روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

نقش مؤلفه های اجتناب شناختی و باور فراشناختی در پیش بینی کیفیت زندگی بیماران دیابتی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف: دیابت یکی از بیماری های شایع در ایران و جهان می باشد که مزمن، پیش رونده و پرهزینه است و عوارض متعددی ایجاد می کند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مؤلفه های اجتناب شناختی و باور فراشناختی در پیش بینی کیفیت زندگی بیماران دیابتی صورت گرفت. روش: روش اجرای پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مطالعه کلیه بیماران دیابتی نوع دو مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی شهر اردبیل در سال 1394 بودند که به روش نمونه گیری در دسترس 124 نفر از بیماران دیابتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده­ها، از ابزارهای اجتناب شناختی سکستون و دوگاس (2008)، باور فراشناختی ولز (2004) و مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (1996) استفاده شد. داده‌ های پژوهش با روش­های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بین مؤلفه های اجتناب شناختی و باور فراشناختی با کیفیت زندگی بیماران دیابتی رابطه منفی معناداری وجود دارد (05/0< p). ضرایب بتای متغیرهای پیش بین نیز نشان داد واپس زنی افکار 16/0-، جانشینی افکار 20/0-، اجتناب از موقعیت ها 22/0-، تبدیل تصور به فکر 24/0- و باور فراشناختی12/0- به شکل معناداری کیفیت زندگی بیماران دیابتی را تبیین می کنند (05/0< p). نتیجه گیری: در نتیجه می توان بیان نمود که مؤلفه های اجتناب شناختی و باور فراشناختی در زمره متغیرهای مرتبط با کیفیت زندگی بیماران دیابتی بودند و توانایی پیش­بینی آن را دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Cognitive Avoidance Components and Metacognitive Belief in the Prediction of Quality of Life in Diabetic Patients.

نویسندگان [English]

  • Seyfullah Aghajani 1
  • HAMIDREZA SAMADIFARD 2
  • Mohammad Narimani 3

1 Assistant Professor, Department of Psychology, University of Payame Noor, Iran

2 MA Student of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

3 Professor, Department of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

چکیده [English]

