روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

اثربخشی طرحواره درمانی بر ولع مصرف مواد غذایی، انعطاف‌پذیری شناختی و سوگیری توجه به مواد غذایی در افراد مبتلا به اختلال پرخوری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز،دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 استاد، گروه روانشناسی، واحد اهواز،دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر ولع مصرف مواد غذایی، سوگیری توجه به مواد غذایی و انعطاف‌پذیری شناختی در افراد مبتلا به اختلال پرخوری انجام گرفت. روش: این پژوهش به‌صورت آزمایشی و با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه این پژوهش شامل افراد مبتلا به اختلال پرخوری شهر امیدیه بودند که با استفاده از پرسشنامه پرخوری گورمالی، پرسشنامه سلامت عمومی و مصاحبه بالینی بر اساس ملاک‌های DSM-5 40 نفر از آن‌ها به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی‌های انتخاب‌شده به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پیش‌آزمون با استفاده از پرسشنامه ولع، پرسشنامه انعطاف­پذیری شناختی و ابزار محقق ساخته سنجش سوگیری توجه به مواد غذایی انجام شد. مداخله شامل 10 جلسه طرحواره درمانی بود. داده‌ها با به‌کارگیری نرم‌افزار SPSS نسخه 23 با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که طرحواره درمانی بر سوگیری توجه به مواد غذایی، انعطاف‌پذیری شناختی و ولع مصرف مواد غذایی در افراد مبتلا به پرخوری تأثیر معناداری داشته است. نتایج بدست آمده در پیگیری 45 روزه پس از مرحله پس‌آزمون پایدار ماند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری نمود که طرحواره درمانی می‌تواند به‌عنوان یک روش درمانی مؤثر در افراد مبتلا به اختلال پرخوری بکار رود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Schema Therapy on Food Cravings, Cognitive Flexibility and Food Attentional Bias in People with binge Eating Disorder

نویسندگان [English]

  • Reza Afzali 1
  • Parvin Ehteshamzadeh 2
  • Parviz Asgari 2
  • Farah Naderi 3

1 Ph.D. student, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

2 Associate Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

3 Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Objective: Eating disorder is a common disorder that has not received much psychological treatment. The purpose of this study was to investigate the effect of schema therapy on food craving، attentional bias to food، and cognitive flexibility in people with eating disorder. Method: This study was an experimental study with pre-test and post-test with control group. The population of this study consisted of 40 persons with eating disorder who were purposefully selected using Gormal Eating Questionnaire and General Health Questionnaire and clinical interview based on DSM-5 criteria. Subjects were randomly divided into two experimental and control groups. Pre-test was performed using craving questionnaire، cognitive flexibility questionnaire and researcher-made attentional bias assessment tool. The intervention consisted of 10 sessions of schema therapy. Data were analyzed using SPSS 23 software and MANCOVA method. Findings: The results of this study showed that schema therapy had a significant effect on attentional bias، cognitive flexibility and food craving in people with overeating. The results remained stable at the 45-day follow-up after the posttest. Conclusion: Based on the results، it can be concluded that schema therapy can be used as an effective treatment method in people with binge eating disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Binge Eating Disorder
  • Food Craving
  • Cognitive Flexibility
  • Attentional Bias
  • Schema Therapy
مراجع
ایل­ بیگی­ قلعه ­نی، رضا؛ رستمی، مریم و امیدوار، عظیم. (1394). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره‌های ناسازگار اولیه بیماران مبتلا به اختلال پراشتهایی روانی. فصلنامه نسیم تندرستی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری. 3(4): 11-17.
دشت بزرگی، زهرا؛ امیری، شعله؛ مظاهری، علی و طالبی، هوشنگ. (1392). تأثیر مداخله مبتنی بر دل‌بستگی بر پرخوری و چاقی دختران. مجله روانشناسی اجتماعی. 29(8):45-60.
ریزو، لارنس پ؛ تویت، پیتر ل. دو؛ استین، دان ج؛ یانگ، جفری. (1394). طرحواره‌های شناختی و باورهای بنیادین در مشکلات روانشناختی. ترجمه مولودی، رضا؛ احمدی، سیما. انتشارات ارجمند، تهران.
