با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روان‌شناسی دانشگاه تبریز،تبریز،ایران،

2 دانشیار روان‌شناسی دانشگاه تبریز،تبریز،ایران

3 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان دانشگاه تبریز،تبریز،ایران.

چکیده

مقدمه: این پژوهش با هدف مقایسه‌ی مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی-جسمانی در نوجوانان چاق و دارای وزن طبیعی، با بررسی نقش تعدیل کنندگی فشار اجتماعی-فرهنگی برای کاهش وزن و تغییر بدنی انجام شد. روش: در این مطالعه‌ی توصیفی-مقطعی، 70 نوجوان دختر چاق و 72 نوجوان دختر دارای وزن طبیعی به شیوه‌ی نمونه‌گیری خوشه-ای یک‌مرحله‌ای از میان دانش‌آموزان مدارس متوسطه‌ی شهرستان تبریز انتخاب شدند. گروه‌ها ازنظر تحصیلات، جنسیت و سن همتاسازی شدند. یافته‌ها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس دو عاملی چندمتغیره نشان داد که بین نوجوانان چاق و دارای وزن طبیعی از نظر تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی-جسمانی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد، فشار اجتماعی-فرهنگی بالا برای کاهش وزن و تغییر بدنی در افزایش اضطراب اجتماعی-جسمانی نقش معناداری دارد. اما نقش تعدیل کنندگی در میزان مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی-جسمانی ندارد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که چاقی و فشار اجتماعی-فرهنگی بالا برای کاهش وزن و تغییر بدنی، عوامل مهمی در افزایش مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی-جسمانی هستند. اما فشار اجتماعی-فرهنگی نقش چاقی را در افزایش یا کاهش مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی-جسمانی تعدیل نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparison of body image problems and social physique anxiety between obese and normal weight adolescents: the moderating role of sociocultural influence on weight loss and body change

نویسندگان [English]

  • Hamid Poursharifi 1
  • Touraj Hashemi nosrat abad 2
  • Mohammad Ahmadi 3

1 Associate Professor in Psychology, Tabriz University,Tabriz,Iran

2 Associate Professor in Psychology, Tabriz University,Tabriz,Iran,

3 M.A. in Clinical Child and Adolescent Psychology, Tabriz University,Tabriz,Iran.

چکیده [English]

