Document Type : Scientific Research
Authors
1 M.A. Department of Educational Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.
Abstract
Objective: corona heart disease started in 2019 and the most effective way to prevent its spread is to follow health protocols. Therefore, the present study aimed to provide a causal model of personality traits on the observance of corona coping protocols, the mediating role of practice of religious beliefs and threat assessment. Method: In this descriptive-correlational study, 353 female high school students in the first district of Shiraz were selected by multi-stage cluster sampling. Then, using Neo personality questionnaires, temple religious beliefs, observance of health protocols and researcher-made threat assessment, data were collected and analyzed using AMOS software version 21 and path analysis method. Findings: The results showed that the variables of threat assessment, practice of religious beliefs and conscientiousness component had a direct and significant effect on compliance with health protocols. Also, being conscientious and agreeing through the practice of religious beliefs has a positive and indirect effect on the observance of protocols, but openness to experience a negative and indirect effect. (P≤0 / 01). Conclusion: The characteristics of the fitted model predicted the observance of health protocols, based on the exogenous variables of personality, conscience, religion, and threat perception. This fit of the model was also confirmed for the exogenous variables of personality, conscience, agreement and openness to experience, and the mediating variable of practice of religious beliefs.
Keywords
احمدی، خ؛ نجاتی، و و عبدی، م. (1391). مقایسه سلامت عمومی و ارتباط آن با ویژگی‌های شخصیتی در نوجوانان. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 21(81)، 36-29.
اسماعیل‌پور، خ؛ سودمند، م و نظری، م‌ص. (1390). نقش ابعاد شخصیت و راه‌های مقابله‌ای در بیماران دیابتی نوع 2. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 6(21)، 1-17.
امینی فسخودی، م و بخشی‌پور رودسری، ع. (1394). بررسی ساختار عاملی، اعتبار و پایایی فرم فارسی پرسشنامه مقیاس‌های روابط. فصلنامه خانواده‌پژوهی، 11(43)، 333-352.
ایوبی، ز. (1400). ارائه مدل علی ویژگی‌های شخصیتی بر رعایت پروتکل‌های مقابله با کرونا، نقش واسطه‌ای عمل به باورهای دینی و ارزیابی تهدید در دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم ناحیه یک شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور خرامه، استاد راهنما: دکتر حمیدرضا ایمانی‌فر. ص82.
باقیانی مقدم، م؛ محمدی، س؛ نوربالا، م و مظلومی محمودآباد، س. (1389). بررسی عوامل مرتبط با رفتارهای پیشگیری‌کننده سرطان پوست در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر یزد بر اساس تئوری انگیزش محافظت در سال 88-1387. فصلنامه دانش و تندرستی، 1(5)، 10-16.
بخشایش، ع. (1392). بررسی رابطه سلامت عمومی و تیپ‌های شخصیت با رضایت شغلی کارکنان مرکز بهداشت شهرستان یزد. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 7(1)، 24-35.
بهرامی، ل؛ احمدیان، ح و عشقی، غ. (1393). رابطه‌ی ادراک بیماری با افسردگی و کیفیت زندگی در مبتلایان به ویتیلیگو مراجعه‌کننده به بیمارستان فرشچیان شهر همدان. فصلنامه پوست و زیبایی، 5(3)، 131-139.
بهرامی احسان، ه و پورنقاش تهرانی، س. (1388). رابطه ابعاد شخصیت و جهت‌گیری دینی. فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، 13(4)، 2-14.
بیات اصغری، ع؛ غرایی، ب؛ حیدری، ح؛ جواهری، ج؛ موسی‌نژاد، س و آرامون، احمد. (1394). بررسی رابطه ابعاد شخصیت با تبعیت از درمان در بیماران دیابتی نوع دو. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی سلامت، 4(16)، 59-68.
پارسای، س و کلاهی، ع. (1389). درسنامه آشنایی با خدمات سلامت. تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی. 95
پویان‌فرد، س؛ طاهری، ا؛ قوامی، م؛ احمدی، م و محمدپور، م. (1399). تفاوت‌های فردی، جنسیتی و کرونا: رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و تفاوت‌های جنسیتی با رفتارهای خود مراقبتی مرتبط با کرونا. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت. 7(4)، 67-78.
