با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران

2 استادیار روانشناسی سلامت، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: نارسایی مزمن کلیه یکی از بیماری‌های جسمانی رایج جوامع بشری است که می‌تواند سلامت و بهداشت روانی افراد را دچار مشکل  سازد. هدف از مطالعه حاضر بررسی نقش تاب‌آوری و حمایت اجتماعی در کیفیت زندگی نوجوانان مبتلابه اختلال مزمن کلیوی بود. روش: طرح تحقیق مطالعه حاضر از نوع همبستگی و جزء طرح‌های رگرسیونی است. در این پژوهش 140 نفر از نوجوانان 19-13 سال مراجعه‌کننده به مراکز دیالیز شهر تهران به شیوه نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه‌های این پژوهش انتخاب ‌شدند. پرسش‌نامه‌های تاب‌آوری کانر و دیویدسون  (٢٠٠٣)، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت بر روی آن‌ها اجرا شد. یافته­ ها: تحلیل داده‌ها نشان داد بین تاب‌آوری و حمایت اجتماعی با کیفیت زندگی نوجوان مبتلابه بیماری کلیوی رابطه وجود دارد و متغیرهای تاب‌آوری و حمایت اجتماعی می‌توانند به‌طور معنا‌داری کیفیت زندگی را پیش‌بینی کنند، نتیجه ­گیری: می‌توان گفت افزایش تاب‌آوری و حمایت اجتماعی در افراد بیمار باعث بهبود وضعیت سلامت و کیفیت زندگی این بیماران می‌شود. بنابراین لازم است در درمان این بیماران علاوه بر جنبه‌های جسمانی به جنبه‌های روان‌شناختی آنان نیز توجه ویژه داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of social support and resilience in quality of life among adolescents with Chronic renal failure

نویسندگان [English]

  • SH. abdollahi 1
  • Fariba Zarani 2
  • Jalil Fathabadi 3

چکیده [English]