Objective: Diabetes is one of the most common diseases in Iran and the world. It is chronic, progressive and expensive and creates many complications. This study aimed to investigate the role of cognitive avoidance components and metacognitive belief in the prediction of quality of life in diabetic patients. Methods: The study was based on a descriptive correlational method. Statistical population consisted of all patients with type 2 diabetes in Ardabil city in 2015. 124 diabetic patients were selected as the statistical sample using the convenience sampling. Data were collected through Dugas and Sextons cognitive avoidance scale (2008), Wells metacognitive belief scale (2004) and the world health organization quality of Life Scale (1996). Research data were analyzed by Pearson correlation coefficient and multiple regression methods. Results: The results showed that there is a significant negative relationship between cognitive avoidance components and metacognitive belief with quality of life in diabetic patients (p < 0.05). Beta coefficients for predictor variables indicated that thoughts repression -0.16, thoughts succession -0.20, avoidance of threatening stimuli -0.22, changing image to thought -0.24 and metacognitive belief -0.12 have significantly predictive capability of Quality of Life in Diabetic Patients (p < 0.05). Conclusion: Thus, it can be concluded that cognitive avoidance components and metacognitive belief are considered the predicting variables related to quality of life in diabetic patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive avoidance
  • Metacognitive Belief
  • Quality of Life
  • Diabetic Patients
مراجع
- بساک نژاد، س؛ معینی، ن؛ مهرابی زاده هنرمند، م. (1389). رابطه پردازش پس رویدادی و اجتناب شناختی با اضطراب اجتماعی در دانشجویان. علوم رفتاری، 4(4): 335-340.
- بیات اصغری، ع؛ حیدری، ح؛ جواهری، ج؛ موسی نژاد، س؛ آرامون، ا. (1394). بررسی رابطه ابعاد شخصیت با تبعیت از درمان در بیماران دیابتی نوع دو. روانشناسی سلامت، 4(16): 20-30.
- برقی ایرانی، ز؛ بگیان کوله مرز، م. ج؛ فولادوند، ش. (1392). بررسی اثربخشی آموزش گروهی درمان متمرکز بر هیجان بر بهبود کیفیت زندگی و رضایت زناشویی مادران دارای فرزند سرطانی. روانشناسی سلامت، 2(6): 79-94.
- پرهون، ه؛ مرادی، ع. ر؛ حاتمی، م؛ پرهون، ک. (1391). مقایسه درمان فعال سازی رفتاری کوتاه مدت و درمان فراشناختی بر کاهش شدت نشانه ها و افزایش کیفیت زندگی بیماران افسرده اساسی. پژوهش در سلامت روانشناختی، 6(4): 36-52.
- حمیدی زاده؛ س؛ احمدی، ف؛ اصلانی، ی؛ اعتمادی فر، ش؛ صالحی، ک؛ کردیزدی، ر. (1387). بررسی تاثیر برنامه ورزشی گروهی بر کیفیت زندگی سالمندان در سال 1385-86. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی شهید صدوقی یزد، 16(1): 81-86.
- خانی پور، ح؛ سهرابی اسمرود، ف؛ طباطبایی برزکی، س. (1390). باورهای فراشناختی و راهبرد های کنترل فکر در دانشجویان با سطوح بهنجار و بیمارگون از نگرانی. پژوهش های روانشناسی بالینی و مشاوره، 1(1): 71-82.
- دلاور، ع. (1380). مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. چاپ اول. تهران، انتشارات رشد.
- رحمانیان، زاهده؛ واعظ موسوی، م. ک.(1392). فراشناخت و فعالیت ورزشی. مطالعات روانشناختی ورزشی، 2(4): 13-24.
- رفعت، ز؛ مسعودی، آ. (1394). رابطه بین درمان فراشناختی و اضطراب صفت در بیماران مبتلا به بیماری دیابت شهرستان شیروان. کنفرانس ملی روانشناسی علوم تربیتی و اجتماعی، مازندران، موسسه کومه علم آوران دانش.
- رضوی زاده تبارکان، ب. ز؛ شاره، ح. (1394). مقایسه اثربخشی گروه‌درمانی فراشناختی و آموزش گروهی مهارت‌های زندگی بر افسردگی،کیفیت زندگی، سبک پاسخ‌دهی نشخواری و فراشناخت‌های زنان مطلقه.  مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 21(2): 108-120.
- زارع بهرام آبادی، م؛ وفائی بانه، ف؛ قادری، ا؛ تقوایی، د. (1391). اثر بخشی درمان شناختی و رفتاری بر کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع 2. دیابت و لیپید ایران، 12(3): 225-232.
- زارع شاه آبادی، ا؛ ابراهیمی صدر آبادی، ف. (1392). بررسی تأثیر عوامل شناختی بر درمان بیماری «دیابت نوع دو» در یزد. مطالعات روانشناسی بالینی، 13(4): 1-22.
- سلطانی زاده، م. (1391). مقایسه اثربخشی درمان های شناختی و رفتاری، فراشناختی و درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر انزال زودرس، رضایت زناشویی، اضطراب و افسردگی مردان مراجعه کننده به مراکز درمانی اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
- سعادت جو، ع. ر؛ رضوانی، م. ر؛ طبیعی، ش؛ عودی، د. (1391). مقایسه کیفیت زندگی در بیماران دیابتی نوع 2 با افراد غیر دیابتی. فصل نامه پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 9(1): 24-31.
