رابطه ی خصوصیات شخصیتی ، اضطراب ، افسردگی و استرس با وضعیت خودمراقبتی در بیماران همودیالیزی

باقریان, رضا; خیرآبادی, غلامرضا; مراثی, محمد رضا; قانعی فر, سارا

doi:10.30473/hpj.2019.46090.4388

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار روانشناسی سلامت، گروه روان‌پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

² دانشیار روانپزشکی، مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

³ استاد آمار و اپیدمیولو‍ژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

⁴ دانشجوی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

https://doi.org/10.30473/hpj.2019.46090.4388

چکیده

مقدمه: اساس درمان بیماران تحت درمان همودیالیز خود مراقبتی مناسب است. این مطالعه با هدف تعیین رابطه متغیرهای روانشناختی (خصوصیات شخصیتی، اضطراب ، افسردگی و استرس ) با وضعیت خودمراقبتی در بیماران همودیالیزی انجام شده است. روش: دریک مطالعه مقطعی 125 نفر بیمار تحت درمان با همودیالیز مزمن مراجعه کننده به بیمارستانهای الزهرا و نور شهر اصفهان در سال 1390 با در نظر داشتن معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه شدند و با استفاده از پرسشنامه های پنج عاملی شخصیت، اضطراب و افسردگی بیمارستان و خودمراقبتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس دادهها با استفاده از آزمون آماری رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: افسردگی و مسئولیت پذیری دو متغیر روانشناختی رابطه معنی دار با وضعیت خود مراقبتی در بیماران تحت درمان همودیالیز داشتند که اولی رابطه معکوس و دومی رابطه مستقیم دارد. نتیجه‌گیری: در مدیریت و آموزش بیماران تحت همودیالیز، توجه به ویژگیهای و علایم روانشناختی بیماران ضروری است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

7. نقش روان شناسی سلامت در ارتقای نظام بهداشتی

عنوان مقاله [English]

The relationship between psychological factors (personality traits, anxiety, depression and stress) and the self- care of hemodialysis patient.

نویسندگان [English]

Reza Bagherian ¹
Gholam Reza Kheirabadi ²
Mohammad Reza Maracy ³
Sara Ghaneeian ⁴

¹ Associate professor of health psychology, school of medicine, Behavioral Sciences Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

² Associate Professor of Psychiatry, Behavioral Sciences Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

³ Professor of Biostatics, school of health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

⁴ General Practitioner, Behavioral Sciences Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Objective: Appropriate self-care is the base of treatment in hemodialysis patients. The aim of this study was to determine the relationship between psychological factors (personality traits, anxiety, depression and stress) and the self- care of hemodialysis patient. Method: In a cross-sectional study 125 patients under chronic hemodialysis admitted to Al-Zahra and Noor hospitals of Isfahan city in 2012 were enrolled to the study with regard to the inclusion and exclusion criteria. Data collection tools were including three questionnaires (the five-factor personality inventory (Neo Big-5), Depression Anxiety Stress Scale (DASS) and Hemodialysis Self-care checklist that after the choice of samples were given to complete. the data was analyzed by multivariate regression model. Findings: Depression and conscientiousness are significantly correlated with self-care in hemodialysis patients. There is an inverse correlation between self-care and depression and a direct correlation between conscientiousness with self-care. Conclusion: It seems that pay attention to psychological factors are required in practice with hemodialysis patients.

کلیدواژه‌ها [English]

: hemodialysis
self-care
personality traits
psychological factors

مراجع

افضلی، افشین.، دلاور، علی.، برجعلی، احمد.، و میرزمانی، محمود. (1386). ویژگیهای روان سنجی آزمونDASS-42 بر اساس نمونه‌ای از دانش‌آموزان دبیرستانی شهر کرمانشاه. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 5(2)، 40-21.

گروسی فرشی، میرتقی.، قاضی طباطبائی، محمود.، و مهریار، امیر هوشنگ. (1380). کاربرد آزمون جدید شخصیتی نئو(neo) و بررسی تحلیلی ویژگی ها و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاههای ایران. مجله علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 3(39)، 30-38.

عطاری، یوسفعلی.، امان الهیفرد، عباس.، مهرابی زاده هنرمند مهناز. (1385). بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی و عوامل فردی- خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره های دولتی شهر اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 13(3)، 108-81.

سجادی، موسی.، اکبری، علی.،کیانمهر، مجتبی.،عطاردی بیمرغی، علیرضا. (1387). بررسیارتباطخودمراقبتیوافسردگیدربیمارانتحتدرمان باهمودیالیزنگهدارنده .افقدانش، 14(1)، 17-13.

Kimmel, P. L., & Peterson, R. A. (2005). Depression in end-stage renal disease patients treated with hemodialysis: tools, correlates, outcomes, and needs. In Seminars in dialysis (Vol. 18, No. 2, pp. 91-97).