Introduction: The purpose of the present research was to compare body image problems and Social Physique Anxiety between obese and normal weight adolescents by examining the moderating role of sociocultural influence on weight loss and body change. Method: In this cross-sectional-descriptive study, 70 obese adolescent girls and 72 adolescent girls with normal weight were selected from among Tabriz City high school students and were matched according to education, gender, and age. Results: The results of two-factor ANOVA showed significant difference between obese adolescents and normal weight adolescents with regard to body image and Social Physique Anxiety. Also the results showed that a high Sociocultural influence on Weight loss and body change have significant role in the rise of the Social Physique Anxiety. However, it did not have any significant moderating role in the social physique anxiety or the body image problems. Conclusion: According to the results obtained, we can conclude that obesity and high sociocultural influence on Weight Loss and body change are important factors in rising body image problems and Social Physique Anxiety. But sociocultural influence does not modify the role of obesity on the increase or decrease of body image problems and social anxiety.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obesity
  • body image
  • Social Physique Anxiety
  • Sociocultural influences on Weight Loss and body change
ـ پوپ، آ.، مک هیرل، س. و کریهدا، آ. (1383). افزایش احترام به خود در کودکان و نوجوانان. ترجمه پریسا تجلی، انتشارات رشد، تهران، ص 210.
ـ پورقاسم گرگری، ب.؛ حامدبهزاد، م.؛ سیدسجادی، ن.؛ کوشاور، ن.؛ کرمی، ص. (1389). «ارتباط نمایه توده بدنی با نگرش تغذیه­ای در دانش­آموزان دبیرستانی دختر شهر تبریز». مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز. دوره 32، شماره 3. 29-24.
ـ زبردست، ع.؛ بشارت، م.ع.؛ پورحسین، ر.؛ بهرامی احسان، ه.؛ پورشریفی، ح. (1394). «مقایسه اثربخشی درمان روابط بین­شخصی و مدیریت هیجان در کاهش وزن زنان چاق و دارای اضافه وزن». فصلنامه روانشناسی سلامت، شماره 14، 25-1.
ـ صادقی، خ.؛ غرایی، ب.؛ فتی، ل.؛ مظهری، س.ض. (1389). «اثربخشی رفتاردرمانی شناختی در درمان مبتلایان به چاقی». مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، شماره2، 107-117.
ـ صالحی، ج.؛ رحمانی، ا. (1389). «نقش اضطراب اجتماعی اندام در تعیین انگیزه مشارکت در تمرینات ورزشی». مجله رشد و یادگیری حرکتی-ورزشی، شماره 6. 81-101.
ـ علی اکبری دهکردی، م. (1394). «مقایسه اختلالات برونی­سازی شده در پسران دارای اضافه وزن با پسران دارای وزن طبیعی: با تأکید بر            اختلال سلوک». روانشناسی سلامت، شماره 16، 40       -30.
ـ عصار کاشانی، ه.؛ روشن، ر.؛ خلج، ع.ر.؛ محمدی، ج. (1391). «مقایسه ناگویی هیجانی و تصویر بدنی در افراد چاق، دارای اضافه وزن و وزن بهنجار». فصلنامه روانشناسی سلامت، شماره 2، 80-70.
ـ لوئیس، ژ ( 1384 ). آزمونهای شخصیت. ترجمه: محمدعلی بشارت و محمدحبیب نژاد. تهران: نشر آییژ. چاپ اول
ـ مبعث زمانی، م. (1390). «پیش بینی نارضایتی از تصویر بدنی بر اساس عوامل روانشناختی و اجتماعی – فرهنگی». پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تبریز.
ـ یوسفی، ب.؛ تأدیبی، و.؛ حسنی، ز. (1389). «اثر جنسیت و ورزش بر رضایتمندی از ابعاد بدنی و اضطراب اجتماعی-جسمانی دانشجویان دانشگاه­های آزاد اسلامی منطقه 11». مجله­ی مدیریت ورزشی، شماره 6 – 136-121.
- Akiba, D. (1998). Cultural variations in body esteem: how young adults in Iran and the United States view their own appearances. The journal of social psychology, 14, 539-40. 
- Agliata, D. & Tantelef-Dunn, S. (2004). The impact of media exposure on male’s body image. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(1), 7-22. 
- Allen, K.L.; Byrne, S.M.; McLean, N. J. & Davis, E.A. (2008). Overconcern with weight and shape is not the same as body dissatisfaction: Evidence from a prospective study of pre-adolescent boys and girls. Body Image, 5, 261–270. 
- Blank M.J.; Berg, A.C. & Melaville, A. (2006). Growing Comunity scholls: Therole of Cross-boundaryleder ship. whashington, DC: Coalition for Comunity Schools. 
- Brewer, B.W.; Diehl, N.S.; Cornelius, A.E.; Joshua, M.D. & Van Raalte, J.L. (2004). Exercising caution: Social physique anxiety and protective self-presentational behavior. Journal of Science and Medicine in Sport, 7(1), 47-55.
- Brownell, K.D. (1991). Dieting and the search for the perfect body: where physiology and culture collide. Behavior Therapy 22, 1–12.
- Burgess G.; Grogan S. & Buwitz L. (2006). Effects of a 6-week aerobic dance intervention on body image and physical self-perceptions in adolescent girls. Body image. 3, 57-66.
- Clark, L. & Tiggemann, M. (2006). Appearance culture in nine- to 12-year-old girls: Media and peer influences on body dissatisfaction [Electronic version]. Social Development, 15(4), 628-643.
- Danis, A.; Mohd Bahar, N.; Isa, K.A.M. & Adilin, H. Body image perspectives among adolescents in rural environment setting. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 153, 436-442.
