نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• بهاره میراحمدی ¹
• مسعود غلامعلی لواسانی ²
• احمد علیپور ³
• غلامعلی افروز ⁴

¹ دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، پردیس دانشگاه تهران، کیش، ایران.

² دانشیار، گروه روانشناسی کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، تهران، ایران.

³ استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

⁴ استاد ممتاز، گروه روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه خانواده‌محور بر پریشانی روانشناختی و تبعیت از درمان در افراد مبتلا به دیابت و فشارخون بود.
روش: پژوهش حاضر، یک مطالعــه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری سه‌ماهه بود. 40 فرد مبتلا به دیابت و فشارخون برای ورود به مطالعه انتخاب شدند. سپس نمونه انتخابی با همتاسازی به لحاظ سن و سابقه ابتلا به دیابت، به‌طور تصادفی به دو گروه 20 نفره گمارش شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس و پرسشنامه تبعیت از دستورات درمانی مدانلو بود.
یافته‌ها: مقایسه میانگین‌ها حاکی از اثربخشی گروه برنامه خانواده‌محور در برابر گروه کنترل بود. بین نمرات اضطراب در سه مرحله‌ پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با لحاظ‌کردن گروه‌های مختلف آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. در متغیر افسردگی اثر اصلی گروه (423/0=Ƞ² ، 05/0p< ، 846/27F=) معنادار می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد اثر اصلی زمان (781/0=Ƞ² ، 05/0p< ، 824/135F= ) معنادار است. در متغیر استرس اثر اصلی گروه (634/0=Ƞ² ، 05/0p< ، 767/65F= ) معنادار می‌باشد. در متغیر تبعیت از درمان اثر اصلی گروه (80/0=Ƞ²، 05/0p<، 726/172F=) معنادار می‌باشد.یعنی بدون درنظر گرفتن گروه آزمایش و کنترل تغیرات میانگین نمرات از مرحله پیش‌آزمون به پس‌آزمون و پی‌گیری معنی‌دار می‌باشد.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه خانواده‌محور در بهبود تبعیت از درمان و پریشانی روانشناختی در کارکنان مبتلا به دیابت و فشارخون مؤثر است. توانمندسازی خانواده ارائه و آموزش سبک زندگی ارتقادهنده سلامت به خانواده افراد با اختلال‌های مزمن بوده، که به خانواده‌ها کمک می‌کند تا با مشکلات خانوادگی مرتبط با اختلال مزمن مقابله کنند و نقاط قوت خانواده را در تلاش برای ارتقای ایمنی، رفاه و سازگاری فرد مبتلا تقویت نمایند.

کلیدواژه‌ها

• برنامه خانواده‌محور
• پریشانی روانشناختی
• تبعیت از درمان
• دیابت
• فشارخون

موضوعات

• مداخلات روانشناختی در سلامت و بیماریها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of the Family-Oriented Program on Psychological Distress and Adherence to Treatment in People with Diabetes and Hypertension

نویسندگان [English]

• Bahareh Mirahmadi ¹
• Massoud Lavasani ²
• Ahmed Alipour ³
• Gholam Ali Afrooz ⁴

¹ psychology of health, Kish International Campus, University of Tehran

² Associate Professor, Department of Educational Psychology and Counseling, School of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran. Tehran, Iran.

³ Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran

⁴ Excellent Professor, Department of Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to investigate the effectiveness of the family-oriented program on psychological distress and adherence to treatment in people with diabetes and hypertension. Method: The present study was a semi-experimental with pre-test-post-test design with a control group and a three-month follow-up. 40 people with diabetes and hypertension were selected to enter the study. Then, 40 volunteers participating in the research and eligible to enter the research were randomly assigned to two groups of 20 people by matching them in terms of age and history of diabetes. The data collection tool included demographic information questionnaire, depression, anxiety and stress scale and Madanlo's questionnaire of adherence to treatment orders. Results: The comparison of means indicates the effectiveness of the family-based program against the control group. Considering the different experimental and control groups, there is a significant difference between the anxiety scores in the pre-test, post-test, and follow-up stages. For the depression variable, the main effect of the group is substantial (Ƞ²=0.423 Ƞ^2=0.423 Ƞ²=0.423, p<0.05 p<0.05 p<0.05, F=27.846 F=27.846 F=27.846), indicating a significant overall difference in mean depression scores between the two groups. The results show that the main effect of time is substantial (Ƞ2=0.781 Ƞ^2=0.781 Ƞ²=0.781, p<0.05 p<0.05 p<0.05, F=135.824 F=135.824 F=135.824). For the stress variable, the main effect of the group is significant (Ƞ²=0.634 Ƞ^2=0.634 Ƞ²=0.634, p<0.05 p<0.05 p<0.05, F=65.767 F=65.767 F=65.767), indicating a significant overall difference in mean stress scores between the two groups. For the treatment adherence variable, the main effect of the group is substantial (Ƞ²=0.80 Ƞ^2=0.80 Ƞ²=0.80, p<0.05 p<0.05 p<0.05, F=172.726 F=172.726 F=172.726). The main effect of time is significant (Ƞ2=0.985 Ƞ^2=0.985 Ƞ²=0.985, p<0.05 p<0.05 p<0.05, F=2516.562 F=2516.562 F=2516.562), meaning that the changes in mean scores from the pre-test to the post-test and follow-up stages are significant regardless of the experimental and control groups. Conclusion: The results of this research showed that the family-based program is efficacious in improving treatment adherence and psychological distress in employees with diabetes and hypertension. Family empowerment involves providing and teaching a health-promoting lifestyle to families of individuals with chronic disorders, helping families cope with familial problems related to chronic disorders, and strengthening family strengths to improve the safety, well-being, and adaptation of the affected individual. Family empowerment in self-management and self-care for chronic disorders is an intervention that focuses on strengthening the core values of caregivers (families). Family empowerment can also increase positive control of mind and body, preventive care, and constructive relationships with the environment, enhance positive emotions, and improve the family's ability to manage the disorder independently. The more individuals control and master their living environment, particularly stressful life conditions, the greater their sense of inner satisfaction, self-efficacy, and self-belief, leading to better psychological well-being. Conversely, individuals suffering from stress-induced hypertension often lack cognitive and behavioral skills to control stressful environmental events, generally doubting their abilities and constantly worrying about negative evaluations from others regarding themselves and their behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

• Family-Centered Program
• Psychological Distress
• Adherence to Treatment
• Diabetes
• Hypertension