نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه کاظمی ¹
• سحر صفرزاده ²

¹ دانشجوی کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، واحد‌اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

² استادیار گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی مدل فرسودگی‌ شغلی بر اساس وضعیت سلامت جسمی و سیستم مغزی‌ـ‌رفتاری با میانجی‌‌گری استرس ‌‌شغلی در کارکنان شرکت نفت آبادان است.
روش: تحقیق از نوع معادلات ‌‌ساختاری است و جامعه‌‌‌ی آماری کلیه‌ی کارکنان شاغل در شرکت نفت آبادان ‌‌بودند که تعداد ‌ 255 نفر از آنها به صورت نمونه‌‌گیری هدفمند انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان در پژوهش به پرسشنامه‌های مقیاس فرسودگی ‌‌شغلی مسلش و جکسون (1981)، وضعیت ‌‌سلامت جسمی اسپنس و همکاران (1987)، سیستم‌های مغزی-رفتاری کارور و وایت (1994) و فشار روانی شغلی پارکر و دکوتیس (1983) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌‌ها با استفاده از الگویابی معادلات‌‌ ساختاری انجام شد.
یافته‌‌ها: نتایج نشان‌‌داد که سلامت ‌‌جسمی و سیستم مغزی فعال‌‌ساز‌‌ رفتاری بر فرسودگی شغلی اثر مستقیم و معکوس دارد و سیستم بازدارنده‌‌ رفتاری و استرس شغلی بر فرسودگی‌‌ شغلی اثر مستقیم و مثبت دارد. همچنین بر اساس نتایج پژوهش وضعیت جسمی و دو سیستم فعال‌‌ساز/بازدارنده‌‌ رفتاری می‌‌توانند از طریق میانجی‌‌گری استرس ‌‌شغلی در شکل‌‌گیری فرسودگی‌‌ شغلی نقش داشته ‌‌باشند. بعلاوه مشخص ‌‌شد که مدل ارائه‌شده برازنده داده‌‌ها می‌‌‌باشد.
نتیجه‌‌گیری: با سلامت ‌‌جسمانی و بهبود سیستم فعال‌‌ساز رفتاری و کاهش استرس‌‌های ‌‌شغلی، میزان فرسودگی ‌‌شغلی کاهش می‌‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• استرس‌‌ شغلی
• سیستم مغزی ‌‌ـ رفتاری
• فرسودگی ‌‌شغلی
• ‌‌سلامت ‌‌جسمی

موضوعات

• جنبه های روانشناختی در سلامت و بیماریها

عنوان مقاله [English]

Designing a job burnout model based on the physical health status and the brain-behavioral system with the mediation of occupational stress in employees

نویسندگان [English]

• Fatemeh Kazemi ¹
• Sahar Safarzadeh ²

¹ M. A. Student in Clinical Psychology, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

چکیده [English]

Objective: This study aimed to investigate the burnout model based on physical health status and brain-behavioral system by mediation of job stress in employees of Abadan Oil Company. Method: The type of research is structural equation and the statistical population was all the employees working in Abadan Oil Company of which 255 people were selected by purposive sampling. The participants responded to Moslesh and Jackson’s job burnout scale (1981), Spence et al.’s physical health status (1987), Carver and White’s brain-behavioral systems 1994) and Parker and Dekutis’s occupational psychological pressure (1983) questionnaires. Data analysis was done using structural equation modeling. Results: Findings showed that physical health and behavioral activating brain system have a direct and inverse effect on burnout and behavioral inhibition system and job stress have a direct and positive effect on burnout. By increasing the activity of the behavioral activator system, the feeling of job burnout and fatigue decreases and with the increase in the activity of the behavioral inhibitory system and the perceived stress in the job, the level of job burnout increases. Also physical condition and two behavioral activation / inhibitory systems can play a role in the formation of burnout by affecting job stress. It was also found that the proposed model is suitable for data. Based on this, it has been determined that the increase in job burnout can be caused by several factors, such as weak physical health or underlying diseases that are not suitable for the chosen job, as well as the increasing activity of the inhibitory behavioral brain system and impaired behavioral activation system and job stress can be one of the characteristics of any job, can mediate this relationship. Conclusion: According to the present findings, we can conclude that physical health, improvement of the behavioral activation system, and job stress reduction decrease the rate of job burnout. Since employment in industrial organizations is associated with risks and traumatic conditions, no matter how hard the organization tries, their mental and physical health is facing risks, and can lead to job burnout. So the factors such as lack of physical health disruption of the activator system and increased activity of the inhibitory-behavioral system can increase job burnout by increasing stressful conditions in the work environment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Brain-behavioral system
• Job burnout
• Job stress
• Physical health status