کچویی، محسن؛ حسنی، جعفر و امراللهی نیا، مونا. (1394). مقایسه‌ی تکانشگری و دشواری‌های تنظیم هیجان در زنان دارای اضافه‌وزن مبتلا و غیر مبتلا به پرخوری افراطی. مجله غدد درون‌ریز و متابولیسم ایران. 17(5):391-401.
کچویی، محسن و اشرفی، عماد. (1395). بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی پرسش‌نامه ولع به غذا-صفت در بزرگسالان ایرانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان. 23(5): 631-648.
کهتری هرزنق، لیلا؛ پورشریفی، حمید و حشمتی، رسول. (1398). تمایزگذاری افراد چاق مبتلا و غیرمبتلا به اختلال پرخوری بر اساس تکانشگری و اجتناب تجربه‌ای: یک مطالعه همبستگی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۲۵ (۱): ۸۴-۹۵.
کهندانی، مهدیه و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1396). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه‌ی انعطاف‌پذیری شناختی دنیس، وندروال و جیلون. فصلنامه علمی-پژوهشی روش‌ها و مدل‌های روانشناختی. 29(8): 53-70.
محمودیان دستنایی، طاهره؛ امیری، شعله؛ نشاط دوست، حمیدطاهر و منشئی، غلام‌رضا. (1396). مقایسۀ اثربخشی طرحوارۀ درمانی و درمان شناختی رفتاری بر علائم اختلال خوردن در بیماران 16-23 سال مبتلا به پر اشتهایی­روانی با توجه به پیوند والدینی. روانشناسی معاصر. 12(1):38-52.
محمودیان دستنایی، طاهره؛ نشاط دوست، حمید طاهر؛ امیری، شعله و منشئی، غلامرضا. (1399). مقایسه اثربخشی طرحواره‌‌درمانی و درمان شناختی رفتاری بر باورهای اختلال خوردن در بیماران بی‌اشتها و پراشتهای عصبی با توجه به پیوند والدینی. روانشناسی بالینی و شخصیت. 16(1): 33-48.
محمودی، سمیه؛ حسینی، فاطمه سادات و محرم زاده مهرداد. (1389). رابطه فشار اجتماعی و تصویر بدنی با اختلالات خوردن در دانشجویان دختر ورزشکار و غیر ورزشکار. مجله پژوهش در علوم ورزشی 1(6): 112-97.
محمدی، فاطمه؛ طالب، ندا؛ رضائی شجاعی، سولماز و امامی­رودی، طاهره. (1398). اثربخشی طرحواره درمانی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تاب‌آوری بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد.  62(2): 34-42.
مولودی، رضا؛ دژکام، محمود؛ موتابی، فرشته و امیدوار، نسرین. (1389). مقایسه طرحواره‌های ناسازگار اولیه در افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری. مجله علوم رفتاری 4(2): 109-114.
هومن، فرزانه؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ خواجه‌الدین، نیلوفر و زرگر، یداله. (1390). بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر پرخوری عصبی در زنان مراجعه‌کننده به انجمن پرخوری اهواز. مجله علمی پزشکی. 10(4): 417-425.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Azriel، O.، & Bar-Haim، Y. (2020). Attention bias. In J. S. Abramowitz & S. M. Blakey (Eds.)، Clinical handbook of fear and anxiety: Maintenance processes and treatment mechanisms (pp. 203–218). American Psychological Association.
Basile, B., Tenore, K., & Mancini, F. (2019). Early maladaptive schemas in overweight and obesity: A schema mode model. Heliyon, 5(9), e02361.
Boone، L.، Braet، C.، Vandereycken، W.، & Claes، L. (2013). Are maladaptive schema domains and perfectionism related to body image concerns in eating disorder patients? European Eating Disorders Review، 21(1)، 45-51.
