با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام‌نور

2 کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام‌نور

چکیده

هدف: این پژوهش به منظور بررسی تأثیر آموزش بهداشت و اصلاح رفتار بر سبک زندگی بیماران دیابتی نوع دو صورت گرفت.
روش: در این مطالعه 60 نفر از بیماران دیابتی نوع دو به روش نمونه­گیری هدفمند در دو گروه آزمایش (30 نفر) و انتظار (30 نفر) انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه 5 بخشی برای تعیین اطلاعات دموگرافیک و سنجش دانش، نگرش، عملکرد و خودمراقبتی شرکت­کنندگان بود که در دو مرحله تکمیل شد. پس از انجام آزمون اولیه، مداخله آموزشی به مدت 6 جلسه دو ساعته انجام گرفت. یک ماه پس از اجرای برنامه آموزشی، مرحله دوم جمع­آوری اطلاعات انجام شد و داده­ها با استفاده از آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ­ها: نتایج نشان داد که برنامه آموزشی، دانش و نگرش و عملکرد آزمودنی­ها را در زمینه عادات تغذیه­ای و فعالیت جسمانی افزایش می­دهد. همچنین رفتار خودمراقبتی شرکت­کنندگان در گروه آزمایش ارتقاء معنی­داری پیدا کرد (05/0 P
نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، آموزش بهداشت و اصلاح رفتار در سبک زندگی بیماران دیابتی نوع دو مؤثر بوده است، لذا پیشنهاد می­شود که با تدوین راهبردهای طولانی­مدت با هدف تعیین سبک زندگی سالم، از عوارض بیماری دیابت نوع دو کاست. همچنین آموزش به بیماران دیابتی نوع دو در مراکز درمانی به منظور ارتقاء سلامت توصیه می­ شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of educational modification behavior in lifestyle of diabetic patients

نویسندگان [English]

  • Mohmmad Ehsan Tghzadeh 1
  • zahra Bigheli 2
  • Tayebeh Mohtasami 2

چکیده [English]

