با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روان شناسی، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران.

2 متخصص زنان.فلوشیپ نازایی،عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران

3 کارشناس ارشد روان شناسی.

چکیده

هدف: سرمایۀ روان شناختی از مفاهیم نوینی است که از هزاره سوم شده است.از این رو هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارتقای سرمایۀ روان شناختی با محوریت ادراک بیماری بوده است.
روش: این پژوهش کمی و از نوع همبستگی است.جامعه آماری پژوهش عبارت است از کلیه بیماران شاغل ،مبتلا به دیابت نوع دو و عضو مرکز تحقیقات دیابت مشهد که از این تعداد 80 نفر به روش نمونه­های در دسترس انتخاب شدند.داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های ادراک بیماری(IPQ)،سرمایه روان شناختی لوتانر و پرسشنامه کیفیت زندگی ویژه افراد دیابتی گردآوری و با استفاده از روش معادلات ساختاری و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزارAmos مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که ادراک بیماری با سرمایه روان شناختی رابطه مثبت اما غیر معنادار دارد،اما وقتی کیفیت زندگی در رابطه بین آنها مداخله می کند،ضریب و شدت همبستگی آنها افزایش پیدا می کند.
نتیجه‌گیری: آزمون برازندگی مدل بیانگر مناسب بودن آن برای بیماران دیابتی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Promotion of Psychological Capital Model in Diabetic Patients: An Explanation of the Role of Quality of life.

نویسندگان [English]

  • Khadije Aerab sheibani 1
  • Nila Akhondi 1
  • Mojgan Javedani Masru 2
  • Marziye Riahi Madvar 3

1 Associate of Professor in psychology, payame noor university, Tehran,Iran

2 Infertility Specialist.Prof of Assistant.Iran University of Medical Sciencs(IUMS),Tehran,Iran.

3 M.A in psychology

چکیده [English]

Objective: Psychological capital is a new concept which has been raised since the third millennium and entered in organizational field since 2006. Given the unique role of this concept in the production of corporate wealth it has been changed into a research basis for researchers and scholars. Therefore, the present study aims to design a model for promotion of psychological capital with an emphasis on illness perception.
Method: Statistical population includes all employed patients who suffer diabetes type2 and who are members of Mashhad Diabetes Research Centre. Of this group 80 participants were selected according to available sample method. Data was collected by questionnaires of Illness Perception(IPQ), luthans capital of psychology and Quality Of Life Questionnair for Diabetes  and was analyzed using structural equations and regression model with the help of Amos software.
Results: The results showed that there is a positive relationship between illness perception and psychological capital, but this relation is not significant. However, when quality of life intervenes in this relationship, the coefficient and severity of correlation increases.
Conclusion: Eventually, fitness test of the model confirms its appropriateness for diabetes patients

