نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مهدی شیخی ¹
• ابوالقاسم یعقوبی ²
• تورج سپهوند ³
• ریحانه شیخان ⁴

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی،گروه روانشناسی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

² استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

³ دانشیار،گروه روانشناسی،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه اراک،اراک،ایران

⁴ استادیار، گروه روانشناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران

چکیده

مقدمه: با افزایش جهانی عوامل خطر وشیوع روز افزون پراسترس‌ترین بیماری بشر یعنی سرطان، لزوم توجه به مشکلات روانشناختی و کیفیت زندگی این بیماران بیش از گذشته احساس می‌شود. بنابراین هدف از این پژوهش تدوین مدل علی حس انسجام بر اساس سرمایه‌های روانشناختی با میانجی‌گری کمال طلبی و خودشناسی انسجامی در بیماران سرطانی بود.
روش: این پژوهش از لحاظ هدف بنیادی و ازنظرگردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری آن کلیه بیماران سرطانی مراجعه‌کننده به مراکز درمانی استان مرکزی بود که ۲۰۰ نفر از آنها به صورت هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای سنجش پرسشنامه حس انسجام آنتونووسکی (۱۹۹۳)، پرسشنامه کمال‌گرایی هویت و فلت (۱۹۹۹)، پرسشنامه خودشناسی انسجامی قربانی (۲۰۰۸) و پرسشنامه سرمایه‌های روانشناختی (لوتانز، 2008) بود. روش تحلیل داده‌ها مدل‌یابی معادله‌های ساختاری با نرم‌افزارهایSmart-PLS₄ , SPSSv₂₆  بود. برای سنجش اثر غیر مستقیم نیز از روش بوت استراپ استفاده شد.
یافته‌ها: در این پژوهش اثرعلی و مستقیم سرمایه‌های روانشناختی بر خودشناسی انسجامی به صورت مثبت (155/0= β ) و برکمال‌طلبی به صورت منفی.( 225/0-= β) در سطح P<0.01)) معنادار شد. اثر مستقیم کمال‌طلبی بر حس انسجام  به صورت منفی (360/0-= β) و اثر خودشناسی انسجامی برحس انسجام نیز به صورت مثبت (428/0 = β) در سطح P<0.01)) معنادار شدند . اثرغیر مستقیم سرمایه‌های روانشناختی از طریق خودشناسی انسجامی(066/0) و کمال‌طلبی بر حس انسجام نیز معنادار بود (08/0).
نتیجه‌گیری: مدل بدست آمده از این پژوهش، توجه پژوهشگران حوزه سلامت را به این نکته که سرمایه‌های روانشناختی به صورت مستقیم قادر به پیش‌بینی حس انسجام نیست ولی می‌توان با کاهش کمال‌گرایی و یا افزایش خودشناسی انسجامی حس انسجام را در بیماران سرطانی بهبود بخشید، معطوف می‌دارد.

کلیدواژه‌ها

• حس انسجام
• کمال طلبی
• خودشناسی انسجامی
• سرمایه های روانشناختی

موضوعات

• جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها

عنوان مقاله [English]

Developing a Causal Model of Sense of Coherence based on Psychological Capital Mediated by Perfectionism and Coherent Self-Knowledge in Cancer Patients

نویسندگان [English]

• mehdi sheikhi ¹
• Abolghasem Yaghoobi ²
• Tooraj Sepahvand ³
• reyhane sheykhan ⁴

¹ Ph.D. Student in Psychology, Department of Psychology, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak. Iran

² Professor, Department of Psychology, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

³ Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Arak University, Arak, Iran.

⁴ . Assistant Professor, Department of Psychology and Counseling, Islamic Azad University, Arak Branch .Iran

چکیده [English]

Objective: With the global increase in risk factors and the increasing prevalence of the most stressful human disease, cancer, the need to pay attention to the psychological problems and quality of life of these patients is felt more than ever. this study was to create a causal model of the sense of coherence based on psychological capital mediated by perfectionism and coherent self-knowledge in cancer patients. And is the proposed theoretical model consistent with the empirical model?  Method: This study was descriptive in terms of its fundamental purpose and data collection. Its statistical population was all cancer patients referred to medical centers in Markazi province, from which 200 people were selected purposefully. In order to validate the proposed model and determine the relationship between variables, structural equation modeling and data analysis were also performed using PLS software. One of the most important reasons for using this method is the purposive sampling method in this study. This method does not rely on sample size and the assumption of normality of the population. The measurement tools were Antonovsky's Sense of Coherence Questionnaire (1993), Felt's Identity and Perfectionism Questionnaire (1999), Victim Consciousness Coherence Questionnaire (2008), and Psychological Capital Questionnaire (Luthans 2008). The data analysis method was structural equation modeling with Smart-PLS4 and SPSSv26 software. The bootstrap method was also used to measure the indirect effect. Results:   In this study, the direct and causal effect of psychological capital on coherent self-knowledge was positive (β=0.155) and negative perfectionism (β=-0.225) at the P<0.01 level. The direct effect of perfectionism on sense of coherence was negative (β=-0.360) and the effect of coherent self-knowledge on sense of coherence was also positive (β=0.428) at the P<0.01 level. The indirect effect of psychological capital through coherent self-knowledge (0.066) and perfectionism on sense of coherence was also significant (0.08). Conclusion: The model obtained from this study draws the attention of health researchers to the fact that psychological capital is not directly able to predict sense of coherence, but it can be improved by reducing perfectionism or increasing coherent self-knowledge. Since there is not much research on this topic, there are probably many factors that need to be considered in this model. And not all of them can be studied in this model. It should be emphasized that the causality of these relationships, although it seems obvious from a theoretical perspective, requires more longitudinal and experimental designs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sense of Coherence
• Perfectionism
• Coherent Self-Knowledge
• Psychological Capital