- Dion, J.; Blackburn, M.E.; Auclair, J.; Laberge, L.; Veillette, S.; Gaudreault, M.; Vachon, P.; Perron, M. & Touchette, É. (2015). Development and etiology of body dissatisfaction in adolescent boys and girls. 
- Faith, M.S.; Calamaro, C.J.; Dolan, M.S. & Pietrobelli, A. (2004). Mood disorders and obesity. Current Opinion in Psychiatry, 17, 9-13.
- Fitzsimmons-Craft, E.E.; Harney, M.B.; Koehler, L.G.; Danzi, L.E.; Riddell, M.K. & Bardone-Cone, A.M. (2012). Explaining the relation between thin ideal internalization and body dissatisfaction among college women: The roles of social comparison and body surveillance. Body Image, 9, 43-49.
- Gordon, K. H.; Perez, M. & Joiner, T. E. (2002). The impact of racial stereotypes on eating disorder recognition. International Journal of Eating Disorders, 32, 219–224.
- Halliwell, E. & Harvey, M. (2006). Examination of a sociocultural model of disordered eating among male and female adolescents. British Journal of Health Psychology, 11, 235–248.
- Hart, E.A.; Leary, M.R. & Rejeski, W.J. (1989). The measurement of social physique anxiety in female. Journal of sport and exercise psychology, 11, 94-104.
- Lowry, R.; Galuska, D. A.; Fulton, J. E.; Wechsler, H.; Kann, L. & Collins, J. L. (2000). Physical activity, food choice, and weight management goals and practices among U.S. college students. American Journal of Preventive Medicine, 181, 18–27.
- Levine, M.P. & Piran, N. (2004). The role of body images in the prevention of eating disorders. Body image, 1, 57-70.
- Lindwall, M. & Lindgren, E.C. (2005). The effects of a 6-month exercise intervention program on physical self-perceptions and social physique anxiety in non – physically active Swedish girls. Psychology of sport and exercise, 6. 643-658. 
- McCabe, M.P.; Mavoa, H.; Ricciardelli, L.A.; Schultz, J.T.; Waqa, G. & Fotu, K.F. (2011). Socio-cultural agents and their impact on body   image and body change strategies among adolescents in Fiji, Tonga, Tongans in New Zealand and Australia. Obesity Reviews, 12, 61-67.
- McCabe, M.P & Ricciardelli, L.A. (2001). Body image and body change techniques among young adolescent boys. European Eating Disorders Review, 9, 335-347.
- Mellor, D.; McCabe, M.; Ricciardelli, L.; Yeow, J.; Daliza, N. & Mohd Hapidzal, N.F (2009). Sociocultural influences on body dissatisfaction and body change behaviors. Body Image, 6, 121-128.
- Moss, T.P. (2005). The relationships between objective and subjective ratings of disfigurement severity, and psychological adjustment. Body Image, 2, 151-159.
- Motle, R.W. & Conroy, D.E. (2000). Validity and factorial invariance of the social physique anxiety scale. Medicine and Science in sport & Exercise, 32, 1007-1017.
- Rosenblum, G.D. & Lewis, M. (1999). The relations among body image, physical attractiveness, and body mass in adolescence. Child Development, 70, 50-64.
- Schwarz, M.B. & Brownell, K.D. (2004) Obesity and body image. Body Image,1, 43-56.
- Singh, M.M.; Ashok, L.; Binu, V.S.; Parsekar, S.S. & Bhumika, T.V. (2015). Adolescents and body image: a cross sectional study. Indian Journal of Pediatrics, 82(12), 1107-1111. 
- Sjoberg, L.R.; Nilsson, W.K. & Leppert, J. (2005). Obesity, Shame, and Depression in School-Aged Children: A Population-Based Study. Journal of the American Academy of Pediatrics, 116(3), 389-392.
- Smolak, L. (2004). Body image in children and adolescents: Where do we go from here? Body Image, 1, 15-28.
- Sobol-Goldberg, S & Rabinowitz J. (2016). Association of childhood and teen school performance and obesity in young adulthood in the US National Longitudinal Survey of Youth. Preventive Medicine, 89, 57-63.
- Storch, E.A.; Milsom, V.A.; Debraganza, N.; Lewin, A.B.; Geffken, G.R. & Silverstein, J.h. (2007). Peer victimization, psychosocial adjustment, and physical activity in overweight and at risk for overweight Youth. Journal of Pediatric Psychology, 32(1), 80-89.
- Sondhause, E.L.; Kurtz, R.M. & Strube, M.J. (2001). Body attitude, gender and selfoncept: a 30 years perspective. Journal of psychology, 135(4), 413-429.
- Tsai, G. (2000). Eating disorders in the Far East. Eating and Weight Disorders, 5, 186–197. Ung, E. K. (2005). Eating disorders in Singapore; Coming of age. Singapore Medical Journal, 46, 254-256.
- Villiers, M.D. (2006). Body image and dating relationships amongst adolescents. (Thesis of Master of Arts (psychology).University of Stellenbosch.
- Yousefi, B.; Hassani, Z. & Shokri, O. (2009). Reliability and factor validity of the 7-item of social physique anxiety scale (SPAS-7) among university students in Iran. World Journal of Sport Sciences, 2(3), 201-204. 
- Shaw K.; O’Rourke P.; Del Mar C. & Kenardy J. Psychological interventions for overweight or obesity. Cochrane Database of Systematic Reviews 2005, Issue 2. Art. No.: CD003818.