با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی سلامت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش باهدف بررسی اثربخشی رویکرد گروه‌درمانی شناختی بر کاهش میزان افسردگی و افزایش امید به زندگی در زنان مبتلا به سرطان سینه مراجعه‌کننده به مراکز بیمارستانی شهر کرمانشاه صورت گرفت. به همین منظور، تعداد 24 نفر از زنان مبتلا به سرطان سینه مراجعه‌کننده به بیمارستان امام رضا (ع) شهر کرمانشاه که مدت 4 ماه از شیمی‌درمانی آن‌ها گذشته است.
روش: روش نمونه‌گیری در دسترس، پس از مصاحبه بالینی انتخاب گردیدند و در دو گروه 12 نفری کنترل و آزمایش به‌صورت تصادفی جایگزین شدند سپس همه 24 نفر به‌وسیله ابزارهای پژوهش ازجمله مقیاس افسردگی بک ـ امید به زندگی میلر مورد آزمایش قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش، 12 جلسه در مداخلات گروه‌درمانی رفتاری ـ شناختی شرکت کردند و این در حالی بود که گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکردند. در پایان دوباره آزمون‌ها برای همه افراد نمونه 24 نفر اجرا گردید. پس از گردآوری پرسشنامه‌ها، داده‌های به دست آمده با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس و به‌وسیله نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
یافته­ ها: یافته‌ها نشان دادند که درمان رفتاری ـ شناختی به شیوه گروهی در سطح معناداری (01/ 0p≤ ) در کاهش افسردگی زنان مبتلا به سرطان سینه مؤثر بوده است 90/69f= همچنین، در (01/ 0p≤ ) باعث افزایش امید به زندگی در این بیماران گردیده است 32/71 f=.
نتیجه ­گیری: این نتایج نشان می­دهد رویکرد گروه‌درمانی شناختی بر کاهش میزان افسردگی و افزایش امید به زندگی در زنان مبتلا به سرطان سینه مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of a Mother-Child Attachment-Based Intervention on Health Indices in Mothers of Children with Chronic Disease

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Dehgani Arani 1
  • Mohammad Ali Beshart 2

چکیده [English]

Objective: Pediatric disease affects the health condition of their mothers. The present study conducted with the aim of examining the effectiveness of a mother-child attachment-based intervention on health indices in mothers of children with a chronic disease.
Method: Method of the present study was experimental with a pre/post-test design. The subjects were twenty-two mothers who volunteered for this randomized controlled trial and had a child undergoing medical treatment for their chronic disease. After being evaluated by a battery of questionnaires that included Parenting Stress Index (PSI; Abidin, 1990) and 28-form General Health Questionnaire (GHQ-28; Goldberg & Hillier, 1979) mothers were paired on the basis of health subscales scores, age, the number of family children, and the kind of their child’s disease. Each one of paired mothers was then randomly assigned to an experimental or a control group. Mothers in experimental group received ten sessions of mother-child attachment-based intervention over a 5-weeks period with their children. Meanwhile, mothers and children in control group received 10 simple conversational sessions without any psychological intervention, as a dummy intervention. Both groups were evaluated again after completing their respective treatment regimens.
Results: Multivariate analysis of covariance (MANCOVA) showed significant differences between two groups after treatment and revealed significant changes in mothers’ health indices including competency, social isolation, attachment to child, health, physical syndrome, anxiety and depression, in experimental group in pre-post-treatment stages comparison.
Conclusion: It can be concluded that mother-child attachment-based intervention would improve quality of health in mothers of children with chronic disease.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attachment-based intervention
  • mother-child relationship
  • chronic disease
  • Health
ابارشی، ز.؛ طهماسیان، ک.؛ مظاهری، م.ع. و پناغی، ل. (1388). «تأثیر آموزش برنامه "ارتقای رشد روانی ـ اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر ـ کودک" بر خوداثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال». فصلنامه پژوهش در سلامت روان، 3(3)، 57ـ49.##الهیاری، الف.؛ الحانی، ف.؛ کاظم نژاد، الف. و ایزدیار، م. (1385)، «بررسی تأثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر کیفیت زندگی کودکان سن مدرسه مبتلا به بیماری تالاسمی». مجله بیماری­های کودکان ایران، 16(4)، 461ـ 455.## امانی، الف.؛ ثنایی ذاکر، ب.؛ نظری، ع.م. و نامداری، پ. (1390). «اثربخشی دو رویکرد طرح‌واره درمانی و دلبستگی درمانی بر    سبک­های دلبستگی در دانشجویان مرحله عقد». فصلنامه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 1(2)، 191ـ171.