Calvert، F.، Smith، E.، Brockman، R.، & Simpson، S. (2018). Group schema therapy for eating disorders: study protocol. Journal of eating disorders، 6(1)، 1.
Cepeda-Benito، A.، Gleaves، D. H.، Fernández، M. C.، Vila، J.، Williams، T. L.، & Reynoso، J. (2000). The development and validation of Spanish versions of the state and trait food cravings questionnaires. Behaviour Research and Therapy، 38(11)، 1125-1138.
Cury، M. E. G.، Berberian، A.، Scarpato، B. S.، Kerr-Gaffney، J.، Santos، F. H.، & Claudino، A. M. (2020). Scrutinizing domains of executive function in binge eating disorder: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in psychiatry، 11، 288.
Dennis، J.P. & Vander Wal، J.S. (2010).”The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity”. Cogn Ther 34(3):241-53.
Fischer, T. D., Smout, M. F., & Delfabbro, P. H. (2016). The relationship between psychological flexibility, early maladaptive schemas, perceived parenting and psychopathology. Journal of contextual behavioral science, 5(3), 169-177.
Gibb، R.، & Kolb، B. (Eds.). (2017). The Neurobiology of Brain and Behavioral Development. Academic Press.
Gormally، J.، Black، S.، Daston، S.، & Rardin، D. (1982). The assessment of binge eating severity among obese persons. Addictive behaviors، 7(1)، 47-55.
Guerdjikova، A. I.، Mori، N.، Casuto، L. S. & McElroy،  S. L. (2019). “Update on Binge Eating Disorder”. Medical Clinics of North America”. 103(4)، 669-680.
Honn، K. A.، Hinson، J. M.، Whitney، P.، & Van Dongen، H. P. A. (2019). Cognitive flexibility: A distinct element of performance impairment due to sleep deprivation. Accident Analysis & Prevention، 126، 191-197.
Kessler، R. M.، Hutson، P. H.، Herman، B. K. & Potenza، M. N. (2016). ” The Neurobiological Basis of Binge-Eating Disorder”. Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 63، 223–238.
Kober، H.B. & Boswell، R. G. (2018). ”Potential psychological & neural mechanisms in binge eating disorder: Implications for treatment”. Clinical Psychology Review. 60، 32–44.
Lee، E. J.، Shin، E. H.، & Lee، J. H. (2019). The Effect of Binge Eaters’ Anger Regulation Training on Attentional Bias and Caloric Intake. Korean Journal of Clinical Psychology، 38(4)، 349-356.
Leslie، M.، Leppanen، J.، Paloyelis، Y.، & Treasure، J. (2020). A pilot study investigating the influence of oxytocin on attentional bias to food images in women with bulimia nervosa or binge eating disorder. Journal of neuroendocrinolog y، 32(5)، e12843.
Liu، Y.، Roefs، A.، Werthmann، J.، & Nederkoorn، C. (2019). Dynamics of attentional bias for food in adults، children، and restrained eaters. Appetite، 135، 86-92.
Luck، A.، Waller، G.، Meyer، C.، Ussher، M.، & Lacey، H. (2005). The role of schema processes in the eating disorders. Cognitive Therapy and Research، 29(6)، 717-732.
McIntosh، V. V.، Jordan، J.، Carter، J. D.، Frampton، C. M.، McKenzie، J. M.، Latner، J. D.، & Joyce، P. R. (2016). Psychotherapy for transdiagnostic binge eating: A randomized controlled trial of cognitive-behavioural therapy، appetite-focused cognitive-behavioural therapy، and schema therapy. Psychiatry research، 240، 412-420.
Meule، A.، Lutz، A.، Vögele، C.، & Kübler، A. (2012). Food cravings discriminate differentially between successful and unsuccessful dieters and non-dieters. Validation of the Food Cravings Questionnaires in German. Appetite، 58(1)، 88-97.
Mohammadkhani، P.، Moloodi، R.، & Fatemi، S. (2017). Impact of Subliminal Activation of Abandonment Schema on the Eating Behavior of Obese and Normal Weight Women: An Experimental Study. International Journal of High Risk Behaviors and Addiction، 6(4).