Objective: This study examined the impact of education health and modification of behavior in the lifestyle of diabetic patients.
Method: We selected 60 type two diabetic patients by method of targeted sampling in two Experimental groups (30 patients) and control group (30 patients). Data collection tools include a fifth part questionnaire to determine demographic information and assess knowledge, attitudes, performance and self-care was completed in two stages. After pilot study, the training intervention was conducted for 6 two-hour sessions. One month after the training program, the second step was done to gather information and data were analyzed using t test.
Results: The results showed that the training program increased knowledge, attitude and performance in the fields of nutritional habits and physical activity. Also, self-care behavior of participants in the experimental group significantly improved (pConclusion: The result of this study indicated health education and modification of behavior can promote lifestyle in type two diabetic patients; therefore it is recommended that by compile of long-term strategy toward determination of proper lifestyle, decreasing the symptoms of diabetes. Also, training to diabetic patients in clinics to enhance the health of them is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diabetes
  • Lifestyle
  • behavior modification
اورکی، محمد؛ زارع، حسین؛ شیرازی، نسترن؛ حسن زاده پشنگ، سمیرا (1391). «اثربخشی آموزش مدیریت خشم با رویکرد شناختی رفتاری بر پیروی از درمان و کنترل قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع دو». فصلنامه روانشناسی سلامت. 1 (4). 70-56.
برهانی، فریبا؛ عباس­زاده، عباس؛ کهن، سیمین؛ گلشن، مرضیه؛ درتاج رابری، اسحاق (1386). «بررسی رابطه سبک زندگی و شاخص توده بدنی در جوانان شهر کرمان». پژوهش پرستاری. 2(6، 7). 72-65.
حسن­زاده، پرستو؛ علی­اکبری دهکردی، مهناز، خمسه، محمد ابراهیم (1391). «حمایت اجتماعی و راهبردهای مقابله­ای در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو». فصلنامه روانشناسی سلامت. 1 (2): 21-12.
رخشنده­رو، سکینه؛ حیدرنیا، علیرضا؛ رجب، اسدالله (1385). «بررسی میزان تأثیر آموزش بهداشت بر کیفیت زندگی بیماران دیابتی». دانشور پزشکی/ دانشگاه شاهد. 13(63). 20-15.
شجاعی­زاده، داود؛ استبصاری، فاطمه؛ اعظم، کمال؛ باطنی، عزیزالله؛ مصطفایی، داود (1387). «مقایسه عوامل مؤثر بر سبک زندگی بیماران دیابتی نوع دو با افراد سالم بیمارستان شهید رجایی شهر تنکابن». مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید صدوقی یزد. 16(2). 79-71.
صادقی اهری، سعید؛ عرشی، سولماز؛ ایران­پرور، منوچهر؛ امانی، فیروز؛ سیاه پوش، حسین (1387). «تأثیر عوارض دیابت نوع دوم در
کیفیت زندگی بیماران دیابتی». مجله دانشگاه علوم اردبیل. 8 (4). 402-394.
قانعی، لاله؛ هراتی، هادی؛ حدائق، فرزاد؛ عزیزی، فریدون (1388). «بررسی تأثیر اصلاح شیوه زندگی بر بروز دیابت نوع دو در طی یک مطالعه 3.5 ساله: مطالعه قند و لیپید تهران». مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی. 33(1). 29-21.
مطلبی، بابک (1377). «بررسی تأثیر آموزش بر آگاهی، نگرش، عملکرد بیماران دیابتی مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهر ابهر». پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
نصرآبادی، طاهره؛ گودرزی زاده، نفیسه؛ شهرجردی، علیرضا؛ همتا، احمد (1389). «بررسی تأثیر آموزش بر سبک زندگی بیماران مبتلا به بیماری­های ایسکیمی قلبی». مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 20(79). 79-72.
نریمانی، محمد؛ عطادخت، اکبر؛ احدی، بتول؛ ابولقاسمی، عباس، زاهد، عادل (1391). «اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر کاهش علائم روانشناختی و کنترل قند خون بیماران دیابتی». فصلنامه روانشناسی سلامت. 1(3). 11-1.
نیکوگفتار، منصوره؛ اسحاقی، فائزه (1391). «پیش بینی رفتارهای خود مراقبتی بیماران مبتلا به دیابت بر اساس سبک های -دلبستگی و کانون کنترل سلامت: نقش تعدیل کننده جنس». فصلنامه روانشناسی سلامت. 1(4). 96-84.
 Adachi, M.; Yamaoka, K.; Watanabe, M.; Nishikawa, M.; Kobayashi, I.; Hida, E.; Tango, T. (2013). "Effects of lifestyleeducationprogram for type 2 diabetespatients in clinics: a clusterrandomized controlled trial". BMC Public Health. 14. 13: 467.
Agborsangaya, C. B.; Gee, M. E.; Johnson, S. T.; Dunbar, P.; Langlois, M. F.; Leiter, L. A.; Pelletier, C.; Johnson, J. A. (2013). "Determinants of lifestylebehavior in type2diabetes: results of the 2011cross-sectionalsurvey on living with chronicdiseases in Canada". BMC Public Health.7.13:451.
Baker, M. K.;  Simpson, K.; Lloyd, B.; Bauman, A. E.; Fiatarone Singh, M. A. (2011). "Behavioral strategies in diabetes prevention programs: A systematic review of randomized controlled trials". Diabetes Research and Clinical Practice. 91. 1-12.
De  Greef, K. P.; Deforche, B. I.; Ruige, J. B.; Bouckaert, J. J.;   Tudor-Locke, C. E.; Kaufman, J. M.; De  Bourdeaudhuij, I. M. (2011). "The  effects  of  a  pedometer-based  behavioral  modification  program  with telephone  support  on  physical  activity  and  sedentary  behavior  in  type  2 diabetes  patients". Patient  Education  and  Counseling.  84. 275–279.
Farsi, Z.; Jabari-Moroui, M.; Ebadi, A. (2009). "Application of health belief model in change of self care behaviors of diabetic patients". Iran J Nurs. 22 (61). 61-72.
Jacob, J. J.; Isaac, R. (2012). "Behavioral therapy for management of obesity". Indian J EndocrMetab [serial online]. 16. 28-32.
Kishida, K.; Funahashi, T. & Shimomura, L. (2011). "Clinical significance of visceral fat reduction through health education in preventing atherosclerotic cardiovascular disease – Lessonfrom the Amagasaki Visceral Fat Study: A Japanese perspective". Nutrition & Metabolism. 8: 57.
 Lin, C-C.; Li, C. I.; Liu, C. S.; Lin, W. Y.; Fuh, M-T.; Yang, S. Y.; Lee, C-C.; Li, T-C. (2012). "Impact of Lifestyle-Related Factors on All-Cause and Cause-Specific Mortality in Patients with Type 2 Diabetes The Taichung Diabetes Study". Diabetes Care January. 35 (1). 105-112.
Magkos, F.; Yannakoulia, M.; Chan, J. L. & Mantzoros, C. S. (2009). "Management of the Metabolic Syndrome and Type 2 Diabetes through Lifestyle Modification". Annu. Rev. Nutr. 29. 223–56.
Reaven, G. M. (2003). Effect of variation in amount and kind of dietary fat carbohydrate in the diabet management of type 2 diabetes. England: Wiley. 191. 
Schwartz, J.; Allison, M.; Wright, C. M. (2011). "Health behavior modification after electron beam computed tomography and physician consultation". J Behav Med. 34. 148–155.
Sharifirad, Gh.; Entezari, M.; Kamran, A.; Azadbakht, L. (2008). "Efficacy of nutrition education to diabetic patient: Application of health belief model". Iran J Diabetes Lipid Disord. 4 (7). 379-86.
Trento, M.;  Passera,  P.; Bajardi,  M.; Tomalino, M.;  Grassi,  G.; Borgo, E.;  Donnola, C.;  Cavallo,  F.; Bondonio, P.;  Porta, M. (2002). "Lifestyle intervention by group care prevents deterioration of Type II diabetes: a 4-year randomized controlled clinical trial". Diabetologia 45.1231–1239.