##بشارت، م.ع. (1391). «مبانی درمانی نظریه دلبستگی». رویش، 1(1)، 38ـ15.##بشارت، م.ع.؛ زمانی فروشانی، ن.؛ معافی، ع. و بهرامی احسان، ه. (1393). «نقش واسطه­ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین آسیب پرهیزی و بهزیستی روان‌شناختی در والدین کودکان مبتلا به سرطان». روا­ن­شناسی سلامت، زیر چاپ.##تبعه­امامی، ش.؛ نوری، الف.؛ ملک­پور، م. و عابدی، الف. (1390). «اثربخشی آموزش شناختی ـ رفتاری مادران بر تغییر رفتار مادرانه و دلبستگی ناایمن کودک». روا­نشناسی بالینی، 3(3)، 16ـ7.##تقوی، م. (1380). « بررسی روائی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)». مجله روان­شناسی، 20(1)، 391ـ381.##حسین­زاده تقوایی، م.؛ لطفی کاشانی، ف.؛ نوابی­نژاد، ش. و نورانی­پور، ر. (1388). «اثربخشی درمان متمرکز بر هیجان در تغییر سبک دلبستگی همسران». اندیشه و رفتار، 4(14)، 56ـ47.##دادستان، پ. (1377). تنیدگی یا استرس، بیماری جدید تمدّن، پیوست 3. تهران: انتشارات رشد.##دادستان، پ.؛ احمدی ازغندی، الف. و حسن­آبادی، ح.ر. (1385). «تنیدگی والدینی و سلامت عمومی: پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری با سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه­دار کودکان خردسال». روا­ن­شناسان ایرانی، 2(7)، 184ـ171.##ذوالفقاری مطلق، م.؛ جزایری، ع.؛ خوشابی، ک.؛ مظاهری، م.ع. و کریملو، م. (1387). «اثربخشی درمان مبتنی بر دلبستگی بر کاهش علائم اختلال اضطراب جدایی». مجله روان‌پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 14(4)، 388ـ380.##غضنفری، زهرا.؛ محمد علیزاده، سکینه. و خسروی، فاطمه. (1382). «بررسی شیوه سازگاری والدین کودکان مبتلا به تالاسمی در شهر کرمان». مجله پزشکی هرمزگان، 7(4)، 202ـ197.##نیک فرید، ل.؛ ایزدی، ح. و شکوری، م. (1390).«رفتارهای تطابقی مادران کودکان مبتلا به بیماری­های مزمن». نشریه پرستاری ایران، 24(74)، 62ـ53.##هومن. ح. ع. (1386)، تحلیل داده­های چند متغیری در پژوهش رفتاری. تهران: پارسا.##
Abidin, R.R. (1990). “Introduction to the special issue: the stresses of parenting”. Journal of Clinical Child Psychology, 19, 298-301.##Allen, B. (2011). “The use and abuse of attachment theory in clinical practice with maltreated children, part i: diagnosis and assessment”. Trauma, Violence, and Abuse, 12(1), 3-12.##Allen, B. (2011). “The use and abuse of attachment theory in clinical practice with maltreated children, part ii: treatment”. Trauma, Violence, and Abuse, 12(1), 13-22.##Amos, J.; Beal, S. & Furber, G. (2007). “Parent and child therapy (PACT) in action: an attachment-based intervention for a six-year-old with a dual diagnosis”.  Australian and New Zealand Journal of Family Therapy, 28(2), 61-70.##Bakermans-Kranenburg, M.J.; Van Ijzendoorn, M.H.; Mesman, J.; Alink, L.R.A. & Juffer, F. (2008). “Effects of an attachment-based intervention on daily cortisol moderated by dopamine receptor d4: a randomized control trial on 1- to 3-year-olds screened for externalizing behavior”. Development and Psychopathology, 20(3), 805-820.##Bartholomew, K. & Horowitz, L.M. (1991). “Attachment styles among young adults: a test of a four-category model”. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-44.##Benjamin. S.; Declamer. P. & Haran. D. (1983). “Community screening for mental illness: a validity study of the "GHQ"”. British Journal of Psychiatry, 25(4), 174-180.##Berant, E.; Mikulincer, M. & Shaver, P.R. (2008). “Mothers' attachment style, their mental health, and their children's emotional vulnerabilities: A 7-year study of children with congenital heart disease”. Journal of Personality, 76(1), 31-65.##Best, M.; Streisand, R.; Catania, L. & Kazak, A.E. (2001). “Parental distress during pediatric leukemia and posttraumatic stress symptoms (PTSD) after treatment ends”. Journal of Pediatric Psychology, 26(5), 299-307.##Blount, R.L.; Zempsky, W.T.; Jaaniste, T.; Evans, S.; Cohen, L.L.; Devine, K.A. & Zeltzer, L.K. (2009). Management of pediatric pain and distress due to medical procedures. In M. C. Roberts., & R. G. Steele (Eds.), Handbook of pediatric psychology (Chapter 11). New York: Gilford Press.##Bowlby, J. (1988). A Secure base. New York: Basic Books.##Burwell, S.R.; Brucker, P.S. & Shields, C.G. (2006), “Attachment behaviors and proximity-seeking in cancer patients and their partners”.  Journal of Couple and Relationship Therapy, 5(3), 1-16.##Burwell, S.R.; Brucker, P.S. & Shields, C.G. (2006). “Attachment behaviors and proximity-seeking in cancer patients and their partners”.  Journal of Couple and Relationship Therapy, 5(3), 1-16.