Mootabi، F.، Moloodi، R.، Dezhkam، M.، & Omidvar، N. (2009). Standardization of the binge eating scale among Iranian obese population. Iranian Journal of Psychiatry، 143-146.
Perpiñá، C.، Segura، M.، & Sánchez-Reales، S. (2017). Cognitive flexibility and decision-making in eating disorders and obesity. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia، Bulimia and Obesity، 22(3)، 435-444.
Psychotherapy: Understanding group therapy. (n.d.). American Psychological Association.  Retrieved from http://www.apa. org/helpcenter/group-therapy.aspx.
Rafaeli، E.، Bernstein، D. P.، & Young، J. (2010). Schema therapy: Disti[1]nctive features. Routledge.
Rasouli Saravi، S.، Hassani، F.، Keshavarzi Arshadi، F.، Farzad، V.، & Sepahmansour، M. (2020). Effectiveness of group schema therapy on eating attitude and self-regulation in overweight adolescent females with binge eating disorder. Avicenna Journal of Neuro Psycho Physiology، 7(1)، 20-28.
Rohde، P.، Desjardins، C.، Arigo، D.، Shaw، H. & Stice، E. (2018). ”Mediators of two selective prevention interventions targeting both obesity and eating Disorders”. Behaviour Research and Therapy. 106، 8-17.
Schmitz، F. & Svaldi، J. (2017). “Effects of Bias Modification Training in Binge Eating Disorder”. Behavior Therapy. 48(5)، 707-717.
Schmitz, F., Naumann, E., Trentowska, M., & Svaldi, J. (2014). Attentional bias for food cues in binge eating disorder. Appetite, 80, 70-80.
Segura-Serralta، M.، Perpiñá، C.، Ciscar، S.، Blasco، L.، Espert، R.، Romero-Escobar، C.، ... & Oltra-Cucarella، J. (2019). Executive functions and emotion regulation in obesity and eating disorders.
Seo، C. L.، & Lee، J. H. (2021). Attentional Bias to High-Calorie Food in Binge Eaters With High Shape/Weight Concern. Frontiers in psychiatry، 12، 153.
Shareh، H.، Farmani، A.، & Soltani، E. (2014). Investigating the reliability and validity of the Cognitive Flexibility Inventory (CFI-I) among Iranian university students. 2(1):43-50.
Simpson، S. G.، Morrow، E.، & Reid، C. (2010). Group schema therapy for eating disorders: a pilot study. Frontiers in psychology، 1، 182.
Smith، K. E.، Mason، T. B.، Juarascio، A.، Weinbach، N.، Dvorak، R.، Crosby، R. D.، & Wonderlich، S. A. (2020). The momentary interplay of affect، attention bias، and expectancies as predictors of binge eating in the natural environment. International Journal of Eating Disorders.
Tchanturia، K.، Lounes، N.، & Holttum، S. (2014). Cognitive remediation in anorexia nervosa and related conditions: a systematic review. European Eating Disorders Review، 22(6)، 454-462.
Unoka, Z., Tölgyes, T., Czobor, P., & Simon, L. (2010). Eating disorder behavior and early maladaptive schemas in subgroups of eating disorders. The Journal of nervous and mental disease, 198(6), 425-431.
Verzijl، C. L.، Ahlich، E.، Schlauch، R. C.، & Rancourt، D. (2018). The role of craving in emotional and uncontrolled eating. Appetite، 123، 146-151.
Young، J. E. (1990-1999). Cognitive Therapy for Personality Disorders: A Schema-Focused Approach (revised edition). Sarasota، FL: Professional Resource Press.
Young، J. E.، Klosko، J.، and Weishaar، M. E. (2003). Schema Therapy: A Practitioners Guide. New York: Guilford.
Zhang، S.، Cui، L.، Sun، X.، & Zhang، Q. (2018). The effect of attentional bias modification on eating behavior among women craving high-calorie food. Appetite، 129، 135-142.
روانشناسی سلامت
دوره 11، شماره 41
خرداد 1401
صفحه 27-46
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار