با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: سندرم درد قاعدگی به ‏عنوان یکی از شایع‏ترین مشکلات زنانه علاوه بر پیامدهای بهداشتی - درمانی بر کیفیت زندگی تأثیر منفی می‏ گذارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش ذهن‏ آگاهی بر درماندگی روان‏شناختی و کیفیت خواب دختران دارای سندرم درد قاعدگی انجام شد. روش: پژوهش نیمه‏آزمایشی با طرح پیش‏آزمون - پس‏آزمون و با گروه کنترل و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در سال 1400 بود، که با روش نمونه‏گیری در دسترس 40 نفر انتخاب و با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) قرار گرفتند. برنامه ذهن‏آگاهی طی 8 جلسه 1 ساعته برای آزمودنی‏های گروه آزمایش اعمال شد اما گروه کنترل مداخله‏ایی دریافت نکرد. داده‏ها با پرسشنامه غربالگری پیش از قاعدگی، پرسشنامه کیفیت خواب و پرسشنامه درماندگی روان‏شناختی گردآوری شد. جهت تحلیل داده‏ها از آمار توصیفی و تحلیل واریاس با اندازه‏گیری مکرر  و نرم‏افزار آماری SPSS استفاده شد. یافته‌ها: برنامه آموزش ذهن‏آگاهی بر کاهش درماندگی روان‏شناختی در مرحله پس‏آزمون اثربخش بود (19/74=F، 002/0=P و 67/0=Eta). بین میانگین نمره کیفیت خواب آزمودنی‏های دو گروه نیز در مرحله پس‏آزمون تفاوت معنادار بود (85/13=F، 001/0=P و 58/0=Eta). تأثیرات مثبت آموزش ذهن‏آگاهی در مرحله پیگیری برای متغیرهای پژوهش پایدار بود. نتیجه‌گیری: می‏توان نتیجه گرفت که آموزش ذهن‏آگاهی روشی مؤثر در بهبود کیفیت خواب و سلامت روان‏شناختی مبتلایان به درد قاعدگی بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness Training on Psychological Helplessness and Sleep Quality Girls with Menstrual Pain Syndrome

نویسندگان [English]

  • zahra solgi 1
  • ameneh kamarhkani 2

1 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University,Tehran, Iran

2 M.A Student, Department of Psychology, Payame Noor University,Tehran, Iran

چکیده [English]

Objective: : Menstrual pain syndrome B as one of the most common gynecological problems in addition to health consequences has a negative impact on quality of life. Also the aim of this study was to determine the effectiveness of mindfulness training on psychological helplessness and sleep quality in girls with menstrual pain syndrome. Method: The research was quasi-experimental with a pretest-posttest design with a control and two-month follow-up group. The statistical population included all female students of Islamic Azad University, Kermanshah branch in 2021, who were selected by available sampling method of 40 people and randomly assigned to two experimental and control groups (20 people in each group). Mindfulness was applied to the experimental group in 8 sessions of 1 hour (60 minutes) but the control group did not receive any intervention. Data were collected using premenstrual screening questionnaire, sleep quality questionnaire and psychological helplessness questionnaire. Descriptive statistics and repeated measures analysis of varias and SPSS statistical software were used to analyze the data. Findings: Mindfulness training program was effective in reducing psychological helplessness in the post-test phase (F= 74.19, P= 0.002 and Eta= 0.67). There was a significant difference between the mean sleep quality scores of the subjects in the two groups in the post-test stage (F= 13.85, P= 0.001 and Eta= 0.58). The positive effects of mindfulness training in the follow-up phase were sustained for research variables. Conclusion: It can be concluded that Mindfulness training has been an effective way to improve sleep quality and psychological health of patients with menstrual pain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness Training
  • Psychological Helplessness
  • Sleep Quality
  • Menstrual Pain Syndrome
اورکی، م.، و عیسی‏زاده، ف. (1400). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‏آگاهی بر تنظیم هیجان، استرس ادراک شده و پیروی از درمان در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. فصلنامه روانشناسی سلامت، 10(38)، 175-157.
جراحی، ر.، گلمکانی، ن.، مظلوم، س.ر. (1399). مقایسه آموزش مبتنی بر گروه‏های کوچک با مشارکت مادران و آموزش معمول بر رفتارهای بهداشت قاعدگی دختران نوجوان. مجله پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 26(1)، 27-15.