ترخان، م و گل‌پور، ر. (1396). روانشناختی شخصیت پیشرفته. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. 116-115.
چراغی، م و مولوی، ح. (1385). رابطه بین ابعاد مختلف دینداری و سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه اصفهان. فصلنامه پژوهش‌های تربیتی و روانشناختی، 2(2)، 1-22.
چیت‌ساز، م. (1399). کرونا و دین داری: چالش‌ها و تهدیدها. فصلنامه علمی-تخصصی ارزیابی تأثیرات اجتماعی، 1(2)، 151-162.
حمید، ن. (1388). بررسی رابطه نگرش دینی با سلامت روانی و عملکرد سیستم ایمنی بدن (سلول‌های T کمکی، سلول‌های T مهاری/ انهدامی و سلول‌های ضد سرطانی NK). فصلنامه علمی مطالعات روانشناختی، 5(2)، 73-88.
خالقی پور، ش؛ مسجدی، م و احمدی، ز. (1395). اثر‌بخشی معنویت‌درمانی اسلامی بر سبک زندگی و گلبول‌های سفید خون محیطی سالمندان افسرده. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 10(3)، 16-29.
دهستانی، م. (1394). بررسی نقش عامل‌های شخصیتی در پیش‌بینی ابعاد مختلف دین داری در دانشجویان: بر مبنای نظریه پنج عامل بزرگ شخصیت. دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، 9(17)، 87-104 .
ذریه زهرا، م؛ دادار، م؛ زیارتی، م؛ حسن تبار، ف؛ صیدگر، م؛ رشیدی منفرد، س؛ قاسمی، م؛ یزدان پناه، ل؛ ریزی، گ؛ فئید، م و فلاحی، ر. (1399). چشم‌اندازی بر پیدایش کووید 19 و مروری بر وضعیت همه‌گیری آن در ایران و جهان. مجله طب دریا، 2(1)، 43 .
رسولی، ر و سلطانی‌گرد فرامرز، س. (1391). مقایسه و بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و عمل به باورهای‌دینی با سازگاری زناشویی در طلاب و دانشجویان. فصلنامه خانواده پژوهی، 8(32)، 433.
رسولی‌نژاد، م؛ شیبانی، ح و محرمی، ج. (1393). رابطه معنویت با تعهد و احساس مسئولیت در دانشجویان. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 3(1)، 119-132.
زره‌پوش، ا؛ کجباف، م؛ حشمتی فر، ل؛ صادقی هسنیجه، ا و امیری، ح. (1393). بررسی جهت‌گیری دینی اسلامی و ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان بر اساس پنج عامل شخصیت NEO. مجله دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 19(5)، 68-76.
شادمهر، م؛ رامک، ن و سنگانی، ع. (1399). بررسی نقش میزان فشار‌روانی ادراک‌شده در سلامت افراد مشکوک به بیماری کووید-19. مجله طب نظامی، 2(22)، 115-121.
شریفی، ط؛ مهرابی زاده هنرمند، م. و شکرکن، ح. (1384). نگرش دینی و سلامت عمومی و شکیبایی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 11(1)، 89-99.
شیبانی،ح؛ نریمانی، م و محرمی، ج. (1394). بررسی رابطه جهت‌گیری دینی با صفات شخصیتی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور شهرستان دامغان. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 5(1)، 68-72.
صادقی، م؛ عصار، م؛ پیمان پاک، ف و ابراهیمی، م. (1393). نقش ابعاد اصلی شخصیت در نوع ارتباط با خدا. دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، 8(15)، 103-126.
صفاریان، م.، و عاشوری، ج. (1393). بررسی رابطه منبع کنترل، صفات شخصیت، عزت نفس و جهت‌گیری دینی با رفتار مطلوب انضباطی. مجله اصول بهداشت روانی، سال 16، شماره3، ص232-222.
عباسی شاهکرم، ز و مرادی، ا. (1395). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و سلامت جسمانی کارکنان. کنگره بین المللی جامع روانشناسی ایران.
علی‌پور، ا. (1393). مقدمات روانشناسی سلامت. تهران: دانشگاه پیام نور. 106– 95.