Boyer, M. J. (2010). Brunner and Suddarth's Textbook of Medical-surgical Nursing. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

Lev, E. L., & Owen, S. V. (1998). A prospective study of adjustment to hemodialysis. Nephrology Nursing Journal, 25(5), 495.

Tonelli, M., Wiebe, N., Bello, A., Field, C. J., Gill, J. S., Hemmelgarn, B. R., ... & Thadhani, R. (2018). Concentrations of trace elements and clinical outcomes in hemodialysis patients: a prospective cohort study. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 13(6), 907-915.

Lancaster, L.E. (1988). Impact ofchronic illness over the life span. American Nephrology Nurses Association Journal, 15(3), 164-167.

Sensky, T., Leger, C., & Gilmour, S. (1996). Psychosocial and cognitive factors associated with adherence to dietary and fluid restriction regimens by people on chronic haemodialysis. Psychotherapy and psychosomatics, 65(1), 36-42.

Washington, T., Zimmerman, S., & Browne, T. (2016). Factors associated with chronic kidney disease self-management. Social work in public health, 31(2), 58-69.

Lovibond, P. F., & Lovibond, S. H. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour research and therapy, 33(3), 335-343.

Barrick, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: a meta‐analysis. Personnel psychology , 44(1), 1-26.

Koike, A. K., Unützer, J., & Wells, K. B. (2002). Improving the care for depression in patients with comorbid medical illness. American Journal of Psychiatry, 159(10), 1738-1745.

Tsay, S. L., & Healstead, M. (2002). Self-care self-efficacy, depression, and quality of life among patients receiving hemodialysis in Taiwan. International Journal of Nursing Studies, 39(3), 245-251.

Park, H., Hong, Y., Lee, H., Ha, E., & Sung, Y. (2004). Individuals with type 2 diabetes and depressive symptoms exhibited lower adherence with self-care. Journal of clinical epidemiology, 57(9), 978-984.

Weng, L. C., Dai, Y. T., Wang, Y. W., Huang, H. L., & Chiang, Y. J. (2008). Effects of self‐efficacy, self‐care behaviours on depressive symptom of Taiwanese kidney transplant recipients. Journal of clinical nursing, 17(13), 1786-1794.

Gonzalez, J. S., Safren, S. A., Cagliero, E., Wexler, D. J., Delahanty, L., Wittenberg, E., ... & Grant, R. W. (2007). Depression, self-care, and medication adherence in type 2 diabetes: relationships across the full range of symptom severity. Diabetes care, 30(9), 2222-2227.

García, F. V., Fajardo, C., Guevara, R., Gonzáles, V. P., & Hurtado, A. (2002). Poor adherence to diet in hemodialysis: role of anxiety and depression symptoms. Nefrologia: publicacion oficial de la Sociedad Espanola Nefrologia, 22(3), 244-252.

Siegel, D., Lopez, J., & Meier, J. (2007). Antihypertensive medication adherence in the Department of Veterans Affairs. The American journal of medicine, 120(1), 26-32.

Christensen, A. J., & Smith, T. W. (1995). Personality and patient adherence: correlates of the five-factor model in renal dialysis. Journal of behavioral medicine, 18(3), 305-313.

Aghanwa, H. S., & Morakinyo, O. (1997). Psychiatric complications of hemodialysis at a kidney center in Nigeria. Journal of psychosomatic research, 42(5), 445-451.

Levenson, J. L., & Glocheski, S. (1991). Psychological factors affecting end-stage renal disease: A review. Psychosomatics: Journal of Consultation and Liaison Psychiatry, 32(4), 382-389.

Patel, S. S., Peterson, R. A., & Kimmel, P. L. (2005, March). Psychosocial factors in patients with chronic kidney disease: The impact of social support on end‐stage renal disease. In Seminars in dialysis (Vol. 18, No. 2, pp. 98-102). Wiley/Blackwell (10.1111).

Bale, C., Douglas, A., Jegatheesan, D., Pham, L., Huynh, S., Mulay, A., & Ranganathan, D. (2016). Psychosocial factors in end-stage kidney disease patients at a tertiary hospital in Australia. International journal of nephrology, 2016.

Picariello, F., Moss-Morris, R., Macdougall, I. C., & Chilcot, J. (2016). The role of psychological factors in fatigue among end-stage kidney disease patients: a critical review. Clinical kidney journal, 10(1), 79-88.

Ibrahim, N., Teo, S. S., Din, N. C., Gafor, A. H. A., & Ismail, R. (2015). The role of personality and social support in health-related quality of life in chronic kidney disease patients. PloS one, 10(7), e0129015.

Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1985). The NEO personality inventory. Journal of Carrer Assesment, 3(2), 123-139.