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diabetes
  • Psychological Capital
  • Quality of Life
  • illness perception
بیات اصغری، ع؛ غرابی، ب؛حیدری،ح ؛جواهری ،ج؛ موسی نژاد،س و آرامون ،ا.(1394).فصلنامه روان شناسی سلامت ، شماره16 :70-60
جرگه، م.(1388). بررسی برنامه توانبخشی قلبی برکیفیت زندگی، اضطراب و افسردگی بیماران جراحی پیوند عروق کرونر،  پایان نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان.
حیدری،  ع؛ آهنچیان، م.ر؛ مهدی زاده، س.م. (1392). بررسی فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در اعضای هیات علمی پرستاری استان خراسان رضوی، مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 21(1): 17-27.
خانی،  ف؛ صمصام شریعت، س.م.ر؛ مهداد، ع؛ تکی، ف؛ کورنگی بهشتی، م؛ حکمت روان، ر. (1393). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر بهبود شاخص‌های روانی SCL-90 و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی-دانشگاه آزاد اسلامی-واحد اصفهان (خوراسگان)، 15(57): 81-91.‎
رخشنده رو، س؛حیدرنیا، ع؛ اسد، ر.(1385). بررسی میزان تاثیر آموزش بهداشت بر کیفیت زندگی بیماران دیابتی، دانشور پزشکی،13(63):21-15.  
ﺷﺮﻳﻔﻲ راد، ﻏ؛ انتظاری، م.ح؛ ﻛﺎﻣﺮان، ع؛ آزادﺑﺨﺖ، ل.(1387). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ  آﻣﻮزش ﺗﻐﺬﻳﻪ به بیماران دیابتی نوع 2: کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی. ﻣﺠﻠﻪ دﻳﺎﺑﺖ و ﻟﻴﭙﻴﺪ اﻳﺮان، 7،(4): 379-386.
ﺻﺎدﻗﻴﻪ اﻫﺮی، س؛ ﻋﺮﺷﻲ، س؛ اﻳﺮان ﭘﺮور، م؛ اﻣﺎﻧﻲ، ﻓ؛ سیاه پوش، ح.(1387). ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮارض دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع دوم  درﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ بیماران دﻳﺎﺑﺘﻲ. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 8،(4):394-402.
صفوی، م؛ صمدی، ن؛ محمودی. م.(1392). بررسی خودپنداره و ارتباط آن با کیفیت زندگی مبتلایان دیابت نوع دو. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، 23،(2): 148-153.
عرب، ن؛ رضایی بادافشانی، ف؛ رحیمی، م.(1394). ﻧﻘﺶ ﻣﻴﺎﻧﺠﻰﮔﺮﻯ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻛﺎﺭﻯ ﺑﻴﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﻭ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻰ. بهداشت و ارتقای سلامت. 1(1): 49-58.
فروهر، م؛ هویدا، ر؛ جمشیدیان، ع.(1390). تبیین رابطه سرمایه روان­شناختی و کارآفرینی سازمانی اعضای هیات علمی دانشگاه. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی. سال دوم شماره 8، صص 83-100.
ولیدی پاک،آ؛ خالدی،ش؛ معینی منش،ک. (1394). بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر افزایش خوش بینی در زنان باردار دیابتی. فصلنامه روان شناسی سلامت،شماره14 :78-62.
Alarcon, G. M., Bowling, N. A., & Khazon, S. (2013) Great expectations: A meta-analytic examination of optimism and hope. Personality and Individual Differences, 54(7), 821-827.
Alipour A,Zare h,Poursharifi H,Aerab sheibani KH,&Afkhami Ardekani M(2012),The intermediary role of self-efficacy in relation with stress,glycosylated heamoglobin and health related quality of life in patients with type2 diabetes,Iranian J Publ health,41(12),76-80.
Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R. M., & Palmer, N. F. (2010). Impact of positive psychological capital on employee well-being over time. Journal of occupational health psychology15(1), 17.
Avey, J.B., Reichard, R.J., Luthans, F.,& Mhatre, K.H. (2011). Meta-analysis of the impact of  positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22 (2), 127-152.
Bradley C, Todd C, Gorton T, Symonds E, Martin A., & Plowright R.(1999). The development of an individualized questionnaire measure of perceived impact of diabetes on quality of life: the ADDQoL.Qual Life Res; 8(1-2),79-91
Broadbent, E., Petrie, K.J., Main, J.,& Weinman, J.(2006). The brief illness perception questionnaire. J Psychosom Res; 60, 631-7.
Cello, D.F. (1995), Measuring quality of life in palliative care, Semin. Oncolo.22, 23-81.
Clarke, D., & Goosen, T. (2009). The mediating effects of coping strategies in the relationship between automatic negative thoughts and depression in a clinical sample of diabetes patients,Personality and individual differences,46, 460-464.
Foley, E; Baillie, A; Huxter, M; Price, M; &Sinclair, E. (2010). Mindfulness-based cognitive therapy for individuals whose lives have been affected by cancer: A randomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78(1), 72-79.
Gafvels, C.,& Wandell, P.E(2006).  Coping strategies in men and women with type 2 diabetes in Swedish Primary Care. Diabetes Research and Clinical Practice ,71,280–289.
Harris, P; Mann, L; Philips, P; Bolger-Harris, H;& Webster, C. (2011). Diabetes managment in general practice(seventeenth edition),Novartis.
Koller, S. L., & Hicks, R. E. (2016). Psychological Capital Qualities and Psychological Well-Being in Australian Mental Health Professionals.International Journal of Psychological Studies8(2), 41.
Leventhal, H., Benyamin, Y.,& Brownlee, S.(1997). Illness representations: theoretical foundations. In: Petrie KJ,   Weinman JA, eds. Perceptions of health and illness: current research and applications. Amsterdam :Harwood Academic Publishers. , 19-45.
Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B.,& Norman, S.M.(2007).Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction.Personnel Psychology, 60, 541-572.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007b). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60,541-572.
 Mosaku, K., Kolawole, B., Mume, C., Ikem, R.(2008). Depression, anxiety and quality of life among diabetic patients: a comparative study. J Natl Med Assoc, 100:73-78.
Nguyen, T. D., & Nguyen, T. T. (2012).Psychological Capital, Quality of Work Life, and Quality of Life of Marketers Evidence from Vietnam.  Journal of Macromarketing,  32(1) , 87-95.       
Norberg, M.M.; Calanari, J. E.; Cohen, R.J.& Riemann, B.C. (2009), Quality of life in obsessive-compuslsive disorder: an evaluation of impair ment and a preliminary analysis of the ameliorating effects of treatment, Depression and Anxiety, 25, 248-259.
Osborn, C. Y., Trott, H. W., Buchowski, M. S., Patel, K. A., Kirby, L. D., Hargreaves, M. K., ... & Schlundt, D. G. (2010).Racial disparities in the treatment of depression in low-income persons with diabetes. Diabetes care,33(5), 1050-1054.
Ouweneel, E., Le Blanc, P. & Schaufeli, W.B. (2013).Believe and you will achieve: Do changes in self-efficacy correspond with changes in perceived competence, engagement and performance? Applied Psychology: Health and Well-Being, 5,  225-247.
Peterson, A.M., Takiya, L.,& Finley, R. (2003). Meta-Analysis of Trials of Interventions to Improve Medication Adherence. Am J Health Syst Pharm, 60(7), 36-42.
Saito, I., Inami, F., Ikebe, T., Moriwaki, C., Tsubakimoto, A., Yonemasu, K., & Ozawa, H. (2006). Impact of diabetes on health-related quality of life in a population study in Japan. Diabetes research and clinical practice73(1), 51-57.
Sarani, H., Ebrahimitabass, E., Arbabisarjou, A., Mehdipour, S.(2011). The quality of life in the diabetic patients of Zahedan’s Ali Asghar Hospital affiliated to Zahedan University of Medical Sciences, Iran. World of Sciences Journal, 1(6): 54-64.
Sharpe, L., Curran, L. (2006). Understanding the process of adjustment to illness. SocSciMed, 62: 1153-66.
Stafford, L., Berk, M,,& Jackson, H.J.(2009).Are illness perceptions about coronary disease predictive of depression and quality of life outcome?Psychosom Res,66,211-220
Youssef-Morgan, C. M., & Luthans, F. (2015). Psychological Capital and Well-being. Stress and Health31(3), 180-188.
Zoffman, V. Lauritzen, T. (2009). Guided self–determination im proves life skills with type 1 diabetes and A1C in randomized Controlled trial. Patient Edus Couns: 78-86.