جوادی، ز.، و قربانی، م. (1398). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی بر کیفیت خواب زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مجله افق دانش، 25(2)، 126-117.
جوادیان صراف، ن.، و امامی، ت. (1388). مقایسه اثر تعداد جلسات تمرین ایروبیک و یوگا بر مؤلفه‏های خودتوصیفی بدنی دانشجویان دختر. مجله رشد و یادگیری حرکتی - ورزشی، 2(2)، 145-127.
خوش چین‏گل، ن.، اکبری، ب.، مقتدر، ل.، و شاکری‏نیا، ا. (1400). مقایسه اثربخشی شناخت‏درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی و نوروفیدبک بر میزان و شدت علائم جسمی و تنظیم هیجانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‏پذیر. نشریه روانشناسی سلامت، 10(39)، 144-121.
ساروخانی، م.، سایه‏میری، ک.، و مامی، شهرام. (1400). الگوهای علائم سندرم قبل از قاعدگی در دانشجویان دانشگاه‏های شهر ایلام در سال 1399: یک مطالعه توصیفی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 20(2)، 200-187. 
سعیدی، ک.، ابوالقاسمی، ع.، و اکبری، بهمن. (1397). حس انسجام، ناگویی خلقی و خوددلسوزی در پیش‏بینی بهزیستی دختران دارای دیسمنوره اولیه. مجله علوم پزشکی رازی، 25(8)؛ 42-33.
سرافراز، م.ر.، بدایت، ا.، و درخشان، ش. (1400). اثربخشی گروه درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‏آگاهی بر خودبیمارانگاری و اضطراب مردان مبتلا به درد مزمن. فصلنامه روانشناسی سلامت، 10(38)، 56-41.
شجاعی، س.، فرخزاد، پ.، قائمی، ف.، و فرخی، ن.ع. (1398). اثربخشی ذهن‏آگاهی، پیلاتس و ذهن‏آگاهی- پیلاتس به صورت تلفیقی بر نشانگان پیش از قاعدگی در دختران تهران. مجله علوم روانشناختی. 18(78)، 704-699.
شعبانی، م.، و خلعتبری، ج. (1398). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن بر دشواری‏های تنظیم هیجان و بهزیستی روانی در سندرم پیش از قاعدگی. روانشناسی سلامت، 8(1)، 152-133.
صدیقی، ز.ب.، و شریفی درآمدی، پ. (1399). اثربخشی بسته آموزشی غلبه بر درماندگی آموخته شده بر سلامت روان در زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله علوم پزشکی رازی، 27(5)، 61-49.
علیشاهی قلعه‏جوقی، ا.، و ریاحی‏زاد، ص. (1399). تأثیر سندرم پیش از قاعدگی در قصد ارتکاب جرم. مجله حقوق پزشکی، 14(55)، 139-111. 
عدالتیان حسینی، س.ف.، تیموری، س.، و یزدان‏پناه، ف. (1400). اثربخشی روان‏درمانی ذهن‏آگاهی بر درماندگی روانشناختی، پذیرش و شدت درد در افراد با علائم کمردرد. فصلنامه روانشناسی سلامت، 10(38)، 40-23.
فرخ‏اسلاملو، ح.، نبی‏لو، ب.، اشنویی، س.، و اکبری، ا. (1392). شیوع سندرم پیش از قاعدگی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان پزشکی مؤنث دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. مجله پزشکی ارومیه، 24(9)، 710-702. 
کوثری اصفهانی، ل.، فلاحی، ف.، خداقلی‏پور، ن.، علیزاده کندری، س.، و ساقی‏ها، ه. (1398). اثربخشی شناخت‏درمانی مبتنی بر ذهن‏آگاهی بر کیفیت خواب و شادکامی بیماران مبتلا ببه درد مزمن. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62(6)، 1980-1971.
کوشکی، ف.، و رشیدی، ه. (1398). اثربخشی ذهن‏آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر کیفیت خواب و درماندگی روانشناختی افراد مبتلا به دیابت نوع دو. فصلنامه دیابت زابل، 7(3)، 844-856.
