با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی سلامت، گروه روان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه روان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد، گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 استادیار، گروه روان شناسی، دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان هیپنوتیزمی و درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) بر ترمیم زخم و استرس ادراک‌شده بیماران پس از جراحی شکمی بود. روش: جامعة آماری شامل تمامی بیماران کاندید جراحی شکمی بستری‌شده در بیمارستان گلستان شهر تهران بود. 75 نفر از این بیماران با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شده و به‌شکل تصادفی در 3 گروه مطالعاتی قرار گرفتند. گروه اول، مداخله 8 جلسه‌ای درمان هیپنوتیزمی و گروه دوم، مداخله 8 جلسه‌ای MBSR دریافت کرد و گروه سوم به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از مقیاس زخم بیتس - جنسن (بیتس - جنسن و ساسمن، 2012) و پرسشنامه استرس ادراک‌شده (کوهن و همکاران، 1983) انجام شده و تجزیه‌و‌تحلیل آنها نیز به‌روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر صورت پذیرفت. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان دادند که درمان هیپنوتیزمی و MBSR بر ترمیم زخم و استرس ادراک‌شده بیماران پس از جراحی شکمی تاثیر دارند (001/0<P). نتیجه‌گیری: درمان هیپنوتیزمی و MBSR منجر به تسریع ترمیم زخم و نیز کاهش عوارض جانبی و استرس ادراک‌شده در مرحله پس‌آزمون و پیگیری در بیماران فوق می‌شوند. لذا می‌توان از این دو مدل درمانی به‌عنوان درمان کمکی جهت پیشگیری یا کاهش عوارض پس از جراحی شکمی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Hypnotherapy and Mindfulness-based Stress Reduction on Wound Healing and Perceived Stress in Post Abdominal Surgery Patients

نویسندگان [English]

  • seyyed hamed vahedi ardakani 1
  • shirin kooshki 2
  • mohammad oraki 3
  • amenehsadat kazemi 4

1 PhD student of Health Psychology, Department of Psychology, Central Tehran branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of Psychology, Central Tehran branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Professor, Department of Psychology, Payame Nour University, Tehran, Iran

4 Assistant Professor, Department of psychology, Tehran medical sciences, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Objective: The aim of this study was to evaluate the effectiveness of hypnotherapy and mindfulness-based stress reduction therapy (MBSR) on wound healing and perceived stress in post abdominal surgery patients. Method: The statistical population included all patients who were candidates for abdominal surgery admitted to Golestan Hospital in Tehran. 75 of these patients were selected by convenience sampling method and randomly divided into 3 study groups. The first group received an 8-session intervention of hypnotherapy and the second group received an 8-session MBSR intervention and the third group was considered as a control. Data were collected using the Bates-Jensen Wound Assessment Scale (Bates-Jensen & Sussman, 2012) and the Perceived Stress Questionnaire (Cohen et al., 1983) and analyzed by repeated measurement variance analysis. Findings: The results showed that hypnotherapy and MBSR have an effect on wound healing and perceived stress in post abdominal surgery patients (P <0.001). Conclusion: Hypnotherapy and MBSR accelerate wound healing and also reduce side effects and perceived stress in the post-test and follow-up phase in the above patients. Therefore, these two treatment models can be used as adjunctive therapy to prevent or reduce complications after abdominal surgery.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hypnotherapy
  • Mindfulness
  • Wound Healing
  • Perceived stress
  • Abdominal surgery
احدی، ر و رباطی، ا. (1396). روان‌شناسی سلامت: مفاهیم بنیادی در روان‌شناسی سلامت. تهران: پندار تابان. چاپ اول.
اظهری، ص؛ آرادمهر، م؛ رخشنده، ح؛ تارا، ف و شاکری، م. (1393). بررسی تاثیر کرم بابونه بر بهبود زخم اپی زیاتومی زنان نخست‌زا. زنان مامایی و نازایی ایران، 17(93)، 16-26.
آقایوسفی، ع؛ اورکی، م؛ زارع، م و ایمانی، س. (1392). ذهن‌آگاهی و اعتیاد: اثربخشی ذهن‌آگاهی بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی در سوءمصرف‌کنندگان مواد. اندیشه و رفتار، 7(27)، 17-26.