- شیرین زاده دستگیری، ص؛ گودرزی، م .ع؛ رحیمی، چ؛ نظیری، ق. (1387). بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار مقیاس فراشناخت30. مجله روانشناسی، 12(4): 461-445.
- طل، آ؛ شریفی راد، غ؛ اسلامی، ا؛ شجاعی زاده، د، الحانی، ف؛ مهاجری تهرانی، م. (1390). تحلیل برخی عوامل پیشبینی کننده کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. تحقیقات نظام سلامت، 7(6): 829-836.
- عاشوری، ا؛ وکیلی، ی؛ بن سعید، س؛ نوعی، ز. (1388). باورهای فراشناختی و سلامت عمومی در دانشجویان. اصول بهداشت روانی، 11(41): 15-20.
- عطایی، ش؛ فتی، ل؛ احمدی ابهری، ع. (1392). نشخوار ذهنی و اجتناب شناختی – رفتاری در افراد مبتلا به اختلال افسردگی و اختلال اضطراب اجتماعی، مقایسه دو دیدگاه طبقه ای و طیفی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی، ایران، 19(4): 283-295.
- عاشوری، ج. (1394). تاثیر فراشناخت درمانی بر اضطراب و افسردگی بیماران دیابتی نوع 2. فصل نامه پرستاری دیابت دانشکده پرستاری و مامایی زابل، 3(2): 19-29.
- فلاح زاده، ح؛ شکوهی فر، م؛ عسکری شاهی، م؛ مروتی شریف، م؛ افخمی اردکانی، م. (1394). بررسی کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و مقایسه آن با افراد سالم و ارائه یک مدل ساختاری. طلوع بهداشت یزد، 14(4): 78-87.
- قاسمی پور، م؛ قاسمی، و؛ زمانی، ا. ر. (1388). بررسی کیفیت زندگی و ابعاد آن در بیماران دیابتی مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان شهدا خرم آباد. یافته، 11(3): 125-133.
- محمد امینی، ز. (1386). بررسی رابطه باورهای فراشناختی با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر. نوع آوری های آموزشی، 19(6): 141-154.
- محمد پور، ی؛ حریریان، ح. ر؛ مقدسیان، س؛ ابراهیمی، ح. (1387). بررسی کیفیت زندگی و ابعاد آن در بیماران دیابتی مراجعه کننده به مرکز دیابت دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1386. مجله پرستاری و مامایی علوم پزشکی ارومیه، 6(1): 26-37.
- محمود علی لو، م؛ شاه جویی، ت؛ هاشمی، ز. (1389). مقایسه عدم تحمل بلاتکلیفی، اجتناب شناختی، جهت گیری منفی به مشکل و باورهای مثبت در مورد نگرانی بین بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و افراد عادی. فصلنامه روانشناسی دانشگاه تبریز، 5 (2): 167-185.
- محمود علی لو، م؛ اسبقی پور، م؛ نریمانی، م؛ آقا محمدزادگان، ن. (1393). رابطه بین ویژگی های شخصیتی با رفتارهای خودمراقبتی و پیامد درمان در بیماران دیابتی. روان پرستاری، 2(3): 77-85.
- مویدی، ف؛ زارع، ش؛ نیک بخت، ع. (1393). بررسی اضطراب و افسردگی در بیماران دیابتی مراجعه کننده به کلینک دیابت بندرعباس. مجله پزشکی هرمزگان، 18(1): 65-71.
- میرفیضی، م؛ مهدی زاده تورزنی، ز؛ میر فیضی، ز؛ اصغری جعفر آبادی، م؛ رضوانی، ح. ر؛ شوقی، م. (1393). اثر دارچین در کنترل قند و چربی خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو: یک مطالعه کارآزمایی بالینی دو سو کور. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 57(3): 533-541.
- مختاری، س؛ خسروی، ص؛ نجات بخش، ع. (1394). مقایسه عدم تحمل بلاتکلیفی، نگرانی، اجتناب شناختی و جهت گیری منفی به مشکل، در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، اختلال افسردگی اساسی و افراد عادی. تحقیقات علوم رفتاری، 13(2): 188-202.
- محمود زاده، ر؛ محمد خانی، ش. (1395). نقش میانجی اضطراب و اجتناب شناختی در رابطه بین کمال منفی و اهمال کاری. دست آورد های روانشناختی، 4(33): 73-94.
- نجات، س؛ منتظری، ع؛ هلا کویی نایینی، ک؛ محمد، ک؛ مجدزاده، ر. (1385) .استاندارد سازی مقیاس کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت(WHOQOL-BREF) ترجمه و روان سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4(4): 1-12.
- ولی پور، ف؛ رضایی، ف. (1392). بررسی ادراک بیماری در بیماران مبتلا به دیابت و ارتباط آن با کنترل قند خون در مراجعین به درمانگاه بیمارستان توحید سنندج ، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 18: 17-9.
- هادی پور، م؛ ابوالحسنی، ف؛ مولوی وردنجانی، ح. (1392). کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماران دیابتی نوع دو. پایش، 12(2): 135-141.
-Castro, E. K., Ponciano, C., Meneghetti, B., Kreling, M., & Chem, C. (2012). Quality of Life, Self-Efficacy and Psychological Well-Being in Brazilian Adults with Cancer: A Longitudinal Study. Social Sciences & Humanities, 3(4): 304-309.
-Cezaretto, A., Siqueira-Catania, A., De Barros, C. R., Salvador, E. P. & Ferreira, S.R. (2011). Benefits on quality of life concomitant to metabolic improvement in intervention program for prevention of diabetes mellitus. Qual Life Res; 21(1): 105-113.
-Chao, M., Zou, D., Zhang, Y., Chen, Y., Wang, M., Wu, H. & et al. (2009). Improving insulin resistance with traditional Chinese medicine in type 2 diabetic patients. Endocrine, 36(2): 268-274.
-Danahy, L. & Stopa, L. (2010). Post event processing in social anxiety. Behav Res Ther, 45(5): 12-19.