متقی، ر.، ماردپور، ع.، و خرامین، ش. (1400). تأثیر درمان پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت خواب و فشار خون سالمندان مبتلا به بی‏خوابی. فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی، 10(37)، 66-56.
نصیرزاده، م.، آخوندی، م.، جمالی‏زاده، ا.، و خرم‏نیا، س. (1399). بررسی وضعیت استرس، اضطراب، افسردگی و تاب‏آوری ناشی از شیوع بیماری کرونا در خانوارهای شهرستان انار در سال 1399: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 19(8)، 898-889.
Arik, M. I., Kiloatar, H., Aslan, B., & Icelli, M. (2022). The effect of tens for pain relief in women with primary dysmenorrhea: A systematic review and meta-analysis. Explore, 18(1), 108-113.
Bäuerle, A., Graf, J., Jansen, C., Musche, V., Schweda, A., Hetkamp, M & et al. (2020). E-mental health mindfulness-based and skills-based ‘CoPE It’intervention to reduce psychological distress in times of COVID-19: study protocol for a bicentre longitudinal study. BMJ open, 10(8), 1-7.
Bi, W., Zhou, J., Zhao, L., Wang, C., Wu, W., Zhang, L & et al. (2021). Preventive effect of different citrus essential oils on primary dysmenorrhea: in vivo and in vitro study. Food Bioscience, 42, 101135.
Buysse, J., Reynolds, F., Monk, H., Berman, R & Kupfer, J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry research, 28(2), 193-213.
Chen, C. X., Carpenter, J. S., LaPradd, M., Ofner, S & Fortenberry, J. D. (2021). Perceived ineffectiveness of pharmacological treatments for dysmenorrhea. Journal of Women's Health, 30(9), 1334-1343.
Çaltekin, İ., Hamamcı, M., Demir Çaltekin, M & Onat, T. (2021). Evaluation of sleep disorders, anxiety and depression in women with dysmenorrhea. Sleep and Biological Rhythms, 19(1), 13-21.
Conzatti, M., Perez, A. V., Maciel, R. F., De Castro, D. H., Sbaraini, M & Wender, M. C. O. (2021). Sleep quality and excessive daytime sleepiness in women with Premenstrual Syndrome. Gynecological Endocrinology, 37(10), 945-949.
Casagrande, M., Favieri, F., Tambelli, R & Forte, G. (2020). The enemy who sealed the world: Effects quarantine due to the COVID-19 on sleep quality, anxiety, and psychological distress in the Italian population. Sleep medicine, 75, 12-20.
Chen, L., Chang, C., Hsieh, F., Huang, Y., Chuang, H & Wang, H. (2020). Effects of mindfulness-based stress reduction on sleep quality and mental health for insomnia patients: A meta-analysis. Psychosomatic Research, 135, 14.
DeBar, L., Mayhew, M., Benes, L., Bonifay, A., Deyo, R. A., Elder, C. R & et al. (2022). A Primary Care–Based Cognitive Behavioral Therapy Intervention for Long-Term Opioid Users With Chronic Pain: A Randomized Pragmatic Trial. Annals of internal medicine, 175(1), 46-55.
Ding, X., Wang, X., Yang, Z., Tang, R & Tang, Y. Y. (2020). Relationship Between Trait Mindfulness and Sleep Quality in College Students: A Conditional Process Model. Frontiers in psychology, 11, 1-9.
Fleiss, J. L. (1981). Statistical Methods for Rates and Proportions. 2nd Ed. New York Wiley.
Joyce, K. M., Thompson, K., Good, K. P., Tibbo, P. G., O'Leary, M. E., Perrot, T. S & et al. (2021). The impact of depressed mood and coping motives on cannabis use quantity across the menstrual cycle in those with and without pre-menstrual dysphoric disorder. Addiction, 116(10), 2746-2758.
Kennedy, K. E., Onyeonwu, C., Nowakowski, S., Hale, L., Branas, C. C., Killgore, W. D & et al. (2021). Menstrual regularity and bleeding is associated with sleep duration, sleep quality and fatigue in a community sample. Journal of Sleep Research, e13434.