Objective: Chronic kidney disease is One of the common physical diseases in human societies which can affect people's mental health. The aim of this study was to investigate the role of social support and resilience in predicting the quality of life among adolescents with chronic kidney disease. Method: The research design of this study is correlation type and a component of regression. 140 adolescents 19-13 years of dialysis centers in Tehran were selected by accessible sampling procedure. The Connor-Davidson Resilience questionnaire (2003), Multidimensional Scale of Perceived Social Support and Quality of Life Questionnaire of World Health Organization were administered to them.Results: Analysis of data using a regression analysis revealed that there is a relationship between the resilience and social support and the quality of life of adolescents with chronic kidney disease, the social support and resilience affect the quality of life of patients. Conclusion:  it can be said that increase resiliency and social support in patients will improve their quality of life. Therefore it is necessary to pay attention to their psychological conditions alongside their physical conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resilience
  • Social Support
  • Quality of Life
  • End Stage Renal disease
آزادی، سارا؛ و آزاد، حسین (1390). بررسی رابطه حمایت اجتماعی، تاب‌آوری و سلامت روانی دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاه‌های شهر ایلام. مجله علمی- پژوهشی طب جانباز. 3(4)، 48-58.
بابایی منقاری، محمدمهدی؛ خالق‌خواه، علی (1394). الگوی تحلیل مسیر روابط بین سلامت معنوی، کیفیت زندگی با افسردگی بیماران مبتلابه تالاسمی ماژور.فصلنامه روانشناسی سلامت، 5 (17)، 125-142.
پسندیده، محمد­مهدی و زارع، لیلا (1395). بررسی ابعاد بهزیستی روان‌شناختی، تاب‌آوری و شوخ‌طبعی در بیماران عروق کرونر قلب و افراد سالم. فصلنامه روانشناسی سلامت، 5 (20)، 88-108.
خلیل، فاطمه؛ اسلامی، احمدعلی؛ فرج زادگان، زیبا؛ حسن‌زاده، اکبر (1390). بررسی ارتباط برخی عوامل روانی- اجتماعی با رفتارهای تبعیت از درمان بیماران همودیالیز شهر اصفهان: چارچوبی مفهومی بر اساس تئوری شناختی- اجتماعی، مجله تحقیقات نظام سلامت، 7 (3)، 278-290.
داودی، ایران؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز؛ شیروانیان، الهه؛ باقریان سرارودی، رضا (1390). بررسی اکتشافی متغیرهای روان‌شناختی پیش‌بینی کننده پیروی از درمان و کیفیت زندگی در بیماران کلیوی تحت همودیالیز. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 21(1)، 308-296.
رنجبر، ادریس؛ رسولی،‌ محسن؛ ثنایی، باقر (1394). تأثیر معنا درمانی گروهی بر ارتقای سلامت روان پسران سال اول متوسطه مدارش شبانه‌روزی. فصلنامه روانشناسی بالینی دانشگاه فردوسی مشهد،‌ 4 (1)،‌ 54-37.
زمان‌زاده، وحید؛ حیدرزاده، مهدی؛ عشوندی، خدایار؛ لک­دیزجی، سیما (1386). ارتباط بین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی در بیماران همودیالیزی. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز ، 29(1)، 49-54.
شفیع‌پور، ویدا؛ جعفری، هدایت. و شفیع‌پور، لیلا (1388). بررسی ارتباط شدت استرس با کیفیت زندگی در بیماران تحت همودیالیز بیمارستان‌های شهرستان ساری در سال 1387. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی سبزوار،16(3)، 160-155.
فتحی، افشار؛ خیر، محمد؛ و عتیق، مهدی (1390). رابطه بین خودکارامدی و کیفیت زندگی با توجه به نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در بین بیماران قلبی-عروقی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 2 (2): 109-122.
کربلایی­شیری­فرد، رسول (1385). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه‌ای برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی خانواده‌هایی با فرزند کم‌توان ذهنی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش و اندازه‌گیری. دانشگاه علامه. پایان‌نامه چاپ‌نشده. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
کردمیرزا نیکوزاده، عزت­الله (1388). الگویابی زیستی- روانی- معنوی در افراد وابسته به مواد و تدوین برنامه مداخله برای ارتقا تاب‌آوری مبتنی بر روایت شناختی و روان‌شناسی مثبت نگر، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه علامه طباطبایی.
رنجبر، ادریس؛ رسولی،‌ محسن؛ ثنایی، باقر (1394). تأثیر معنا درمانی گروهی بر ارتقای سلامت روان پسران سال اول متوسطه مدارش شبانه‌روزی. فصلنامه روانشناسی بالینی دانشگاه فردوسی مشهد،‌ 4 (1)،‌ 54-37.
زمان‌زاده، وحید؛ حیدرزاده، مهدی؛ عشوندی، خدایار؛ لک­دیزجی، سیما (1386). ارتباط بین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی در بیماران همودیالیزی. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز ، 29(1)، 49-54.
شفیع‌پور، ویدا؛ جعفری، هدایت. و شفیع‌پور، لیلا (1388). بررسی ارتباط شدت استرس با کیفیت زندگی در بیماران تحت همودیالیز بیمارستان‌های شهرستان ساری در سال 1387. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی سبزوار،16(3)، 160-155.
فتحی، افشار؛ خیر، محمد؛ و عتیق، مهدی (1390). رابطه بین خودکارامدی و کیفیت زندگی با توجه به نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در بین بیماران قلبی-عروقی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 2 (2): 109-122.
کربلایی­شیری­فرد، رسول (1385). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه‌ای برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی خانواده‌هایی با فرزند کم‌توان ذهنی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش و اندازه‌گیری. دانشگاه علامه. پایان‌نامه چاپ‌نشده. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