اگدن، ج. (1398). روانشناسی سلامت. ترجمه: محسن کچویی. تهران: ارجمند. چاپ سوم.
اورکی، م و اسدپور، ا. (1399). اثر بخشی درمان ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر بهزیستی روان شناختی و استرس ادراک‌شده در زنان مبتلا به ریفلاکس معده به مری. روانشناسی سلامت، 9(36)، 151-168.
اورکی، م و عیسی‌زاده، ف. (1400). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی، استرس ادراک‌شده و پیروی از درمان در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. روانشناسی سلامت، 10(38)، 157-175.
ایمان طلب، و؛ صدیقی نژاد، ع؛ جلالی، م و شفائی غلامی، ا. (1391). اصول بیهوشی در جراحی. رشت: گپ. چاپ اول.
بهرامی، ا؛ علی عسگرزاده، ا؛ سرابچیان، م؛ مبصری، م؛ حشمت، ر و قوجازاده، م. (1388). کارآزمایی بالینی دوسوکور برای بررسی تاثیر آنژی پارس خوراکی در زخم پای دیابتی مزمن. غدد درون ریز و متابولیسم ایران، 11(6)، 647-655.
حسینی، م؛ فلاحی خشکناب، م؛ محمدی شاهبلاغی، ف؛ محمدظاهری آرتیمانی، س؛ رضاسلطانی، پ و خانجانی، م. (1395). تاثیر برنامه ذهن‌آگاهی بر استرس درک شده مراقبین خانوادگی سالمندان مبتلا به آلزایمر. روان پرستاری، 4(3)، 1-7.
حیدریان، ف؛ سجادیان، ا و فتحی، م. (1396). اثربخشی هیپنوتیزم درمانی بر استرس ادراک‌شده و فشارخون بیماران مبتلا به فشارخون اولیه. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 60(5)، 669-680.
دلاور، ع و کوشکی، ش. (1396). روش تحقیق آمیخته. تهران: ویرایش. چاپ چهارم.
صفایی، م و شکری، ا. (1391). سنجش استرس در بیماران سرطانی: روایی عاملی مقیاس استرس ادراک‌شده در ایران. روان پرستاری، 2(1)، 13-22.
صناعی، ه؛ موسوی، ع؛ مرادی، ع؛ پرهون، ه و صناعی، س. (1396). اثربخشی درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر خودکارآمدی، استرس ادراک‌شده و جهت‌گیری به زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان. اندیشه و رفتار، 11(44)، 57-66.
عطایی فشتمی، ل؛ اسماعیلی جاوید، غ؛ کاویانی، ا؛ لاریجانی، ب؛ رضوی، ل؛ سلامی، م؛ فاتح، م؛ فاطمی، م و مرتضوی، م. (1387). نقش لیزرتراپی در درمان زخم پای دیابتی: یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده دوسوکور.  لیزر پزشکی، 5(3و4)، 8-11.
فتاحی، ن؛ کاظمی، س؛ بقولی، ح و کوروش نیا، م. (1399). مقایسه اثربخشی دو درمان شناختی رفتاری کلاسیک (CBT) و کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) بر استرس ادراک‌شده و حساسیت اضطرابی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 شهر شیراز. علوم روانشناختی، 19(95)، 1487-1496.
فخری، م؛ بهار، ع و امینی، ف. (1397). اثربخشی ذهن‌آگاهی بر استرس ادراک‌شده و کنترل فشارخون بیماران دیابتی نوع 2. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 28(170)، 186-193.
قرشی، پ؛ تاجری، ب؛ احدی، م و ملیح الزاکرینی، س. (1399). مقایسه اثربخشی ذهن‌آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادارک شده بیماران دیابتیک نوع 2. علوم روان شناختی، 19(91)، 875-882.
کنترادا، ر. جی و باوم، ا. (1397). علم استرس. ترجمه پوران سامی و محمد اورکی. تهران: ارجمند. چاپ اول.
ملک حسینی، ا؛ غفارزادگان، ر؛ علیزاده، ش؛ غفارزادگان، ر؛ حاجی آقایی، ر و احمدلو، م. (1392). مقایسه اثر ژل آلوئه‌ورا و کرم سولفادیازین نقره %1 بر بهبودی زخم سوختگی درجه دو. طب مکمل، 3(1)، 418-428.
منظری، ز؛ معماریان، ر و ونکی، ز. (1392). تاثیر ارتباط درمانی بر اضطراب ناشی از درد و وضعیت ترمیم زخم‌های سوختگی. افق دانش، 19(2)، 60-65.
مهربانی، م؛ حسینی، م؛ نوروزی، ک و کریملو، م. (1391). بررسی مقایسه تاثیر عسل با پانسمان هیدروکلوئید بر ترمیم زخم فشاری بیماران بستری در بخش‌های ویژه. مدیریت ارتقای سلامت، 1(3)، 37-45.
نیک روان مفرد، م. (1400). فوریت‌های پرستاری. تهران: حیدری. چاپ اول.
Abdeshahi, K., Hashemipour, M., Mesgarzadeh, V., Shahidi Payam, A., & Halaj Monfared, A. (2013). Effect of hypnosis on induction of local anaesthesia, pain perception, control of haemorrhage and anxiety during extraction of third molars: A case–control study. Cranio-Maxillofacial Surgery, 41(4), 310-315.
 Bates-Jensen, B. M., & Sussman, C. (2012). Tools to measure wound healing. Wound care: A collaborative practical manual for health professionals. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins.
Bates-Jensen, B. M., McCreath, H., Patlan, A., & Harputlu, D. (2019).   Reliability of the Bates-Jensen Wound Assessment Tool (BWAT) for Pressure Injury Assessment: The Pressure Ulcer Detection Study. Wound Repair Regen, 27(4), 386–395.
 Bates-Jensen, B. M., Vredevoe, D. L., & Brecht, M. L. (1992). Validity and reliability of the pressure sore status tool. Decubitus, 5(6), 20-28.
 Benedittis, G. D. (2015). Neural mechanisms of hypnosis and meditation. Journal of physiolparis, 109(4-6), 152-164.
Brunicardi, F. C., Anderson, D. K., Billiar, T. R., Dunn, D. L., Kao, L. S., Hunter, J. G., Matthews, J. B., & Pollock, R. E. (2019). Schwartz's principle of surgery. New York: McGraw-Hill Education.
Cardena, E. (2014). Hypnosis and Psyche: How Hypnosis Has Contributed to the Study of Consciousness. Psychology of Consciousness: Theory, Research, and Practice, 1(2), 123-138.
Chen, Y. H., Chiu, F. C., Lin, Y. N., & Chang, Y. L. (2021). The Effectiveness of Mindfulness-Based-Stress-Reduction for Military Cadets on Perceived Stress. Psychological Reports. SAGE. https://doi.org/ 10.1177%2F00332941211010237.
Chester, S. J., Stockton, K., De Young, A., Kipping, B., Tyack, Z., Griffin, B., Chester, R. L., & Kimble, R. M. (2016). Effectiveness of medical hypnosis for pain reduction and faster wound healing in pediatric acute burn injury: study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 17(1), 223.
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(4), 385–396.
Elkins, G. R., Barabasz, A. F., Council, J. R., & Spiegel, D. (2015). Advancing research and practice: the revised APA division 30 definition of hypnosis. American Journal of Clinical Hypnosis, 57(4), 378–85.
Fisch, S., Trivakovic-Thiel, S., Roll, S., Keller, T., Binting, S., Cree, M., Brinkhaus. B., & Teut, M. (2020). group hypnosis for stress reduction and improved stress coping: a multicenter randomized controlled trial. BMC Complementary Medicine and Therapies, 20(344), 1-14.
Fisch, S., Brinkhaus, B., & Teut, T. (2017). Hypnosis in patients with perceived stress – a systematic review. BMC Complementary and Alternative Medicine, 17(1), 323-335.
Ginandes, C., Brooks, P., Sando, W., Jones, C., & Aker, A. (2003). Can Medical Hypnosis Accelerate Post-Surgical Wound Healing? Results of a Clinical Trial. American Journal of Clinical Hypnosis, 45(4), 333-351.
Ginandes, C., & Rosenthal, D. (1999). Using hypnosis to accelerate the healing of bone fractures: a randomized controlled pilot study. Altern Ther Health Med, 5(2), 67-75.
Gouin, J., & Kiecolt-Glaser, J. K. (2011). The Impact of Psychological Stress on Wound Healing: Methods and Mechanisms. Immunology and Allergy Clinics of North America, 31(1), 81–93.
Halsband, U., Mueller, S., Hinterberger, T., & Strickner, S. (2009). Plasticity changes in the brain in hypnosis and meditation. Contemporary Hypnosis, 26(4), 194-215.
Holroyd, J. (2003). The Science of Meditation and the State of Hypnosis. American Journal of Clinical Hypnosis, 46(2), 109–128.
Houghton, P. E., Kincaid, C. B., Campbell, K. E., Woodbury, M. G., & Keast, D. H. (2000). Photographic assessment of the appearance of chronic pressure and leg ulcers. Ostomy and wound management, 46(4), 20-30.
James, U., Feldman, M., & Heugh, S. (2010). Clinical Hypnosis Textbook: A Guide for Practical Intervention. Nottingham: Radcliffe Pub.
Kabat-Zinn, J. (2015). Coming to our senses: Healing ourselves and the world through mindfulness. New York: Hyperion.
Kuhlmann, M., Wigger-Alberty, W., Mackensen, Y., Ebbinghaus, M., Williams, R., Krause-Kyora, F., & Wolber, R. (2019). Wound healing characteristics of a novel wound healing ointment in an abrasive wound model: A randomized intra-individual clinical investigation. Wound medicine, 24(1), 24-32.
Lawrence, F. P. (2019). Essentials of General Surgery and Surgical Specialties. Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer. Sixth edition.
Lehrhaupt, L., & Meibert, P. (2017). Mindfulness-Based Stress Reduction: The MBSR Program for Enhancing Health and Vitality. San Francisco: New world library.
Meesters, A., den Bosch-Meevissen, Y. M. C. I., Weijzen, C. A. H., Buurman, W. A., Losen, M., Schepers, J., Thissen, M. R. T. M., Alberts, H. J. E. M., Schalkwijk, C. G., & Peters, M. L. (2018). The effect of Mindfulness-Based Stress Reduction on wound healing: a preliminary study. Journal of Behavioral Medicine, 41(3), 385-397.
Momeni, j., Omidi, a., Raygan, f., & Akbari, h. (2016). The effects of mindfulness-based stress reduction on cardiac patients' blood pressure, perceived stress, and anger: a single-blind randomized controlled trial. American Society of hypertension, 10(10), 763-771.
Moore, L. E., & Kaplan J. Z. (1983). Hypnotically Accelerated Burn Wound Healing. American Journal of Clinical Hypnosis, 26(1), 16-19.
Norouzi, E., Gerber, M., Fattahi Masrour, F., Vaezmosavi, M., Puhse, U., & Brand, S. (2019). Implementation of a mindfulness based on stress rediction (MBSR) program to reduce stress, anxiety and depression and to improve psychological well-being among retired Iranian football players. Psychology of sport and exercise, 47, 1-34.
Olendzki, N., Elkins, G. R., Slonena, E., Hung, J., & Rhodes, J. R. (2020). Mindful Hypnotherapy to Reduce Stress and Increase Mindfulness: A Randomized Controlled Pilot Study. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 68(2), 151-166.
Prochaska, J. O., Nor - Polusny, M. A., Erbes, C. R., Thuras, P., Moran, A., Lamberty, G. J., Collins, R. C., & Lim, K. O. (2015). Mindfulness-based stress reduction for posttraumatic stress disorder among veterans: A randomized clinical trial. Jama, 314(5), 456-465.
Provencal, S., Bond, S., Rizkallaha, E., & El-Baalbaki, G. (2018). Hypnosis for burn wound care pain and anxiety: A systematic review and meta-analysis. Burns, 44(8), 1870-1881.
Song, Y., & Lindquist, R. (2015) Effects of mindfulness-based stress reduction on depression, anxiety, stress and mindfulness in Korean nursing students. Nurse Education Today, 35(1), 86-90.