علی‌پور، ا؛ قدمی، ا؛ علی‌پور، ز و عبداله‌زاده، ح. (1398). اعتباریابی مقدماتی مقیاس اضطراب بیماری کرونا (CDAS) در نمونه ایرانی. نشریه علمی روانشناسی سلامت، 4(32)، 164.
فرجی، ا؛ مقتدر، ل و اسدی مجره، س. (1397). رابطه ویژگی‌های شخصیتی (برون‌گرایی- روان‌رنجوری) وحمایت اجتماعی با بهزیستی روانشناختی زنان مبتلا به درد مزمن. فصلنامه علمی پژوهشی بیهوشی و درد، 9(4)، 29-40.
کشاورز، ا؛ شاه‌نظری، م و کلانتری، م. (1388). رابطه‌ی بین ویژگی‌های شخصیتی با عمل به باورهای‌دینی در دانشجویان. دو فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، 3(4)، 83-96.
گروسی فرشی، م؛ مهریار، ا و قاضی طباطبایی، م. (1380). کاربرد آزمون جدید شخصیتی نئو(NEO) و بررسی تحلیلی ویژگی‌ها و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاه‌های ایران. فصلنامه علمی - پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 11(39)، 174-198.
متولیان، م؛ حسینی شیروانی، م و نوری، ز. (1398). بررسی رابطه پنج بعد شخصیتی با میزان دینداری در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه مازندران. نشریه اسلام و سلامت دانشگاه علوم پزشکی بابل، 4(1)، 70 –61.
محمدزاده، م؛ جهانداری، پ؛ زرگر بالای جمع، س و رفیع زاده، ف. (1397). بررسی رابطه بین تیپ‌های شخصیتی و نوع منبع کنترل با میزان خودکارآمدی کارکنان یکی از یگان‌های نظامی شهر تهران. علوم مراقبتی نظامی، 5(3)، 211-219.
محمدفام، ا؛ مهدی‌نیا، م؛ سلیمی، و؛ کوپال، ر و سلطان‌زاده، ا. (1399). ارزیابی ریسک ابتلا به بیماری کووید-19 در محیط‌های شغلی با استفاده از تکنیک آنالیز سریع خطر. مجله طب نظامی، 22(6)، 607-615.
نور الهی، ح؛ برزگر، ا؛ عوض آبادیان، ف؛ سلیمانی، ع و علیخانی، آ. (1394). ارائه الگوی ارزیابی خطر‌پذیری (ریسک) بر اساس تلفیق رویکردهای عملکردی و آمایشی در زیر ساخت‌های حیاتی. دو فصلنامه علمی پژوهشی. 7(1)، 49.
نیازی، م؛ حسینی زاده آرانی، س؛ یعقوبی، ف؛ سخایی، ا و امیری دشتی، م. (1398). دین و سلامت؛ فراتحلیلی بر مطالعات و پژوهش های دین داری و سلامت روان در ایران (مورد مطالعه: پژوهش‌های انجام شده در دهه 80 و نیمه اول دهه 90). فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی سلامت، 8(1)، 187.
Abdelrahman, M. (2020). Personality Traits, Risk Perception, and Protective Behaviors of Arab Residents of Qatar During the COVID-19 Pandemic. International Journal of Mental Health and Addiction, 6(31), 1-15.
Amodan, B. O., Bulage, L., Katana, E., Ario, A. R., SieweFodjo, J. N., Colebunders, R., & Wanyenze, R. K. (2020). Level and Determinants of Adherence to COVID-19 Preventive Measures in the First Stage of the Outbreak in Uganda. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), 1-14.
Anderson, R. M., Heesterbeek, H., Klinkenberg, D., & Hollingsworth,D. (2020). How will countrybased mitigation measures influence the course of the COVID-19 Epidemic. The Lancet, 395(10228), 931-934.
Aschmanden, D., Strickhouser, J. E., Sesker, A. A., Lee, J. H., Luchetti, M., Stephan, J. Y., Sutin, A. R., & Terracciano, A. (2021). Psychological and behavioural responses to Corona virus disease 2019: the role of personality. EUROPEAN JOURNAL OF PERSONALITY, 35(1), 51-66.
Brouard, S., Vasilopoulos, P., & Becher, M. (2020). Sociodemographic and Psychological Correlates of Compliance in th the COVID-19 Public Health Measures in France. Canadian Journal of political science, 53(2), 1-6.
Calo, F., Russo, S., Camaioni, C., Pascalis, S. D., & Coppola, N. (2020). Burden, risk assessment, surveillance and management of SARS-CoV-2 infection in health workers: a scoping review. Infectious Diseases of Poverty, 9(139), 1-11.
Carualho, L., Pianowski, G., & Goncalves, A. (2020). Personality differences and COVID–19: are extroversion and conscientiousness Personality traits associated with engagement with containment measures. Trends Psychiatry Psychother, 42(2), 175-183.
Echoru, I., Kasozi, K. I., Usman, I. M., Ssempijja, F., Ayikobua, E. T., Mujinya, R., Ajambo, P. D., Matama, K., Lemuel, A. M., Tabakwot, J. A., Aruwa, J. O., Kegoye, E. S., Segun, O. O., Archibong, V. B., Nankya, V., Henry, S. E., Onongha, C., & Welburn, S. C. (2020). Religion Infuences Community Adherence to COVID-19 Guidelines in Uganda. Research Square, 10(21), 1-11.
Engel, G. (1977). The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Sience, 196, 36-126.
Health Protection Surveillance Centre. (2021). COVID-19 Guidance for Religious Services. NATURE REVIEWS, 59(588), 1-22.
Hyemin, H. (2021). Exploring the Association between Compliance with Measures to Prevent the Spread of COVID -19 and Big Five Traits with Bayesian eneralized near Model. Personality and Individual Differences, 176(1107), 1-34.
Kline, R. B. (2021). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York Guilford, 8, 79-85.
Kowalczy, k. O., Roszkowski, K., Montane, X., Pawliszak, W., Tylkowski, B., & Bajek, A. (2020). Religion and Faith Perception in a Pandemic of COVID–19. Journal of Religion and Health, 59(6), 2671-2677.
Kwok, K. O., Li, K. K., Hin Chan, H. H., Yi, Y. Y., Tang, A., Wei, W. A., & Shan, S. Y. (2020). Community Responses during Early Phase of COVID–19 Epidemic Hong Kong. Infectious Diseases, 26(7), 1575-1579.
Leppin, A., Aro, A. R. (2009). Risk Perceptions Related to SARS and Avian Influenza: Theoretical Foundations of Current Empirical Research. International Journal behavior medicine, 16(1), 7-29.
Ljilyana, L., Puric, D., Teovanovic, P., Lukic, P., Zupan, Z., & Knezevic, G. (2021). What drives us to be (ir) responsible for our health during the COVID-19 pandemic? The role of personality, thinking Styles, and conspiracy mentality. Personality and Individual Differences,176 (110771), 2-6.
Maaravi, Y., Hameiri, B., & Gur, T. (2020). Fighting Coronavirus One Personality at a Tim: Need for Structure, Trait Victimhood, and Adherence to COVID-19 Health Guidelines. Frontiers in Psychology, 11(576450), 1-7.
Meza, D. (2020). In a Pandemic Are We More Religious? Traditional Practices of Catholics and the COVID-19 in Southwestern Colombia. International Journal of Latin American Religions, 4(2), 218-234.
Preti, E., Pierro, R., Fanti, E., Madeddu, F., & Calati, R. (2020). Personality Disorders in Time of Pandemic. PERSONALITY DISORDERS, 22(80), 4-5.
Shahin, M. A., & Hussien, R. M. (2020). Risk perception regarding the COVID-19 outbreak among the general population: a comparative Middle East survey. Springer Open, 27(71), 1-19.
World Health Organization. (2020). Practical considerations and recommendations for religious leaders and faith-based communities in the context of COVID-19. Institutional Repository for Information Sharing (iris), 6(3), 1-6.
Zettler, I., Schild, C., Lilleholt, L., Kroencke, L., Utesch, T., Moshagen, M., & Mitya, D. (2020). The Role of Personality in COVID-19 Related Perceptions, Evaluations, and Behaviors: Finding Across five Samples, Nine Traits, and 17 Criteria. Back and Katharina Geukes, 5(2), 24-27.
)