کردمیرزا نیکوزاده، عزت­الله (1388). الگویابی زیستی- روانی- معنوی در افراد وابسته به مواد و تدوین برنامه مداخله برای ارتقا تاب‌آوری مبتنی بر روایت شناختی و روان‌شناسی مثبت نگر، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه علامه طباطبایی.
مجدآبادی، زهره و فرزاد، ولی­الله (1391). ساختار عاملی و همسانی درونی زیرمقیاس هویت سیاهه مراحل روانی اجتماعی اریکسون، فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 9(34)، 169-178.
محمدی، سمکو (1389). مقایسه سبک های مقابله‌ای، تاب‌آوری و هوش هیجانی در افراد مبتلابه اختلال استرس پس از سانحه و افراد بهنجار. دانشگاه محقق اردبیلی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
مؤمنی، خدامراد و شهبازی‌راد، افسانه (1391). رابطه معنویت، تاب‌آوری و راهبردهای مقابله‌ای با کیفیت زندگی دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 6(2): 103-97
.
نجات، سحرناز؛ منتظری، علی؛ هلاکوئی نائینی، کورش؛ محمد، کاظم؛ مجدزاده، سیدرضا (1385). استانداردسازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت: ترجمه و روان‌سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4 و 1-12،4.
نصر­اصفهانی، سراج (1389). بررسی عوامل استرس‌زا و حمایت اجتماعی ادراک‌شده در بیماران با کولیت اولسراتیو در مقایسه با گروه کنترل در بیمارستان الزهرا (س) و نور. پایان‌نامه دکتری. اصفهان: دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
Burrows-Hundson, S. (2005). Chronic kidney Disease: Anoverview. AJN, 105(2), 40-9.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82.
Due, P., Holstein, B., Lund, R., Modvig, J., Avlund, K. 1999. Social relations: network, support and relational strain. Social Sciense Mediciene, 48 (5): 661-673.
Eom, C. S.., Shin, D. W.., Kim, S. Y.., Yang, H. K.., Jo, H. S.., Kweon, S. S.., ... & Park, J. H. (2013). Impact of perceived social support on the mental health and health‐related quality of life in cancer patients: results from a nationwide, multicenter survey in South Korea. PsychoOncology, 22(6), 1283-1290.
Ring, A., Jacoby, A., Baker, G. A., Marson, A., & Whitehead, M. M. (2016). Does the concept of resilience contribute to understanding good quality of life in the context of epilepsy?. Epilepsy & Behavior, 56, 153-164.
Romeo, R. (2013). The teenage brain, the stress response and the adolescent brain. Current Directions in Psychological Science, 22 (2), 140-145.
Saad, M. M., El Douaihy, Y., Boumitri, C., Rondla, C., Moussaly, E., Daoud, M., & El Sayegh, S. E. (2015) . Predictors of quality of life in patients with end - stage renal disease on hemodialysis. International journal of nephrology and renovascular disease, 8 , 119.
Lawford, J.., Esier, C. H. (2001). Exploring links between the concept of quality of life and resilience. Pediatric Rehabilitation, 4(4), 209-216.
Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American psychologist, 56(3), 227.
Patel, S. S., Shah, V. S., Peterson, R. A.., & Kimmel, P. L. (2002). Psychosocial variables, quality of life, and religious beliefs in ESRD patients treated with hemodialysis. American Journal of Kidney Diseases, 40(5), 1013-1022.
Pinquart, M. (2009). Moderating effects of dispositional resilience on associations between hassles and Psychological distress. Journal of applied Developmental Psychology, 30, 53-60.
Werner, E. E. (1986). Resilient offspring of alcoholics: a longitudinal study from birth to age 18. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 47 (1) 34-40.
White, N., Richter, J., Koeckeritz, J., Munch, K., & Walter, P. (2004). “Going Forward”: Family Resiliency in Patients on Hemodialysis. Journal of Family Nursing, 10(3), 357-378.
Wong, D. L.., Hockenberry, M. J.., Wilson, D. (2005).  Nursing care of infants and children. St. Louis (MO): 2,2th Ed. BMC public health.
Xu, J.., & Ou, L. (2014). Resilience and quality of life among Wenchuan earthquake survivors: the mediating role of social support. Public health,128(5), 430-437.
Schroevers, M. J.., Ranchor, A. V.., Sanderman, R. (2003). The role of social support and self-esteem in the presence and course of depressive symptoms: a comparison of cancer patients and individuals from the general population. Social Science & Medicine, 57: 375 385.
Skevington, SM. Lotfy, M. O'Connell, KA. (2004). WHOQOL Group. The World Health Organization's WHOQOL-BREF quality of life assessment: psychometric properties and results of the international field trial. A report from the WHOQOL Group. Quality of Life Research , 13, 299-310 .
Tugade, M. M., & Fredrickson, B. L. (2004). Resilient individuals use positive emotions to bounce back from negative emotional experiences. Journal of Personality and Social Psychology, 86, 320–333.
Ziaian, T., Anstiss, H.., Georgia, A.., Baghurst, P.., Sawyer, M. (2012). Resilience and its association with depression, emotional and behavioral problems, and mental health service utilization among refugee adolescents living in South Australia. International Journal of Population Research,22,9-17.