با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، ایران.

2 کارشناس ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد خمینی‌شهر.

3 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد نجف‌آباد، ایران.

چکیده

مقدمه: نشانگان روده تحریک­پذیر یکی از شایع­ترین اختلالات دستگاه گوارشی است که با دردهای شکمی، نفخ، اختلالات در دفع و علائم روانشناختی همراه است. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اجتناب از تجربه و پردازش هیجانی در بیماران مبتلا به نشانگان روده تحریک­پذیر بود. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود و با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری و گروه آزمایش و کنترل انجام گردید. جامعه آماری شامل تمامی زنان مبتلا به نشانگان روده تحریک­پذیر شهر اصفهان در سال 1399 بودند که از بین آن‌ها، تعداد 30 نفر به‌صورت در دسترس انتخاب به‌طور تصادفی به دو گروه 15 نفری آزمایش و شاهد جایگزین شدند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه­های پردازش هیجانی (باکر، 2007) و پرسشنامه چندبعدی اجتناب از تجربه (گامز، 2011) جمع­آوری گردید. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه برنامه 90 دقیقه‌ای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را شرکت نمودند ولی گروه شاهد تحت هیچ نوع مداخله­ای قرار نگرفتند. اطلاعات به روش آماری تحلیل کوواریانس و تحلیل اندازه­گیری مکرر انجام شد. یافته‌ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پذیرش هیجانی و اجتناب از تجربه در دو مرحله پیگیری و پس‌آزمون اثربخش بود 0/01) P<). نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در اجتناب از تجربه و پردازش هیجانی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر مؤثر بوده و پیامدهای مهمی برای بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Experiential Avoidance and Emotional Processing in Patients with Irritable Bowel Syndrome

نویسندگان [English]

  • asghar kamran 1
  • Roshanak Rostamifar 2
  • kamal moghtadaei 3

1 Instructor, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Payame Noor University, Iran.

2 M.A. in Psychology, Khomeini Shahr Azad University

3 Ph.D Student, Department of Health Psychology, Najafabad Azad University, Iran.

چکیده [English]

Objective: Irritable bowel syndrome is one of the most common gastrointestinal disorders that is associated with abdominal pain, bloating and bowel disorders. The aim of this study was the effectiveness of acceptance and commitment based therapy on reducing avoidance behavior and improving emotional processing in patients with irritable bowel syndrome. Method: This research was a quasi-experimental study and was conducted with pre-test-post-test and follow-up design and experimental and control groups. The statistical population included all women with irritable bowel syndrome in Isfahan in 2019, of whom 30 were randomly selected into two groups of 15 experimental and control. Data were collected using emotional processing questionnaires (Baker, 2007) and multidimensional experience avoidance questionnaire (Gomez, 2011). The experimental group participated in a 90-minute program based on acceptance and commitment therapy, but the control group did not undergo any intervention. Data were analyzed by analysis of covariance and repeated measures analysis. Findings: Acceptance and commitment based therapy was effective on emotional acceptance and avoidance of experience in two stages of follow-up and post-test (P<0.01). Conclusion: The results showed that acceptance and commitment based therapy is effective in avoiding experience and emotional processing in patients with irritable bowel syndrome and has important consequences for patients with irritable bowel syndrome.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irritable Bowel Syndrome
  • Avoidance Behavior
  • Treatment based on Acceptance and Commitment
  • Emotional Processing
اسماعیلیان، ن؛ دهقانی، م؛ اکبری، ف و حسنوند، م (1395). ویژگی‌های روان‌سنجی و ساختار عاملی فرم کوتاه پرسشنامه چندبعدی اجتناب از تجربه. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، 10 (39)؛66-57.
ارجمند قجور، ک.؛ محمود علیلو، خانجانی، بخشی‌پور رودسری. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) در کاهش تکانشگری کلی، شناختی، حرکتی و بی‌برنامگی بیماران وابسته به مت آمفتامین. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی 2، 12(49)، 99-122.
امیدی، م.؛ قاسم­زاده، س.؛ دهقان، ح. ر. (1397). اثربخشی آموزش پذیرش و تعهد بر باورهای فراشناختی و نقص پردازش­های شناختی -هیجانی دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی. مجله مطالعات ناتوانی، 8(87)، 8-1
ایری، ر.؛ شیخ اسمعیلی، ف.؛ فتاحی، ن.؛ رشادت، ر.؛ سعیدی، ب.؛ شاه­عباس­پور، ز. (1396). بررسی اپیدمیولوژیک سندرم روده تحریک­پذیر و عوامل مرتبط با آن در شهر سنندج: یک مطالعه مبتنی بر  جمعیت.  مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 22(1)، 71-61
برادران، م.؛ زارع، ح.؛ علی­پور، ا.؛ فرزاد، و. (1395). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد (ACT) بر همجوشی شناختی و شاخص‌های سلامت جسمی در بیماران مبتلا به فشارخون اساسی. مجله روانشناسی شناخت. 4(1)، 9-1
بیاضی، م.ح.؛ گوهری، ز.؛ حجت، س. ک. (1392). رابطه بین طرح­واره­های هیجانی با میزان اضطراب و افسردگی و سبک­های مقابله با استرس در بیماران کرونری قلب. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 5(5)، 1098-1091
پاشنگ، س.؛ خوش‌لهجه، ا. (1397). مقایسه اثر بخشی درمان پذیرش و تعهد و درمان فرا شناختی در کاهش علایم، انعطاف پذیری و امیدواری بیماران مبتلا به نشانگان روده تحریک‌پذیر فصلنامه اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی،   12(47)37-46          
حسینیائی، ا.؛ احدی، ح.؛ فانی، ل.؛ حیدری، ا.؛  و مظاهری، ما م. (1392). تأثیر آموزش گروهی بر اساس درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر استرس و فرسودگی شغلی. مجله روانپزشکی ایران و روانشناسی بالینی. 19(2)، 109-120
خانی­زاده بالدرلو، ک.؛ علیزاده، م.؛ کورانه، ا. (1395). تأثیر روان‌درمانی گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. 27(5)، 374-365
ذوالفقاری، ا.؛ بهرامی، ح.؛ گنجی، ک. (1396). تجزیه‌وتحلیل تطبیقی تأثیر پذیرش و تعهد و تداخلات رفتاری شناختی بر اختلال اضطراب فراگیر. مجله علوم پزشکی اراک. 20(12)، 34-24.
زارع، ح. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) در بهبود انعطاف‌پذیری و همجوشی شناختی.فصلنامه شناخت اجتماعی 6(11)، 130-121
زرگر، ف.؛ محمدی، ا.؛ امیدی، ع.؛ باقریان سراوردی، ر. (1391). موج سوم رفتاردرمانی با تأکید بر رفتاردرمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد. مجله تحقیقات علوم رفتاری. 1(5)،383-390
شرافتی، ح.؛ طاهری، ا.؛ اسماعی مجد، س.؛ امیری، م. (1396). اثربخشی شناخت درمانی بر اساس مدل داگاس بر عدم تحمل و عدم قطعیت، اجتناب شناختی و باورهای مثبت در مورد نگرانی در اختلال اضطراب عمومی. مجله روانشناسی بالینی. 9(2)، 28-15.
شیدایی اقدام، س.؛ شمس­الدینی، س.؛ عباسی، س.؛ عبدالهی، س.؛ یوسفی، س.؛ مرادی جو، م. (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر کاهش پریشانی و نگرش‌های ناکارآمد در بیماران مبتلا به .M.S مجله اندیشه و رفتار. 9(34)، 66-57.
عباسی،ا.، خزان، ک.؛ پیرانی، ز.؛ قاسمی جبانه، ر. (1395). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کارکردهای شناختی - هیجانی جانبازان. مجله طب جانباز، 8(4)،208-203
عزیزی، ا.؛ محمدی، ج. (1396). اثربخشی ذهن‌آگاهی بر ادراک بیماری و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام 25(6)، 9-1.