##Cornell, T. & Hamrin, V. (2008). “Clinical interventions for children with attachment problems”. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 21(1), 35-47.##Daniel, S.I.F. (2006). “Adult attachment patterns and individual psychotherapy: a review”. Clinical Psychology Review, 26(8), 968-984.##Davies, K.A.; Macfarlane, G.J.; Mcbeth, J.; Morriss, R. & Dickens, C. (2009). “Insecure attachment style is associated with chronic widespread pain”. Pain, 143(3), 200-205.##Fiori, K.L.; Consedine, N.S. & Merz, E.M. (2011). “Attachment, social network size, and patterns of social exchange in later life”. Research on Aging, 33(4), 465- 493.##Fitton, V.A. (2012), “Attachment theory: history, research, and practice”. Psychoanalytic Social Work, 19, 121-143.##Fitzgerald, J. & Thomas, J. (2012). “A report: couples with medical conditions, attachment theoretical perspectives and evidence for emotionally-focused couples therapy”. Contemporary Family Therapy, 34(2), 277-281.##Goldberg, D.P. & Hillier, V.F. (1979). “A scaled version of the General Health Questionnaire”. Psychological Medicine, 9, 139-145.##Goldsmith, D.F. (2010), “The emotional dance of attachment”. Clinical Social Work Journal, 38(1), 4-7.##Hoekstra-Weebers, J.E.H.M.; Jaspers, J.P.C.; Kamps, W.A. & Klip, E.C. (2001). “Psychological adaptation and social support of parents of pediatric cancer patients: a prospective longitudinal study”. Journal of Pediatric Psychology, 26(4), 225-235.##Hung, Y. & Chen, J. (2010). “Factors related to health status in mothers of children with cancer”. Journal of Nursing, 57(6), 42-50.##Hunter, J.J. & Maunder, R.G. (2001). “Using attachment theory to understand illness behavior”. General Hospital Psychiatry, 23, 177-182.##Maunder, R.G. & Hunter, J.J. (2004). “An integrated approach to the formulation and psychotherapy of medically unexplained symptoms: meaning and attachment-based intervention”. American Journal of Psychotherapy, 58, 17-33.##Mcquaid, E.L.; Kopel, S.J.; Klein, R.B. & Fritz, G.K. (2003). “Medication adherence in pediatric asthma: reasoning, responsibility, and behavior”. Journal of Pediatric Psychology, 28(5), 323-333.##Meredith, P.; Ownsworth, T. & Strong, J. (2008). “A review of the evidence linking adult attachment theory and chronic pain: presenting a conceptual model”. Clinical Psychology Review, 28, 407-429.##Naitoh, Y.; Kawauchi, A.; Soh, J.; Kamoi, K. & Miki, T. (2012). “Health related quality of life for monosymptomatic enuretic children and their mothers”:. Journal of Urology, 188(5), 1910-1914.##Petrie, K.J. & Revenson, T.A. (2005). “New psychological interventions in chronic illness: towards examining mechanisms of action and improved targeting”. Journal of Health Psychology, 10(2), 179-184.##Ranson, K.E. & Urichuk, L.J. (2008). “The effect of parent-child attachment relationships on child biopsychosocial outcomes: a review”. Early Child Development and Care, 178(2), 129-152.##Ridder, D.; Geenen, R.; Kuijer, R. & Middendorp, H. (2008). “Psychological adjustment to chronic disease”. Lancet, 372(9634),246-255.##Robins, P.V. & Brooks, B.R. (1981). “Emotional disturbance in multiple sclerosis patients: validity of "GHQ"”. Psychological Medicine, 11, 425-427.##Sadava, S.W.; Busseri, M.A.; Molnar, D.S.; Perrier, C.P.K. & DeCourville, N. (2009). “Investigating a four-pathway model of adult attachment orientation and health”. Journal of Social and Personal Relationships, 26(5), 604-633.##Seagull, E.A. (2000). “Beyond mother and children: finding the family in pediatric psychology”. Journal of Pediatric Psychology, 25(3), 161-169.##Sudbery, J.; Shardlow, S.M. & Huntington, A.E. (2010). “To have and to hold: questions about a therapeutic service for children”. British Journal of Social Work, 40, 1534-1552.##Tam, K.K.; Chan, Y.C. & Wong, C.K.M. (1994). “Validation of Parenting Stress Index among Chinese mothers in Hong Kong”. Journal of Community Psychology, 22, 211-223.##Yárnoz, S.; Plazaola, M. & Etxeberria, M.P.J. (2008). “Adaptation to divorce: an attachment-based intervention with long-term divorced parents”. Journal of Divorce and Remarriage, 49(3-4), 291-307.##Yilmaz, O.; Yildirim, S.A.; Öksüz, C.; Atay, S. & Turan, E. (2010). “Mothers' depression and health-related quality of life in neuromuscular diseases: Role of functional independence level of the children”. Pediatrics International, 52(4), 648-652.##