Kamel, D. M., Tantawy, S. A., Alsayed, N., Bekhet, A. H., Elbkery, N., & Khairy, A. (2021). The relationship between premenstrual syndrome and the quality of sleep among egyptian women: An observational study. Arch. Balk. Med. Union, 56, 172-178.
Kim, S. S & Kim, H. S. (2021). Dysmenorrhea in High School Girls and Its influencing Factors. Journal of the Korea Convergence Society, 12(3), 409-420.
Kirmizigil, B., & Demiralp, C. (2020). Effectiveness of functional exercises on pain and sleep quality in patients with primary dysmenorrhea: a randomized clinical trial. Archives of gynecology and obstetrics, 302(15), 153-163.
Lim, J., Leow, Z., Ong, J., Pang, L. S., & Lim, E. (2021). Effects of Web-Based Group Mindfulness Training on Stress and Sleep Quality in Singapore during the COVID-19 Pandemic: Retrospective Equivalence Analysis. Mental Health, 8(3), 52-61.
Lovibond, F., & Lovibond, H. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour research and therapy, 33(3), 335-343.
McCrae, C. S., Craggs, J. G., Curtis, A. F., Nair, N., Kay, D., Staud, R & et al. (2022). Neural activation changes in response to pain following cognitive behavioral therapy for patients with comorbid fibromyalgia and insomnia: a pilot study. Journal of Clinical Sleep Medicine, 18(1), 203-215.
Olashore, A. A., Akanni, O. O., & Ayilara, O. O. (2020). Psychological distress, drug use, and internet use: the association with poor sleep quality in a sample of secondary school students. Substance Abuse: Research and Treatment, 14(1), 1-7.
Park, S., Sato, Y., Takita, Y., Tamura, N., Ninomiya, A., Kosugi, T & et al. (2020). Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Psychological Distress, Fear of Cancer Recurrence, Fatigue, Spiritual Well-Being, and Quality of Life in Patients With Breast Cancer—A Randomized Controlled Trial. Journal of pain and symptom management, 60(2), 381-389.
Polat, D. C., & Mucuk, S. (2021). The relationship between dysmenorrhea and sleep quality. Cukurova Medical Journal, 46(1), 352-359.
Richards, A. L., & Specker, B. L. (2020). Exploring Relationships of Eating and Physical Activity Behaviors with Sleep Behaviors Among Adult Weight Loss Participants. Topics in Clinical Nutrition, 35(1), 50-61.
Rusch, H. L., Rosario, M., Levison, L. M., Olivera, A., Livingston, W. S., Wu, T & et al. (2019). The effect of mindfulness meditation on sleep quality: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Annals of the New York Academy of Sciences, 1445(1), 5-16.
Sado, M., Ninomiya, A., Nagaoka, M., Koreki, A., Goto, N., Sasaki, Y & et al. (2022). Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy With Follow-Up Sessions for Pharmacotherapy-Refractory Anxiety Disorders: Protocol for a Feasibility Randomized Controlled Trial. JMIR Research Protocols, 11(1), e33776.
Steiner, M., Macdougall, M., & Brown, E. (2003). The premenstrual symptoms screening tool for clinicians. Archives of women's mental health, 6(3), 203-209.
Thakur, P., & Pathania, A. R. (2021). Relief of dysmenorrhea–A review of different types of pharmacological and non-pharmacological treatments. Materials Today: Proceedings.
Unanyan, A. L., Pivazyan, L. G., Avetisyan, D. S., Siordiya, A. A., & Ishchenko, A. I. (2021). Dysmenorrhea and endometriosis in teenage girls. VF Snegirev Archives of Obstetrics and Gynecology, 8(3), 133-138.
Westerman, G., McCann, E., & Sparkes, E. (2020). Evaluating the effectiveness of mindfulness and compassion-based programs on shame and associated psychological distress with potential issues of salience for adult survivors of childhood sexual abuse: a systematic review. Mindfulness, 11(3), 1827–1847.
Yang, W. W., Chen, P. B., Jin, L. M., Tang, X. Y., Qin, Z. Y., Zhou, Y. J & et al. (2021). Effect of proximal and distal acupoint catgut-embedding on uterus prostaglandin, serum IL-2 and splenic NK cell activity in primary dysmenorrhea rats. Zhen ci yan jiu Acupuncture Research, 46(3), 221-225.