عطایی، س؛ فتا، ک؛ احمدی ابهری، ا. (1392). نشخوارذهنی و اجتناب شناختی - رفتاری در افراد مبتلا به اختلال افسردگی و اختلال اضطراب اجتماعی: مقایسه دو دیدگاه و طبقه­ای وطیفی. مجله­ روانپزشکی وروان شناسی بالینی ایران 19(4)، 295-283.
فرخزادیان، ع. ا.؛ احمدیان، ف.؛ عندلیب، ل. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شدت علائم و کیفیت زندگی سربازان مبتلا به نشانگان روده­ تحریک‌پذیر. مجله طب نظامی، 21(1)، 52-44.
کامران، ا.؛ مقتدایی، ک.؛ عبدالهی، ز. (1398). اثربخشی آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر پذیرش بیماری و راهبردهای کنارآمدن با استرس در بیماران مبتلا به نشانگان روده تحریک­پذیر: دومین کنگره سراسری موج سوم درمان­های رفتاری، دانشگاه علوم پزشکیکاشان، 3(2) 57-47
لطفی کاشانی، ف.؛ بهزادی، س.؛ یاری، م. (1391). اثربخشی درمان شناختی - رفتاری گروهی برکیفیت زندگی و اضطراب در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی 22(4)، 306-301.
Addante R, Naliboff B, Shih W, Presson AP, Tillisch K, Mayer EA, Chang L. (2019). Predictors of Health-related Quality of Life in Irritable Bowel Syndrome Patients Compared With Healthy Individuals J Clin Gastroenterol. Apr;53(4): e142-e149.
Albrecht U-V, von Jan U, Jungnickel T, PramannO (2013). App-synopsis-standard reporting for medical apps. Studies in health technology and informatics:1154-192
Bonnert, M., Olén, O., Bjureberg, J., Lalouni, M., Hedman-Lagerlöf, E., Serlachius, E. & Ljótsson, B. (2018). The role of avoidance behavior in the treatment of adolescents with irritable bowel syndrome: A mediation analysis. Behaviour Research and Therapy, (105), 27-35.
Bond FW, Baer RA, Carpenter KM, Guenole N, Orcutt HK, et al. )2011( Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire-II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behav Ther; 42(4): 676-88.
Baker, R., Thomas, S., Thomas, P.W., Owens, M. (2007). Development of an emotional processing scale. Journal of psychosomatic Research, 62, 167-178.
Defrees, D.N. & Baile, J. (2017). Irritable Bowel Syndrome Epidemiology Pathophysiology Diagnosis and Treatment. Primary Care: Clinics in Office Practice, 44 (4), 655-671.
Folke F, Parling T, Melin L. (2012). Acceptance and commitment therapy for depression: A preliminary randomized clinical trial for unemployed on long term sick leave. Cognitive and Behavioral Practice. (4) 19,583-94.
Gamez, W., Chmielewski, M., Kotov, R., Ruggero, C., & Watson, D. (2011). Development of a measure of experiential avoidance: The Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire (MEAQ). Psychological Assessment. 23(3): 692-713
Goldman, A., & Greenberg, L. (1992). Comparison of integrated systemic and emotionally focused approaches to couples therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60(6):962-9.
Ghose, S. M. (2018). The Moderating Role of Emotion Regulation in the Relationship Between Stress and Inflammatory Bowel Disease Severity AmongBetweenStress and Inflammatory Bowel Disease SeveritAmongDiagnosed Individuals Cleveland State University. ETD Archive. 1048
Hayes SC, Wilson KG, Gifford EV, Follette VM, Strosahl K. )1996(Experimental avoidance and behavioral disorders: A functional dimensional approach to diagnosis and treatment.  Consult Clin Psychol; 64(6): 1152-68.
Hayes L, Boyd CP, Sewell J. (2011). Acceptance and commitment therapy for the treatment of adolescent depression: A pilot study in a psychiatric outpatient setting. Mindfulness.;2(2),86-94.
Linehan, M. M. (1994). Acceptane and change: The central dialectic in psychotherapy. 71-74
Luoma, J. B., Hayes, S. C., & Walser, R. D. (2007). Learning ACT: An acceptance & commitment therapy skills-training manual for therapists. New Harbinger Publications.108-110.
McCracken, L. M., & Gutiérrez-Martínez, O. (2011). Processes of change in psychologicalflexibility in an interdisciplinary group-based treatment for chronic pain based onAcceptance and Commitment Therapy. Behaviour research and therapy, 49, 267-274.
Pellissier S, Dantzer C, Canini F, Mathieu N, Bonaz B. (2010). Psychological adjustment and autonomic disturbances in inflammatory bowel diseases and irritable bowel syndrome Psychoneuroendocrinology,35(5):653-62.
Pellissier, S. & Bonaz, B. (2017). The Place of Stress and Emotions in the Irritable Bowel Syndrome. Vitamins and Hormones, 103, 327-354.
Sibelli, A., Chalder, T., Everitt, H., Chilcot, J., & Moss-Morris, R. (2018). Positive and negative affect mediate the bidirectional relationship between emotional processing and symptom severity and impact in irritable bowel syndrome. Journal of Psychosomatic Research, 105, 1–13.
Kashdan TB, Barrios V, Forsyth JP, StegerF)2006(Experiential avoidance asageneralizedpsychological vulnerability: Comparisons with coping and emotion regulation strategies. Behav Res Ther; 44(9): 1301-20.
Wersebe H, Lieb R, Meyer AH, Hofer P, Gloster AT. (2018) The link between stress, well-being, and psychological flexibility during an Acceptance and Commitment Therapy self-help intervention Int J Clin Health Psychol;18(1):60-68.