-Esteghamati, A., Gouya, M.M., Abbasi, M., Delavari, A., Alikhani, S., Alaedini, F. & et al. (2008). Prevalence of Diabetes Mellitus and Impaired Fasting Glucose in the Adult Population of Iran: The National Survey of Risk Factors for Non-Communicable Disease of Iran. Diabetes Care, 31(1): 96-98.
-Fehm, L., & Margraf, J. (2002). Thought suppression: specify in agrophobia versus broad impairement in social phobia? Behav Res Ther, 40: 57-66.
-Gillanders, D., Ashleigh, K.S., Margaret, M. & Kirsten, J. (2015). Illness cognitions, cognitive fusion, avoidance and self-compassion as predictors of distress and quality of life in a heterogeneous sample of adults, after cancer. J Contextual Behav Sci, 4(4): 300-311.
-Holaway, R.M., Heimberg, R.G. & Coles, M.E. (2006). A Comparison of Intolerance of Uncertainty in Analogue Obsessive-compulsive Disorder and Generalized Anxiety Disorder. J Anxiety Disord, 20: 158-174.
-Harvey, J.N. & Lawson, V.L. (2009). The Importance of Health Belief Models in Determining Self-Care -Behaviour in Diabetes. Diabet Med, 26(1): 5-13.
-Helen, N., Steffen M. & Reinhard, P. (2013). Responsibility, metacognition and unrealistic pessimism in obsessive–compulsive disorder. J Obsessive Compuls Relat Disord, 2: 119-129.
-Jared, O., Giancarlo, D., Raffaele, P, Kelly. B, Kelly, A. & et al. (2016). Metacognition moderates the relationship of disturbances in attachment with severity of borderline personality disorder among persons in treatment of substance use disorders. Comp Psychiatry, 64: 22-28.
-Kelsey, S., Dickson, J. & Laura, C. (2012). Rumination, Worry, Cognitive Avoidance, and Behavioral Avoidance: Examination of Temporal Effects. Behave There, 43: 629-640.
-Kasha, T.B., Breen, W.E., Aram, A. & Tether D. (2010). Experiential avoidance in idiographic, autobiographical memories: Construct validity and links to social anxiety, depressive, and anger symptoms. J Anxiety Discord, 24(5): 528-34.
-Martinez, M.E. (2006). What is metacognition? Phi delta Kappa. Bloomington, 16(87): 696-700.
-Massi-Benedetti, M. (2002). The cost of Diabetes Type II in Europe. The CODE-2 Study. Diabetologia, 45(7): 1-4.
-Minet, L., Mohler, S., Vach, W., Wagner, L. & Henriksen, J. (2010). Mediating the effect of self-care management intervention in type 2 diabetes: A meta-analysis of 47 randomized controlled trials. Patient Educ Couns, 80(1): 29-41.
-Nedeljkovic, U.D., Krstic, N.M., Varagic-Markovic, S.L.J. & Putnik SM. (2011). Quality of life and Functional Capacity one year after coronary artery bypass graft surgery. Acta Chir Iugosl, 58(3): 81-86.
-Rosenthal, M.H. (2003). The challenge of comorbid disorders in patients with depression. J Am Osteopath Assoc, 103: 5-10.
-Sexton, K.A. & Dugas, M.J. (2008). The cognitive avoidance questionnaire, Validation of the English translation. J Anxiety Disord, 22: 335-370.
-Sexton, K.A. & Dugas, M. (2009). An Investigation of Factors Associated with Cognitive Avoidance in Worry. Cognit Ther Res, 33(2): 150- 162.
-Shahar, B. & Herr, N.R. (2011). Depressive symptoms predictinflexibly high levels of experiential avoidance inresponse to daily negative affect: A daily diary study. Behav Res Ther, 49(10): 676-681.
-Vohs, J.L., Lysaker, P.G., Francis, M.M., Hamm, J., Buck, K.D. & et al. (2014). Metacognition, social cognition, and symptoms in patients with first episode and prolonged psychoses. Schizophr Res, 153: 54-59.
-WHOQOL Group. (1996). WHOQOL-BREF Introduction, Administration, Scoring and Generic Version of the Assessment.
-Wild, S., Roglic, G., Green, a., Sicree, R. & King, H. (2004). Global Prevalence of diabetes, estimate for the year 2000 and projections for 2030. Diabetes care 27(5): 1047-1053.
-Wells, A. & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the metacognitions questionnaire: Properties of the MCQ-30. Behav Res Ther, 42(4): 385-396.
-Wells, A. (2009). Meta-cognitive therapy for anxiety and depression. New York: Guilford Press.doi:10.1016/S0167-4943(98)80060-5 doi:10.1016/S0167-4943(98)80060-5
-Xie, W., Zhao, Y. & Zhang, Y. (2011). Traditional Chinese medicine in treatment of patients with type 2 diabetes mellitus. Evid Based Complement Alternat Med: 726723.
روانشناسی سلامت
دوره 6، شماره 21 - شماره پیاپی 21
خرداد 1396
صفحه 142-156
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار