روانشناسی سلامت

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی راهکارهای طراحی در جهت ارتقای سلامت ساکنان محلات، با تطبیق رویکرد سالوتوژنیک و نظریه‌ آبراهام مازلو (نمونه‌موردی: محله قدوسی - غربی، شیراز)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

2 دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

3 استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: معماری تنها ساختن ساختمانی بی‌جان نیست زیرا مسکن، اولین محیط‌ ساخته‌شده‌ مرتبط با انسانها است. واژه "انسان" باعث ‌می‌شود که کار طراحان، روانشناسان و پزشکان، با یکدیگر مشابه‌ باشد. نظریه هرم نیازهای اساسی آبراهام مازلو، یکی از نظریه‌های روانشناسی مرتبط با تکامل انسانی است. با توجه به آن سلامتی به‌عنوان یکی از نیازهای اولیه برای هر فرد می‌باشد. هدف از این پژوهش ارائه راهکاری موثر در جهت ارتقای سلامت انسان‌ها و حرکت به‌سوی غایت نهایی نظریه‌ مازلو می‌باشد. همچنین به‌منظور دستیابی به اهداف، رویکرد سالوتوژنیک به‌عنوان پلی در جهت ارتباط بین سلامتی و محیط انسان‌ساخت وارد عمل می‌شود. روش: از این‌رو، برای کسب نتایج مطلوب، در این پژوهش از روش ترکیبی استفاده شده ‌است، به‌طوریکه، با تکنیک افتراق‌معنایی و تحلیل محتوا، تفکیک مولفه‌ها صورت گرفته‌ است و به‌منظور استفاده از تکنیک پیمایش، به‌عنوان نمونه مورد بررسی، محله قدوسی‌ غربی واقع در منطقه (1) شهرستان شیراز، انتخاب شده ‌است. یافته‌ها: سپس با استفاده از نرم‌افزار SPSS، ترجیحات کاربران مشخص ‌گردیده و عواملی موثر در ارتقای سلامتی به‌صورت اولویت‌بندی  مشخص شده‌ است. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج و بررسی‌های انجام‌شده، مولفه‌های حس انسجام و نظریه‌ مازلو با یکدیگر مرتبط‌اند و می‌توان با طراحی سالوتوژنیک به بهبود وضعیت جسمانی و روانی افراد ساکن در محله کمک نمود. از این‌رو به‌منظور بهبود  وضعیت سلامتی افراد ساکن در محله قدوسی غربی، راهکارهایی در جهت بهبود بیماری‌هایی چون: ( تپش‌قلب، کمبود (ویتامین‌-د)، سردرد، بیماری‌های مفصلی و...) اعم از: (طراحی با سیرکولاسیون مهیج طولانی، افزایش نور روز و...) ارائه‌ شده‌ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Design Strategies to Health Promotion of Neighborhood Residents by Using the Salutogenic Approach and Abraham Maslow’s Theory (A Case Study of Ghoodosi-Gharbi Neighborhood in Shiraz, Iran)

نویسندگان [English]

  • Mohadeseh Alsadat Hamidi 1
  • Mehdi Khakzand 2
  • Mohsen Faizi 3

1 . Ph.D. Candidate in Architecture, School of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science & Technology, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, School of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.

3 Professor, School of Architecture & Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

Objective: Architecture is not the mere construction of an inanimate building, a housing is the first built environment associated with humans. Using the term "humans" unites the works of designers, psychologists, and doctors. Maslow’s Hierarchy of Needs is one of the psychological theories that deal with human evolution. According to this theory, wellness is one of the primary needs of each individual. This research aims to introduce an effective strategy to improve the wellness of humans and achieve the ultimate aim of Maslow’s theory. Furthermore, to achieve these goals, the Salutogenic Approach is applied as a bridge to link the wellness and the man-made environment. Method: Hence, this research has deployed mixed methods to achieve the desired results. In this regard, a semantic differential technique and content analysis have been employed for component differentiation, and Ghoodosi-Gharbi (district 1) of Shiraz has been selected as the case study using a survey method. Findings: Afterward, using SPSS, users' preferences were determined and the factors affecting wellness were prioritized. Conclusion: According to the results and the analyses conducted, sense of cohesion and Maslow’s theory are related and it is possible to enhance the mental and physical condition of people residing in this neighborhood through Salutogenic design. In order to improve the wellness of residents of Ghoodosi-Gharbi, strategies have been introduced to reduce illnesses (such-as: palpitations, vitamin-D deficiency, headaches, joint-disorders,etc.) including designs with long and dynamic circulation, increased daylight in spaces, and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Maslow Theory
  • Salutogenic
  • Housing
  • Neighborhood
  • Health
مراجع
امامقلی، ع. (1393). تاثیر معماری بر سلامت, ایده ای برای «معماری درمانی». علوم رفتاری, 6(20), 23-37. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=253683.
باوردی مقدم, ادریس, غنی‌زاده حصار, نرمین, شجاع الدین، سیدصدرالدین. (1397). نگاهی به ورزش درمانی در استئوآرتریت زانو و لگن: مطالعه مروری. مجله بیومکانیک ورزشی. 4(1), 5-15.
حسینیان شهامت، امیری موسی، رجبی رضاعلی. 2010. "بررسی و شناخت نیازهای کارکنان پایور دانشگاه علوم انتظامی (نیاز کارکنان پلیس" پژوهش های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی)
چشمه سهرابی، م.، و رحیم سلمانی، آ.، و رحیم سلمانی، آ. (1390). تاثیر رنگ در معماری داخلی فضای کتابخانه های دانشگاهی. کتابداری و اطلاع رسانی, 14(1 (مسلسل 53)),39-70. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=178289 .
چوبینه، ح.، و رستمی، ر.، و محمدی، ع.، و باهنر، ع.، و شیرانی، د.، و صفدری، ر.، و قلیانچی لنگرودی، آ.، و نصرت آبادی، م. (1386). بررسی وضعیت سلامت روانی و ویژگی‌های شخصیتی صاحبان حیوانات خانگی مراجعه‌کننده به کلینیک دامپزشکی دانشگاه تهران. ارمغان دانش, 12(2 (پی در پی46)),99-107. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=74420.
خاک‌زند، مهدی، احمدی، امیراحمد (1386). نگاهی اجمالی به رویکرد میان طبیعت و معماری.
دهقانپور، سهیل و محمدی، فایزه (1396). ،بررسی روابط وتاثیرپذیری بین معماری و هنرهای هفت‎گانه، کنفرانس پژوهشهای معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران،شیراز،https://civilica.com/doc/652840.
دلال‌پور، محمدرضا. (1396). برنامه‌ریزی مسکن. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دهقان، ن. (1397). راهکارهای مسیریابی در فضای داخلی معماری, مورد مطالعاتی: کتابخانه ملی ایران. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 11(25), 81-95. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=490567.
رضایی, سهراب, شرقی, علی. (1399). کارایی ادراکی نور روز: یک مطالعه مروری ساختاریافته از نقش الگوهای انتشار نور روز بر ادراکات ساکنان در فضاهای داخلی. معماری اقلیم گرم و خشک , 8(11), 211-251 doi: 10.29252/ ahdc .2020.1988.
روشن، مژگان و شریف‌نژاد، جواد. (1395). بررسی اصول زیباشناسی در طراحی معماری، ششمین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار و عمران شهری، اصفهان،
https://civilica.com/doc/577488 .
سرافراز, مهدی رضا, بدایت, احسان, درخشان, شهرزاد. (1400). اثربخشی گروه‌درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر خودبیمارانگاری و اضطراب مردان مبتلا به درد مزمن. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی سلامت, 10(38), 41-56. doi: 10.30473/hpj.2021.52316.4776
سوهانگیر، س.، و نوروزبرازجانی، و. (1391). مطالعه تطبیقی پیوند مفهومی میان فضای موسیقی و معماری در دوران پیش از مدرن و پس از آن در جهان غرب. باغ نظر, 9(23), 33-46. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=181546 .
شرقی، ع.، و مطوف، ش.، و اسدی، س. (1396). تحلیل نقش ادراک خطر بر رفتار محیطی هنگام زمین لرزه در مجموعه گنجعلیخان و بازار کرمان. مطالعات شهر ایرانی اسلامی, 7 (28), 77-85. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=311040
صابونچی، م.، و ذبیحی، ح.، و ماجدی، ح. (1399). رویکرد نشانه شناختی به تحلیل فرم در معماری معاصر. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر, 13 (30), 139-149. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=509640.
طاهری, ثریا, طاهری، جعفر. (2020). ارزیابی عوامل محیطی موثر بر سلامت روان در مجموعه های مسکونی. هویت شهر،13.
عظیمی نیاز, دباغ امیرمسعود  1394. بازتاب مفاهیم معماری ایرانی در طراحی مجتمع مسکونی امروز. کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.
غریب‌پور، ا. (1386). عملکردگرایی و معنای عملکرد. هنرهای زیبا, (30), 73-82. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=61328 .
قره بگلو، م.، و فرشچیان، ا.، و محمدعلیان، ز. (1395). تاثیر و تاثرات تعاملات اجتماعی بر خلق مکان در معماری اسلامی. شباک, 2(8-9 (پیاپی 16-15) (جلد 1 مطالعات هنر و علوم انسانی)), 1-18. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=278773
کرمی, اسلام, محمدحسینی، پریسا. (1397). بررسی تأثیر اجتماع‌پذیری فضاهای عمومی بر پایداری اجتماعی مجتمع‌های مسکونی، نمونه موردی: مجتمع‌های مسکن مهر اردبیل. فصلنامه مطالعات شهری. 7(26), 43-56.
لاغوثی, دلارا, بوداقی, علی, عباس زاده, محمد, قاسم‌زاده, داود. (1399). واکاوی تعیین‌گرهای فرهنگی سلامت با رویکرد کیفی. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت, 9(36), 63-86 doi: 10.30473/hpj.2021.51928.4749
محمدزاده لطفی، ا. (1399). باز زنده سازی بافت های تاریخی شهری با تکیه بر رویکرد گردشگری. شباک, 6(6 (پیاپی 57) ), 65-73. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=550719 .
محمدزاده دوگاهه, محمد, سلطان زاده, حسین, شکاری نیری, جواد, آمار, تیمور. (1398). نقش فرهنگ در شکل‌گیری خانه‌های بومی منطقه تالش. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران, 9(2), 31-55. doi: 10.22059/ijar. 2020.78309.
معین، محمد. 1362. لغت نامه معین.
مطهری، مرتضی (1370). فلسفه اخلاق، قم: انتشارات صدرا.
میربخت، سمانه. (1394). معماری پایدار و ساختمان های هوشمند، دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی،https://civilica.com/doc/508227.
میرخندان سیدعبداله (1395). چالش های اخلاقی سرگرمی در سبک زندگی اسلامی.
نصرالهی، ن.، و اکرمی ابرقویی، ف. (1395). ارزیابی اثر بهره وری انرژی ساختمان‌های خاک‌پناه در کاربری های مختلف نمونه موردی: اقلیم گرم و خشک شهر یزد. مرمت و معماری ایران (مرمت آثار و بافت‌های تاریخی فرهنگی), 6(11), 41-50. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=273744.
هیرمندی نیاسر، م. (1395). معماری و توسعه پایدار و رابطه آن با انسان و طبیعت. شباک, 2(4 و 5 (پیاپی 11 و 12) (جلد 4 مطالعات هنر و معماری)), 149-155. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=273789.
Abdelaal, M. S., & Soebarto, V. (2019). Biophilia and Salutogenesis as restorative design approaches in healthcare architecture. Architectural science review, 62(3), 195-205.
Abrahamson, K., Cai, Y., Richards, E., Cline, K., & O'Haire, M. E. (2016). Perceptions of a hospital-based animal assisted intervention program: an exploratory study. Complementary therapies in clinical practice, 25, 150-154. ‏
Adler MG, Fagley NS. (2005). Appreciation: Individual differences in finding value and meaning as a unique predictor of subjective wellbeing. J Personal, 73: 79–114.
Antonovsky, Aaron and others. (1979). "Health, stress, and coping." (Jossey-bass San Francisco).
Antonovsky, A. (1987). Unraveling the mystery of health: How people manage stress and stay well. Jossey-bass.
Berger, R. (2017). Nature Therapy—Highlighting Steps for Professional Development. In Environmental Expressive Therapies (pp. 48-60). Routledge. ‏
Braveman, P. A., Egerter, S. A., & Mockenhaupt, R. E. (2011). Broadening the focus: the need to address the social determinants of health. American journal of preventive medicine, 40(1), S4-S18.
Bonaiuto, M., Aiello, A., Perugini, M., Bonnes, M., & Ercolani, A. P. (1999). Multidimensional perception of residential environment quality and neighbourhood attachment in the urban environment. Journal of environmental psychology, 19(4), 331-352.
Carmona, M. (2021). Public places urban spaces: The dimensions of urban design. Routledge.
Creagan, E. T., Bauer, B. A., Thomley, B. S., & Borg, J. M. (2015). Animal-assisted therapy at Mayo Clinic: The time is now. Complementary Therapies in Clinical Practice, 21(2), 101-104. ‏
Dilani, A. (2001). Psychosocially supportive design. Scandinavian HealthCare Design World.
Dilani, A. (2004). A new paradigm of design and health. Health promotion through environmental design, 1525.
Dilani, A. (2005). A new paradigm of design and health in hospital planning. World hospitals and health services: the official journal of the International Hospital Federation,  41(4), 17-21.
Dilani, A. (2008). Psychosocially supportive design: A salutogenic approach to the design of the physical environment. Design and Health Scientific Review, 1(2), 47-55.
Dilani, A. (2015). ECO-DESIGN SALUTOGENIC OUTCOME. World Health Design 18-35.
Donovan, G. H., Gatziolis, D., Longley, I., & Douwes, J. (2018). Vegetation diversity protects against childhood asthma: results from a large New Zealand birth cohort. Nature plants, 4(6), 358-364. ‏
Golembiewski, J. A. (2010). Start making sense: Applying a salutogenic model to architectural design for psychiatric care. Facilities.
Golembiewski, J. A. (2017). Salutogenic architecture in healthcare settings. The handbook of salutogenesis, 267-276.
Grafetstätter, C., Gaisberger, M., Prossegger, J., Ritter, M., Kolarž, P., Pichler, C., ... & Hartl, A. (2017). Does waterfall aerosol influence mucosal immunity and chronic stress? A randomized controlled clinical trial. Journal of physiological anthropology, 36(1), 1-12. ‏
Jensen, B. B., Dür, W., & Buijs, G. (2017). The application of salutogenesis in schools. The handbook of salutogenesis, 225-235.
Jiang, S. (2014). Therapeutic landscapes and healing gardens: A review of Chinese literature in relation to the studies in western countries. Frontiers of Architectural Research, 3(2), 141-153. ‏
Hansmann, R., Hug, S. M., & Seeland, K. (2007). Restoration and stress relief through physical activities in forests and parks. Urban forestry & urban greening, 6(4), 213-225. ‏
Jonas, W. B., Chez, R. A., Smith, K., & Sakallaris, B. (2014). Salutogenesis: the defining concept for a new healthcare system. Global advances in health and medicine, 3(3), 82-91.
Lang, J. (2007). Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design, lated (A.R. Einifar, Trans.). Tehran: University of Tehran Press.
Larson, N. I., Story, M. T., & Nelson, M. C. (2009). Neighborhood environments: disparities in access to healthy foods in the US. American journal of preventive medicine, 36(1), 74-81.
Ledford, D. L., Olin, P. M., & Promey, S. (2014). Psychology of space’: The psycho-spatial architecture of Paul Rudolph (Doctoral dissertation, Thesis. Yale, New Haven: Yale Divinity School).
Lindström, B., & Eriksson, M. (2010). The hitchhiker's guide to salutogenesis: Salutogenic pathways to health promotion. Folkhälsan research center, Health promotion research.
Loo, B. P., Lam, W. W., Mahendran, R., & Katagiri, K. (2017). How is the neighborhood environment related to the health of seniors living in Hong Kong, Singapore, and Tokyo? Some insights for promoting aging in place. Annals of the American Association of Geographers, 107(4), 812-828.
Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370.
Maslow, A. H. (1981). Motivation and personality. Prabhat Prakashan.‏
McEwen, M., & Wills, E. M. (2014). Theoretical basis for nursing/Melanie McEwen, Evelyn M. Wills.
Miller, W., Simon, P., & Maleque, S. (2009). Beyond health care: new directions to a healthier America. Washington DC: Robert Wood Johnson Foundation Commission to Build a Healthier America.
Miller, W. D., Pollack, C. E., & Williams, D. R. (2011). Healthy homes and communities: putting the pieces together. American journal of preventive medicine, 40(1), S48-S57.
Powell, J. (2005). Expert remedial report in Thompson v. HUD. Columbus OH: Kirwan Institute for the Study of Race and Ethnicity.
Rahman, I. M. (2019). Linkage between Traditional Architectural Elements Representing Regionalism and Achieving Salutogenesis. Research & Reviews: Journal of Architectural Designing, 1(1, 2, 3). ‏
Roux, A. V. D. (2018). Neighborhoods and health. Oxford University Press.
Russell, J. A., Snodgras, J. (1987). Emotion and the Environment. In D. Stokolos & I.Altman (Eds), Handbook of environmental Psychology. Toronto: John wiley & sons
Rynor, B. (2010). Beautifying hospitals: a tough sell.
Schmidt, S. (2004). Mindfulness and healing intention: concepts, practice, and research evaluation. Journal of Alternative & Complementary Medicine, 10(Supplement 1), S-7.
Schweitzer, M., Gilpin, L., & Frampton, S. (2004). Healing spaces: elements of environmental design that make an impact on health. Journal of Alternative & Complementary Medicine, 10(Supplement 1), S-71.
Silva, A. N. D., Mendonça, M. H. M. D., & Vettore, M. V. (2008). A salutogenic approach to oral health promotion. Cadernos de saude publica, 24, s521-s530.
Silva, T. R., & Teles, H. (2019). Health promotion in children and youth: Contributions of social work in building collaborative networks in schools in Portugal. Child and Adolescent Social Work Journal, 36(3), 317-327.
Stefani, O., Kroetz, S., & Pross, A. (2016). EFFECTS OF DISCERNIBLE ILLUMINANCE CHANGES ON PERFORMANCE AND CONDITION. CIE x04, 2016. ‏
Warne, M., Snyder, K., & Gådin, K. G. (2014). Adaptation and validation of a positive health scale for adolescents. Social indicators research, 119(2), 1079-1093.
Wen, M., Kandula, N. R., & Lauderdale, D. S. (2007). Walking for transportation or leisure: what difference does the neighborhood make? Journal of general internal medicine, 22(12), 1674-1680.
Wilson, S., & Scott, G. (1972). Architecture and an ecology of man. Architectural Science Review, 15(4), 69-76.
Woolf, S. H., Dekker, M. M., Byrne, F. R., & Miller, W. D. (2011). Citizen-centered health promotion: building collaborations to facilitate healthy living. American journal of preventive medicine, 40(1), S38-S47.
Ziegler, E. (2014). Application of a salutogenic design model to the architecture of low-income housing (Doctoral dissertation, University of British Columbia)
روانشناسی سلامت
دوره 11، شماره 43
آذر 1401
صفحه 41-68
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار