studies, 30, 104-111.
Guariguata, L., Whiting, D. R., Hambleton, I., Beagley, J., Linnenkamp, U., & Shaw, J. E. (2014). Global estimates of diabetes prevalence for 2013 and projections for 2035. Diabetes research and clinical practice, 103(2), 137-149.
Hauser, R. M., Springer, K. W., & Pudrovska, T. (2005, November). Temporal structures of psychological well-being: continuity or change. In Meetings of the Gerontological Society of America, Orlando, Florida.
Jalilian, M., Mostafavi, F., & Sharifirad, G. (2013). Association between Self-Efficacy, Perceived Social Support and Quality of Life in Patients with Cardiovascular Diseases: A Cross-Sectional Study. Health System Research, 9(5), 531-539.
King, D. K., Glasgow, R. E., Toobert, D. J., Strycker, L. A., Estabrooks, P. A., Osuna, D., & Faber, A. J. (2010). Self-efficacy, problem solving, and social-environmental support are associated with diabetes self-management behaviors.  Diabetes care, 33(4), 751-753.
Lee, E. H., Lee, Y. W., & Moon, S. H. (2016). A structural equation model linking health literacy to self-efficacy, self-care activities, and health-related quality of life in patients with type 2 diabetes. Asian nursing research, 10(1), 82-87.
Mellor, D., Russo, S., McCabe, M. P., Davison, T. E., & George, K. (2008). Depression training program for caregivers of elderly care recipients: implementation and qualitative evaluation. Journal of gerontological nursing, 34(9), 8-15.
Mollakhalili, H., Papi, A., Zare-Farashbandi, F., Sharifirad, G., & HasanZadeh, A. (2014). A survey on health literacy of inpatient's educational hospitals of Isfahan University of Medical Sciences in 2012. Journal of education and health promotion, 3, 66.
Ott, J., Greening, L., Palardy, N., Holderby, A., & DeBell, W. K. (2000). Self-efficacy as a mediator variable for adolescents' adherence to treatment for insulin-dependent diabetes mellitus. Children's Health Care, 29(1), 47-63.
Peyman, N., & Abdollahi, M. (2016). The relationship between health literacy and self-efficacy physical activity in postpartum women. Journal of Health Literacy, 1(1), 5-12.
Robertson, S. M., Amspoker, A. B., Cully, J. A., Ross, E. L., & Naik, A. D. (2013). Affective symptoms and change in diabetes self‐efficacy and glycaemic control. Diabetic Medicine, 30(5), e189-e196.
Schmutte, P. S., & Ryff, C. D. (1997). Personality and well-being: reexamining methods and meanings. Journal of personality and social psychology, 73(3), 549.
Sirikamonsathian, B., Sriratanaban, J., Hiransuthikul, N., & Lertmaharit, S. (2013). Self-efficacy in diabetic care and occurrence of adverse events in an ambulatory setting. International journal for quality in health care, 25(6), 673-681.
Sola-Carmona, J. J., López-Liria, R., Padilla-Góngora, D., Daza, M. T., & Sánchez-Alcoba, M. A. (2013). Anxiety, psychological well-being and self-esteem in Spanish families with blind children. A change in psychological adjustment?.  Research in developmental disabilities, 34(6), 1886-1890.
Song, L., Mishel, M., Bensen, J. T., Chen, R. C., Knafl, G. J., Blackard, B., ... & Mohler, J. L. (2012). How does health literacy affect quality of life among men with newly diagnosed clinically localized prostate cancer? Findings from the North Carolina‐Louisiana Prostate Cancer Project (PCaP).  Cancer,  118(15), 3842-3851.
Sørensen, K., Van den Broucke, S., Fullam, J., Doyle, G., Pelikan, J., Slonska, Z., & Brand, H. (2012). Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC public health, 12(1), 80.
 Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (Vol.5). Boston,  MA: Pearson.
Tamir, O., Wainstein, J., Raz, I., Shemer, J., & Heymann, A. (2012). Quality of life and patient-perceived difficulties in the treatment of type 2 diabetes. The review of diabetic studies: RDS, 9(1), 46.
Thiel, D. M., Al Sayah, F., Vallance, J. K., Johnson, S. T., & Johnson, J. A. (2017). Association between physical activity and health-related quality of life in adults with type 2 diabetes. Canadian journal of diabetes, 41(1), 58-63.
Van der Heide, I., Uiters, E., Rademakers, J., Struijs, J. N., Schuit, A. J., & Baan, C. A. (2014). Associations among health literacy, diabetes knowledge, and self-management behavior in adults with diabetes: results of a dutch cross-sectional study. Journal of health communication, 19(sup2), 115-131.
Van Dierendonck, D. (2004). The construct validity of Ryff's Scales of Psychological Well-being and its extension with spiritual well-being. Personality and individual differences, 36(3), 629-643.
Van Dijk, S. E., Pols, A. D., Adriaanse, M. C., Bosmans, J. E., Elders, P. J., Van Marwijk, H. W., & Van Tulder, M. W. (2013). Cost-effectiveness of a stepped-care intervention to prevent major depression in patients with type 2 diabetes mellitus and/or coronary heart disease and subthreshold depression: design of a cluster-randomized controlled trial. BMC psychiatry, 13(1), 128.Walker, R. J., Smalls, B. L., Hernandez-Tejada, M.
روانشناسی سلامت
دوره 9، شماره 33
اردیبهشت 1399
صفحه 7-22
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار